Στο μεταξύ, η σταθερή διάβρωση της παραδοσιακής πολιτικής πρακτικής στην Ευρώπη, που είναι γνωστή ως cordon sanitaire -στην οποία τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα απομονώνουν και περιθωριοποιούν τις εξτρεμιστικές δυνάμεις-, έχει επιτρέψει σε αυτά τα ακροδεξιά κόμματα να εισέρχονται όλο και περισσότερο σε κυβερνήσεις συνασπισμού σε ολόκληρη την ήπειρο.

Μέχρι στιγμής, κατά την ανάληψη της εξουσίας οι υλικοί περιορισμοί έχουν αναγκάσει τα ακροδεξιά κόμματα να μετριάσουν τις πιο ριζοσπαστικές προτάσεις τους, την ώρα που αναμένεται σε μεγάλο βαθμό να εξακολουθήσει να διατηρείται η Κεντροδεξιά στις περισσότερες χώρες, καθώς και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Και όμως, η Ευρώπη παραμένει έτοιμη να δει σημαντικές αλλαγές πολιτικής σε τομείς όπως το κλίμα, η μετανάστευση και η διεύρυνση, καθώς τα μετριοπαθή κόμματα προσπαθούν να ανταγωνιστούν τα ανερχόμενα ακροδεξιά κόμματα, συμμετέχοντας σε κυβερνήσεις συνασπισμού και ενσωματώνοντας τις προτάσεις τους στις δικές τους πλατφόρμες. 

ΕΝΩ Η ΣΤΗΡΙΞΗ των ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη αυξάνεται εδώ και χρόνια, η τάση αυτή έγινε για πρώτη φορά εμφανής κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008-09, κατά την οποία πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επέβαλαν μέτρα λιτότητας που υπονόμευσαν σοβαρά την εμπιστοσύνη στα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα και σε θεσμούς, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για λαϊκιστικά κόμματα σε όλο το ιδεολογικό φάσμα.

Στη συνέχεια, η μεταναστευτική κρίση του 2014-16 επιτάχυνε την τάση αυτή, με πολλούς Ευρωπαίους να αντιλαμβάνονται το κύμα των προσφυγικών ροών από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή ως απειλή για την εθνική ταυτότητα και τη δημόσια ασφάλεια. Σε αυτό το πλαίσιο, σε ολόκληρη την Ευρώπη τα ακροδεξιά κόμματα, που κάποτε ήταν στο περιθώριο του πολιτικού φάσματος, έχουν αρχίσει να εισέρχονται σε κυβερνήσεις, είτε ως επικεφαλής κυβερνητικών συνασπισμών (όπως συμβαίνει στην Ιταλία) είτε ως μικρότεροι εταίροι (όπως συμβαίνει στη Φινλανδία και τη Σουηδία). Και ενώ στην Ισπανία, στη Δανία και την Πολωνία δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν αρκετή υποστήριξη στις πρόσφατες εκλογές για να εισέλθουν στην κυβέρνηση, συνέχισαν ωστόσο να σημειώνουν ισχυρές επιδόσεις, μια τάση που θα επιταχυνθεί το 2024.

ΤΟ 2024 στην Ευρώπη θα διεξαχθούν αρκετές και πολύ σημαντικές εκλογικές διαδικασίες. Τον Ιούνιο, τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα εκλέξουν τους εκπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Και σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, τα ακροδεξιά κόμματα αναμένεται να εξασφαλίσουν τον έλεγχο σχεδόν του 25% του υπερεθνικού νομοθετικού σώματος, για συνολικά 169 έδρες στο σώμα των 705 εδρών.

Σε εθνικό επίπεδο τώρα, τα ακροδεξιά κόμματα συγκεντρώνουν υψηλά ποσοστά στις χώρες της Ε.Ε. που έχουν προγραμματιστεί να διεξαγάγουν εθνικές εκλογές το επόμενο έτος (Αυστρία, Βέλγιο, Πορτογαλία, Ρουμανία).

ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΠΟΛΥ διαφορετικών ιστορικών εμπειριών και πολιτικών παραδόσεων της Ευρώπης, το να είσαι ακροδεξιός σημαίνει κάτι διαφορετικό από χώρα σε χώρα. Στη Βόρεια Ευρώπη, για παράδειγμα, τα ακροδεξιά κόμματα τείνουν να τάσσονται περισσότερο υπέρ του λιμπερταριανισμού και στα δημοσιονομικά είναι συντηρητικά, ενώ στον Νότο συχνά υποστηρίζουν πιο προστατευτικές πολιτικές και αντιτίθενται στα όρια δαπανών που θέτουν οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ε.Ε. Επιπλέον, ανάλογα με την ιστορία ή τη γεωγραφία της χώρας τους, τα ακροδεξιά κόμματα μπορεί να είναι σταθερά υπέρ του ΝΑΤΟ ή να στηρίζουν τις πιο θετικές σχέσεις με τη Ρωσία.

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΦΑΙΝΕΤΑΙ πιο εμφανές είναι ότι τα ακροδεξιά κόμματα τείνουν να μετριάζουν πολλές από τις πιο ριζοσπαστικές ιδέες τους μόλις αναλάβουν την εξουσία. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, οι γεωπολιτικοί και οικονομικοί περιορισμοί ανάγκασαν την ακροδεξιά κυβέρνηση της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι να υιοθετήσει μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση και να εγκαταλείψει τις πιο ριζοσπαστικές, ευρωσκεπτικιστικές θέσεις και τις οικονομικά μη βιώσιμες προτάσεις που οδήγησαν στη νίκη του κόμματός της, Αδέλφια της Ιταλίας, στις εκλογές του Οκτωβρίου 2022. Κάτι παρόμοιο θα συμβεί πιθανότατα και στην Ολλανδία, όπου το ακροδεξιό Κόμμα για την Ελευθερία αναμένεται να συμμετάσχει στην επόμενη κυβέρνηση συνασπισμού μετά τη νίκη του στις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου.

Η ΑΝΟΔΟΣ των ακροδεξιών κομμάτων θα επηρεάσει και τις πολιτικές της Ε.Ε. Αν και η ανάγκη συμβιβασμού με πιο μετριοπαθή κόμματα για τον σχηματισμό κυβερνητικών πλειοψηφιών θα τα αναγκάσει να εγκαταλείψουν ορισμένες από τις πιο ριζοσπαστικές πολιτικές τους. Επίσης, η εκλογική τους επιτυχία θα συμβάλει στην προώθηση της συζήτησης για ζητήματα όπως η μετανάστευση και η κλιματική αλλαγή, προς τα δεξιά. Υπό αυτές τις συνθήκες, για να ανταγωνιστούν τις όλο και πιο δημοφιλείς ακροδεξιές ιδέες, τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα θα ενσωματώνουν όλο και περισσότερο ορισμένα στοιχεία της ατζέντας της Ακροδεξιάς στις πλατφόρμες τους.

ΣΕ ΚΑΠΟΙΟ ΒΑΘΜΟ, το ίδιο ισχύει και σε επίπεδο Ε.Ε. Οι εκλογές του Ιουνίου θα αναδείξουν πιθανότατα ένα πιο συντηρητικό, αλλά ακόμα σε μεγάλο βαθμό μετριοπαθές Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μια Ευρωπαϊκή Επιτροπή με παρόμοιες αντιλήψεις. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, οι ακροδεξιές ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις αναμένεται να σημειώσουν σημαντικές νίκες, αλλά όχι να αποκτήσουν τον έλεγχο των βασικών θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. Τέλος, η αυξανόμενη επιρροή των ακροδεξιών κομμάτων στις κυβερνήσεις ορισμένων κρατών-μελών θα περιπλέξει την εξεύρεση συναίνεσης της Ε.Ε. σε θέματα όπως η διεύρυνση, η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή και η στήριξη της Ουκρανίας.

* Το παρόν κείμενο αποτελεί περίληψη της ανάλυσης.