Σε αυτό το άρθρο θα αναλύσουμε τις επιπτώσεις της πρότασης υπό το πρίσμα του Διεθνούς Δικαίου και θα εξετάσουμε τα ιστορικά διδάγματα από παρόμοιες συμφωνίες περιγράφοντας τους κινδύνους και τις συνέπειες για τις ΗΠΑ.

• Σαφής παραβίαση κυριαρχίας: Βάσει του Διεθνούς Δικαίου, η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 είναι κατηγορηματικά παράνομη, γιατί παραβιάζει το άρθρο 2 παράγραφος 4 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο απαγορεύει την απόκτηση εδάφους με τη βία.

Επίσης, το Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994, που υπογράφηκε από ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και Ρωσία, εγγυήθηκε ρητά την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, με αντάλλαγμα την παράδοση των τότε σοβιετικών πυρηνικών όπλων σε ουκρανικό έδαφος.

• Ιστορικό προηγούμενο και πρότυπα: Το 1940, οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν τη σοβιετική προσάρτηση των χωρών της Βαλτικής, μια θέση στην οποία επέμενε μέχρι την ανεξαρτησία τους το 1991. Η αναγνώριση της Κριμαίας τώρα θα αντιστρέψει ένα βασικό προηγούμενο της αντίστασης των ΗΠΑ στην εδαφική επιθετικότητα.

Επίσης, η κυβέρνηση Τραμπ αναγνώρισε την ισραηλινή κυριαρχία στα Υψίπεδα του Γκολάν, έδαφος που καταλήφθηκε στον πόλεμο. Αυτό μπορεί να αντικατοπτρίζει ένα μοτίβο μονομερών επαναπροσδιορισμών των διεθνών συνόρων, παρακάμπτοντας την πολυμερή διπλωματία.

• Κίνδυνοι και συνέπειες της πρότασης: Η αναγνώριση της Κριμαίας ως μέρους της Ρωσίας θα υπονόμευε την αρχή της εδαφικής ακεραιότητας που κατοχυρώνεται στο Διεθνές Δίκαιο και θα αποδυνάμωνε την έννομη τάξη μετά τον Β ́ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Παράλληλα, θα ενθάρρυνε άλλα αυταρχικά κράτη, όπως η Κίνα και η Τουρκία, να επιδιώξουν εδαφικό ρεβιζιονισμό. Θα έβαζε, επίσης, στο περιθώριο τους συμμάχους, με την Ουκρανία να νιώθει προδομένη. Θα δημιουργούσε βαθύτερο ρήγμα στο ΝΑΤΟ, καθώς οι Ανατολικοευρωπαίοι θα το ερμήνευαν ως συνθηκολόγηση στη ρωσική επιθετικότητα. Στο εσωτερικό των ΗΠΑ, μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε διακομματικές αντιδράσεις και θα δημιουργούσε ερωτήματα σχετικά με τα κίνητρα του Τραμπ.

• Ευθυγράμμιση με τους ρωσικούς στόχους: Από το 2014 το Κρεμλίνο έχει απαιτήσει τη διεθνή αναγνώριση της Κριμαίας. Η πρόταση των ΗΠΑ απηχεί τη γλώσσα της Ρωσίας, αντιμετωπίζοντας την προσάρτηση της Κριμαίας ως τετελεσμένο γεγονός και προτείνοντας ότι η εστίαση θα πρέπει να μετατοπιστεί στο Ντονμπάς ή στην ελάφρυνση των κυρώσεων.

Δεν είναι σαφές εάν αυτή η ευθυγράμμιση αντανακλά μια σκόπιμη αλλαγή στη στρατηγική των ΗΠΑ, στη λογική της εξωτερικής πολιτικής συναλλαγών ή προσωπικό σεβασμό προς τον Πούτιν. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει, κατά καιρούς, ακολουθήσει πολιτικές που αντικατοπτρίζουν στενά τις στρατηγικές προτιμήσεις της Μόσχας, όπως την αμφισβήτηση της χρησιμότητας του ΝΑΤΟ.

• Πιθανές συνέπειες για την κυβέρνηση Τραμπ: Η εισήγηση για αναγνώριση της Κριμαίας κινδυνεύει να ενισχύσει τις αφηγήσεις φιλοκρεμλινικών συμπαθειών, που στοιχειώνουν την προεδρία του Τραμπ από το 2016. Θα μπορούσε να τροφοδοτήσει νέες έρευνες του Κογκρέσου και του FBI για έλεγχο των τραμπιστών από την κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών.

Ενώ η βάση του Τραμπ μπορεί να μην αντιτίθεται, οι ανεξάρτητοι και μετριοπαθείς ψηφοφόροι θα μπορούσαν να ερμηνεύσουν την κίνηση ως παραίτηση από την αμερικανική ηγεσία. Οι κοινότητες των Ουκρανοαμερικανών και της Ανατολικής Ευρώπης θα κινητοποιηθούν, πιθανότατα, πολιτικά ενάντια σε μια τέτοια αλλαγή πολιτικής.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ… ΦΙΛΟΡΩΣΟΣ

Στο μυαλό του Ντόναλντ Τραμπ

Η φιλορωσική στάση της κυβέρνησης Τραμπ για την Κριμαία μπορεί να εξηγηθεί μέσω ενός μίγματος ιδεολογικών, στρατηγικών, προσωπικών και συναλλακτικών κινήτρων.

1 Η κοσμοθεωρία του Τραμπ συχνά δίνει προτεραιότητα στη σύναψη συμφωνιών εις βάρος αξιών και κανόνων. Στο πλαίσιο αυτό, η Κριμαία θεωρήθηκε «εντάξει συμφωνία», ενώ ορισμένοι στην κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να πίστεψαν ότι η αναγνώριση της Κριμαίας θα μπορούσε να «αγοράσει» τη ρωσική συνεργασία σε άλλα θέματα, όπως το Ιράν, τη Συρία, τον έλεγχο των εξοπλισμών κ.λπ. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι η Ρωσία δεν προσέφερε συγκεκριμένες παραχωρήσεις σε αντάλλαγμα, καθιστώντας την ιδέα μονόπλευρη και επικίνδυνη.

2 Είναι γνωστός ο προσωπικός θαυμασμός του Τραμπ για τους αυταρχικούς σκληροπυρηνικούς. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει εκφράσει επανειλημμένως δημόσια τη συμπάθεια και τον θαυμασμό του για τον Πούτιν.

3 Ο Τραμπ αντιμετωπίζει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τη CIA και το Πεντάγωνο με βαθιά καχυποψία, ειδικά όταν αντικρούουν το ένστικτό του. Παρακάμπτοντας τους πυλώνες αυτούς, η κυβέρνηση Τραμπ έχει γίνει πιο ευάλωτη στα ρωσικά στρατηγικά αφηγήματα.

4 Το Κρεμλίνο είχε δείξει σαφές ενδιαφέρον για τις εκλογές στις ΗΠΑ και την κοσμοθεωρία του Τραμπ. Η ρωσική προπαγάνδα προώθησε αφηγήσεις που απονομιμοποίησαν την Ουκρανία και δικαιολογούσαν την προσάρτηση της Κριμαίας. Η δημόσια ευθυγράμμιση του Τραμπ με αυτές τις απόψεις δείχνει ότι δεν έχει «φίλτρα» απέναντι στη ρωσική παραπληροφόρηση. Ακόμη και ακούσια, ο Τραμπ παίρνει θέση υπέρ του Κρεμλίνου.

5 Κάποιοι στον κύκλο του Τραμπ πίστεψαν ότι η εξομάλυνση των δεσμών με τη Ρωσία θα ήταν πολιτική νίκη, προβάλλοντας τον Τραμπ ως «ειρηνοποιό», ο οποίος θα μπορούσε να πετύχει εκεί όπου ο Ομπάμα και ο Μπάιντεν απέτυχαν. Επίσης, κάποιοι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης εστίασαν στην απειλή της Κίνας βάζοντας στο φόντο τη Ρωσία. Και στις δύο περιπτώσεις, η Κριμαία θεωρήθηκε ως «αποδεκτό θύμα» σε έναν ευρύτερο γεωπολιτικό άξονα.