Για να μην τρέφουμε, ωστόσο, αυταπάτες, τα οράματά τους συγκλίνουν απελπιστικά σε ό,τι αφορά τις πάγιες τουρκικές διεκδικήσεις απέναντι στην Ελλάδα στο Αιγαίο, στη Θράκη και στην Κύπρο, που αποτελούσαν εθνική γραμμή από την εποχή του «Εθνικού Ορκου» (1920) και σε όλη τη διάρκεια της μετα-Λωζάννης περιόδου. Με, μικρά μόνο, ιστορικά διαλείμματα.

Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Ακόμα πιο μακριά από τη Δύση, οπαδός της μαντίλας και της παράδοσης, θα… μακιγιάρει την οικονομία

Υστερα από 21 χρόνια στην εξουσία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπόσχεται μια ισχυρή Τουρκία, με πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Ακόμη τάζει 6 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας και κατηγορεί -όχι εντελώς αβάσιμα- τη Δύση ότι προσπαθεί να τον ανατρέψει. Σε κοινωνικό επίπεδο ο συντηρητικός ισλαμιστής πρόεδρος κατακεραυνώνει τους «φιλο-ΛΟΑΤΚΙ» αντιπάλους του, προβάλλοντας εαυτόν ως στυλοβάτη των παραδοσιακών οικογενειακών αξιών.

Μετά τις συνταγματικές αλλαγές του 2017, ο αρχηγός του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) κυβέρνησε την Τουρκία σχεδόν σαν εκλεγμένος δικτάτορας, από το τεράστιο παλάτι του στην Αγκυρα. Δικαιούται να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να απολύσει όποιον δημόσιο λειτουργό τού… καπνίσει. Αν επανεκλεγεί, δεν θα αλλάξουν πολλά σε αυτόν τον τομέα, υποστηρίζει ο Σελίμ Κουρού, της δεξαμενής σκέψης Tepav. O Eρντογάν έχει ξεχειλώσει σε τέτοιο βαθμό τις θεσμικές εξουσίες του, ώστε να μη χρειάζεται να τις διευρύνει κι άλλο.

» ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Το μεγάλο του στοίχημα έγκειται στις διεθνείς σχέσεις της Τουρκίας. Αν ο 69χρονος ηγέτης παραμείνει στην εξουσία, το πιθανότερο είναι ότι θα συνεχίσει να απομακρύνει τη χώρα του από τη Δύση, χωρίς όμως να εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ.

«Σκοπός του είναι να αναβαθμίσει κάποια στιγμή την Τουρκία σε τέτoιο σημείο, ώστε η συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ να μην έχει σημασία», εξηγεί ο Σελίμ Κουρού. Υπό τα όμματα της διεθνούς κοινότητας ο Ερντογάν επιδίωξε στενότερους δεσμούς με Ρωσία-Κίνα, προχωρώντας στην αγορά του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 και εγκαινιάζοντας λίγο πριν από τις εκλογές τον, ρωσικής τεχνολογίας, πυρηνικό σταθμό του Ακούγιου, στην Ανατολική Μεσόγειο. Την ίδια στιγμή κατάφερε να πουλήσει σε ΗΠΑ και Δύση τον μεσολαβητικό του ρόλο στο Ουκρανικό, ειδικά στη μεταφορά σιτηρών από τη Μαύρη Θάλασσα, αποσπώντας τα εύσημα του ΟΗΕ.

» ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η οικονομία κάποτε ήταν το δυνατό χαρτί του Ερντογάν, αλλά τώρα αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα του. Τα πρώτα χρόνια του συνοδεύτηκαν από ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, κατασκευαστικό οργασμό και σταδιακή απεμπλοκή από το ΔΝΤ. Πιστώθηκε το «οικονομικό θαύμα της Ανατολίας» δημιουργώντας μια μεγάλη εκλογική βάση, που ίσως τον ξελασπώσει και σήμερα. Ομως, με τον πληθωρισμό σχεδόν στο 50% και το βιοτικό επίπεδο των Τούρκων να μειώνεται δραματικά, η κατάσταση έχει αλλάξει. Ο Ερντογάν επέμεινε έως το τέλος σε ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές, με έλεγχο της κεντρικής τράπεζας και χαμηλά επιτόκια για να στηριχθούν οι εξαγωγές, που δεν ανέκοψαν την κατρακύλα του νομίσματος και την ακρίβεια. Πολλοί προβλέπουν πως η ακατάσχετη κάνουλα παροχών, που άνοιξε προεκλογικά προς δημοσίους υπαλλήλους, νέα ζευγάρια και άλλες κοινωνικές ομάδες, θα οδηγήσει μαθηματικά και πάλι την Τουρκία στο ΔΝΤ.

» ΣΥΡΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Οι Σύροι πρόσφυγες πίνουν νερό στο όνομα του Ερντογάν, καθώς πρόσφερε άσυλο σε 3,5 εκατομμύρια από αυτούς και έδωσε σε αρκετές χιλιάδες την τουρκική ιθαγένεια. Ωστόσο, υπό τη λαϊκή πίεση ο Τούρκος πρόεδρος υπόσχεται να προωθήσει τον εθελοντικό επαναπατρισμό 1 εκατ. προσφύγων, κατόπιν συμφωνίας με τον Σύρο πρόεδρο Ασαντ. Κάτι που μοιάζει πολύ δύσκολο στην πράξη, από τη στιγμή που 700.000 μικροί Σύροι φοιτούν ήδη σε τουρκικά σχολεία και 880.000 παιδιά προσφύγων γεννήθηκαν σε τουρκικό έδαφος.

» ΚΟΥΡΔΟΙ

Πολλά θα κριθούν στις εκλογές για το κουρδικό στοιχείο της Τουρκίας, το οποίο βρίσκεται σε ανοιχτό πόλεμο με τον Ερντογάν – τουλάχιστον το πιο πολιτικοποιημένο κομμάτι του. Υστερα από άκαρπες παρασκηνιακές προσπάθειες να τα βρει με τους φυλακισμένους Κούρδους ηγέτες (Οτσαλάν και Ντεμιρτάς) ο Ερντογάν κατηγόρησε τον Κιλιτσντάρογλου ότι υπέκυψε στον… εκβιασμό του HDP και των ανταρτών του ΡΚΚ, εξαπολύοντας στη συνέχεια προεκλογικό πογκρόμ κατά Κούρδων ακτιβιστών. Αν κερδίσει τις εκλογές, είναι πολύ πιθανό το καθεστώς να αναζωπυρώσει τον χαμηλής έντασης εμφύλιο κατά των Κούρδων. Από τα έδρανα της Εθνοσυνέλευσης της Αγκυρας έως το τριεθνές με Ιράκ-Συρία.

Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΤΟΥ ΚΙΛΙΤΣΝΤΑΡΟΓΛΟΥ

Προσέγγιση με ΝΑΤΟ – Ε.Ε., εκδημοκρατισμός θεσμών, ελευθερία του Τύπου και της έκφρασης

Με την υποστήριξη μιας πλατιάς -και ετερόκλητης- συμμαχίας παραδοσιακών και φιλοδυτικών κεμαλιστών, ακραίων εθνικιστών και ισλαμιστών, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου φιλοδοξεί να τερματίσει το 20ετές μονοπώλιο εξουσίας του αντιπάλου του.

Βασικοί του στόχοι να επαναφέρει την Τουρκία στους κόλπους του ΝΑΤΟ και της Δύσης, αποκαθιστώντας ταυτόχρονα τις δημοκρατικές λειτουργίες των θεσμών – όσο εφικτό είναι αυτό σε μια χώρα σαν την Τουρκία.

Ο 74χρονος αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), που έχει ιδρυτή τον Κεμάλ Ατατούρκ, υπόσχεται να καταργήσει το προεδρικό σύστημα με τις υπερεξουσίες του ενός ανδρός και να ξανακάνει την Τουρκία Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με πρωθυπουργό. Σε αυτήν την προσπάθεια θα του φανούν απαραίτητες οι κουρδικές ψήφοι στη Βουλή. Ας μην ξεχνάμε ότι ταυτόχρονα με τις προεδρικές εκλογές στήνονται σήμερα στην Τουρκία και βουλευτικές κάλπες. Με το ΑΚΡ φαβορί για την πρώτη θέση, αλλά με τα κόμματα που στηρίζουν τον Κιλιτσντάρογλου (CHP, «Καλό Κόμμα/Iyi» της Μεράλ Ακσενέρ, Κόμμα Μέλλοντος του Νταβούτογλου, DEVA του Μπαμπατζάν, Ισλαμικό Κόμμα του Καραμολάογλου και, φυσικά, τους Κούρδους, που κατεβαίνουν με τη σημαία του Πράσινου Αριστερού Κόμματος διεκδικώντας άνω του 10%, καθώς το HDP έχει τεθεί ουσιαστικά εκτός νόμου) να εξασφαλίζουν πλειοψηφία στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Αγκυρας. Το πρόβλημα του Κιλιτσντάρογλου θα είναι η de facto επιτροπεία από τους επτά αντιπροέδρους της Δημοκρατίας (οι πέντε αρχηγοί των συμμαχικών κομμάτων συν τους δημάρχους Αγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς, και Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου – οι δύο τελευταίοι όρος της Ακσενέρ).

Κοιτώντας τους Τούρκους στα μάτια στα κοινωνικά δίκτυα, ο Κιλιτσντάρογλου υπόσχεται να αποκαταστήσει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και την ελευθερία του Τύπου και της έκφρασης, που τόσο έχουν κακοπάθει στα χέρια του Ερντογάν.

» ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Στα εξωτερικά θέματα, ο διεκδικητής της προεδρίας και οι σύμμαχοί του αναμένεται να ξαναβάλουν στο τραπέζι την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και την επαναφορά της στα νατοϊκά θέσφατα, διατηρώντας καλές σχέσεις με τη Ρωσία.

» ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Το μέγα ερωτηματικό είναι η οικονομία. Η Σελβά Ντεμιράλπ, καθηγήτρια Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κοτς, πιστεύει ότι, αν ο Κιλιτσντάρογλου και οι σύμμαχοί του κερδίσουν τις προεδρικές και τις βουλευτικές εκλογές, θα επανέλθει σταδιακά στη διακυβέρνηση της χώρας η οικονομική ορθοδοξία και ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει έως το τέλος του χρόνου στο 30%. Η άρση του κλίματος αβεβαιότητας είναι βασική προϋπόθεση για την αποκατάσταση του επενδυτικού κλίματος, καθώς ο Ερντογάν άλλαξε τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας για να εφαρμόσει τις εμμονές του. Ακόμη και ύστερα από μια αναμενόμενη άνοδο των επιτοκίων, η δρ Ντεμιράλπ προβλέπει ισχυρή επιστροφή της Τουρκίας στην ανάπτυξη μέσα από την εισροή ξένων επενδύσεων. «Από τη στιγμή που η Τουρκία είναι φθηνός προορισμός, με νεανικό πληθυσμό και καλές υποδομές, οι προοπτικές για επιστροφή των επενδύσεων (σ.σ.: ύστερα από τη νίκη Κιλιτσντάρογλου) είναι πολύ καλές», υπογραμμίζει.

» ΣΥΡΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Στο μεταναστευτικό, οι Σύροι πρόσφυγες αντιμετωπίζουν με φόβο τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, καθώς έχει υποσχεθεί να τους στείλει όλους πίσω στην πατρίδα τους «το αργότερο σε δύο χρόνια». Αυτό αποτελεί και επιθυμία του 80% των Τούρκων, που θεωρούν το ζήτημα υψίστης προτεραιότητας μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου.

Ο Κιλιτσντάρογλου λέει ότι θα διαπραγματευτεί την επιστροφή των Σύρων προσφύγων με τη Δαμασκό, χωρίς όμως να εξηγεί τι θα γίνει με τη «ζώνη ασφαλείας» βάθους 30 χιλιομέτρων που κατέλαβε ο τουρκικός στρατός κατά μήκος των συνόρων – με πρόσχημα την «τρομοκρατία» των νόμιμων συροκουρδικών δυνάμεων του YPG. Αν η Δαμασκός ζητήσει την επιστροφή των εδαφών, δεν αποκλείεται να ξεσπάσουν νέες συγκρούσεις, που θα ενισχύσουν το προσφυγικό ρεύμα προς την Τουρκία. Γι’ αυτό ο Κιλιτσντάρογλου θέλει οι συζητήσεις με τον Ασαντ να γίνουν υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Ακόμη κι έτσι, ο ειδικός στο προσφυγικό ζήτημα, Τούρκος καθηγητής Μουράτ Ερντογάν, υποστηρίζει ότι το θέμα αποκλείεται να λυθεί σε λιγότερο από μία δεκαετία.

» ΚΟΥΡΔΟΙ

Στο φλέγον κουρδικό ζήτημα, εξάλλου, είναι σίγουρο ότι η εκλογή Κιλιτσντάρογλου θα ρίξει βάλσαμο στις πληγές των Κούρδων. Ως μέλος και ο ίδιος θρησκευτικής μειονότητας (των Αλεβιτών), δήλωσε ότι «τους καταλαβαίνει τι είναι να σε μεταχειρίζονται σαν τρομοκράτη». Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το «βαθύ κράτος» θα τον αφήσει να χειριστεί κατά το δοκούν μια τόσο λεπτή εθνική υπόθεση.

Ειδήσεις σήμερα