Δεκατρία χρόνια μετά το πέρασμά του στον έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου, οι εικόνες που αντικρίζουν οι επισκέπτες στο Τατόι είναι απογοητευτικές. Κτίρια χωρίς σκεπές έτοιμα να καταρρεύσουν – όπως οι οικίες του Δασοφύλακα και του Αρχικηπουρού που συναντάς στο δρόμο σου. ‘Αλλοτε στολίδια πραγματικά -«κουκλόσπιτα» τα χαρακτηρίζει ο πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Κτήματος Τατοΐου Βασίλης Κουτσαβλής-, σήμερα σκιές του εαυτού τους. Η ειρωνεία είναι πως και τα δύο κτίρια, όπως και άλλα που βρίσκονται στην ίδια ερειπιώδη κατάσταση, είναι κηρυγμένα διατηρητέα μνημεία. Από τα 29 κτίρια που έχουν κριθεί διατηρητέα (σε σύνολο περίπου 40) μόνο τρία έχουν αναστηλωθεί, τα κτίρια του Ιπποστασίου, των Μαγειρείων και το Υπασπιστήριο.

Σε απόσταση μισής ώρας από το κέντρο της Αθήνας, αγαπημένος προορισμός χιλιάδων Αθηναίων κυρίως τα Σαββατοκύριακα, το Τατόι αποτελεί μοναδικό πολιτιστικό τοπόσημο που συνδυάζει με τρόπο εκπληκτικό φυσικό κάλλος, Ιστορία και αρχιτεκτονική… Πολλοί το έχουν καταλάβει αυτό, αλλά όχι και η Πολιτεία, που δεκατρία χρόνια τώρα δεν έχει αποφασίσει τι θα κάνει με το κτήμα. Την ίδια στιγμή συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό λεηλασίες και βανδαλισμοί, όπως κατήγγειλε πρόσφατα ο Σύλλογος Φίλων Κτήματος Τατοΐου μετά από πρόσκληση του οποίου περπατήσαμε χθες σε μοναδικές διαδρομές. Μαζί μας βρέθηκε και ο αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κωστής Χατζηδάκης. Ζητήσαμε τη γνώμη του για τις εικόνες που βλέπαμε γύρω μας. «Είναι κρίμα που δεκατρία χρόνια μετά τη νομική διευθέτηση του ζητήματος ο χώρος μαραζώνει», μας απάντησε και πρόσθεσε: «Είναι προφανές πως η βασική αιτία είναι η έλλειψη συντονισμού του υπουργείου και των αρμοδίων αρχών. Χρειαζόμαστε ένα ενιαίο κέντρο που να αποφασίζει για τις αναγκαίες μελέτες και κινήσεις. Ο ιστορικός αυτός χώρος πρέπει να πάρει τη μορφή που του αξίζει».

Χωρίς νερό

Με συνολική έκταση 42.000 στρεμμάτων και 90 χιλιόμετρα δασικών δρόμων, το Τατόι βρίσκεται στην καρδιά της Πάρνηθας. Η βλάστησή του είναι οργιαστική. Παρ’ όλα αυτά, όλο το καλοκαίρι έμεινε χωρίς νερό, όπως κατήγγειλε ο Σύλλογος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πυρασφάλειά του. Το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται, ενώ συνεχίζονται και οι λεηλασίες. Τελευταία απώλεια η αρπαγή έντεκα μαντεμένιων καλοριφέρ! Η έλλειψη αστυνόμευσης -«υπάρχει μόνο ένας αστυνομικός χωρίς αυτοκίνητο»- έχει οδηγήσει σε πλήρη ασυδοσία. Σπάνε και κλέβουν ακόμα και τα κολονάκια της πισίνας, μπροστά από το ανάκτορο… Εξαφάνισαν όλα τα γλυπτά που υπήρχαν στο χώρο, έμεινε μόνο ο περίφημος μπρούντζινος Κοζάκος στον κήπο του ανακτόρου, δώρο του τσάρου της Ρωσίας Αλέξανδρου Β’. «Είναι βαρύς και δεν μπορούν να τον σηκώσουν», σχολίασε ο κ. Κουτσαβλής.

Οι εικόνες είναι θλιβερές. Το οινοποιείο έχει χάσει τη στέγη του και τα βαρέλια με το βασιλικό οικόσημο βρίσκονται εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες. Παραδίπλα σαπίζουνε αυτοκίνητα αντίκες. Την ίδια τύχη, σύμφωνα με τον κ. Κουτσαβλή, έχουν και 14 βασιλικές άμαξες που βρίσκονται κλεισμένες στο στάβλο του Γεωργίου Α’ από το 1967! Αφημένα στη μοίρα τους είναι και τα πολυτελή αυτοκίνητα της πρώην βασιλικής οικογένειας. Ολα κηρυγμένα διατηρητέα μνημεία από το υπουργείο Πολιτισμού!

Την ίδια στιγμή, μελέτες οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν από το Σύλλογο παραμένουν -άγνωστο για ποιο λόγο- ανενεργές! Μόνο η μία από αυτές, επί συνόλου τεσσάρων, άρχισε πρόσφατα να υλοποιείται με την αναστήλωση του κτιρίου του Βουτυροκομείου. Ήταν και η μοναδική εργασία που είδαμε να πραγματοποιείται χθες στον κατά τα άλλα εγκαταλελειμμένο χώρο.

Εκκρεμεί από το 2012

Yπό το βάρος των πρόσφατων καταγγελιών, το υπουργείο Πολιτισμού προχωράει άρον άρον στη δημιουργία Φορέα Διαχείρισης για το Τατόι, η σύσταση του οποίου εκκρεμεί από το 2012. Την ώρα που το σχέδιο για τη μετατροπή του κτήματος σε «Μητροπολιτικό Πάρκο» παραμένει ανενεργό.

Το σχέδιο δόθηκε πέρυσι στη δημοσιότητα από το υπ. Περιβάλλοντος και προβλέπει τη μετατροπή του Τατοΐου σε χώρο ψυχαγωγίας, με τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Με συνδυασμό αθλητικών, πολιτιστικών και φυσιολατρικών δράσεων, την αναβίωση παραδοσιακών καλλιεργειών με βιολογικό προσανατολισμό αλλά και τη δημιουργία πέντε εστιατορίων, προοπτική με την οποία διαφωνεί ο Σύλλογος Φίλων. «Το πρώην βασιλικό κτήμα δεν μπορεί να μετατραπεί σε απέραντη ταβέρνα», λέει ο κ. Κουτσαβλής.Διαφωνίες εκφράζονται και για τις χρήσεις επιμέρους κτιρίων, ενώ όλοι συμφωνούν για τη μετατροπή των ανακτόρων σε μουσείο του εαυτού τους.

Εν όψει της δημιουργίας Φορέα Διαχείρισης, ο Σύλλογος υποστηρίζει πως θα πρέπει προηγουμένως να επιλυθούν άλλα ζητήματα, όπως η εκπόνηση μελετών που θα αφορούν τις χρήσεις κτιρίων και γης αλλά και τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος. Ακολούθως, λέει, θα πρέπει να υπάρξει Κοινή Υπουργική Απόφαση ώστε το σχέδιο να περάσει σε τροχιά υλοποίησης. Ωστόσο «τα υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος δεν υπογράφουν γιατί δεν συμφωνούν μεταξύ τους». Σύμφωνα με εκτιμήσεις, «η αποκατάσταση του Τατοΐου θα κοστίσει περί τα 100 εκατ. ευρώ και θα δημιουργήσει 200 μόνιμες θέσεις εργασίες και 1.000 εποχικές, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται και οι θέσεις εργασίας στους χώρους ψυχαγωγίας».

Σε τουλάχιστον επτά υπολογίζονται οι φορείς που εμπλέκονται στα ζητήματα του Τατοΐου. Το ΥΠΠΟ έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης, καθώς ο ιστορικός πυρήνας του κτήματος (έκτασης 6.000 στρεμμάτων) είναι κηρυγμένος ιστορικός τόπος. Ομως, όπως σημείωναν χθες μέλη του Συλλόγου, «τον τελευταίο ενάμιση χρόνο δεν υπάρχει καμία απόφαση για το Τατόι πλην του Βουτυροκομείου, όπου πιέσαμε να ξεκινήσουν τα έργα προκειμένου να μην πέσει το κτίριο».

Η σύσταση του Φορέα Διαχείρισης που θα εξαγγελθεί οσονούπω -αυτή τουλάχιστον ήταν η πρόθεση του υπουργείου πριν από τον κυβερνητικό ανασχηματισμό της Παρασκευής- δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις ευθύνες του στον τομέα της συντήρησης των κινητών αντικειμένων και των κτιρίων που καταρρέουν. Ο Φορέας Διαχείρισης -σύμφωνα με νόμο του Γιώργου Παπακωνσταντίνου- διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο στο οποίο μετέχουν ως μέλη οι γενικοί γραμματείς των υπουργείων Οικονομικών, Πολιτισμού και Περιβάλλοντος.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου