Η πρώτη ερώτηση που θα κάνουν οι ερευνητές είναι αν η Shin Bet, η Mossad και οι στρατιωτικές πληροφορίες/υπηρεσία ΑΜΑΝ του Ισραήλ εξέδωσαν προειδοποιήσεις για μια επικείμενη επίθεση στα νότια της χώρας. Ησαν οι προειδοποιήσεις συγκεκριμένες και εφαρμόσιμες ή πολύ γενικές και θεωρητικές; Ενα από τα πιο διαβόητα παραδείγματα γενικής προειδοποίησης ήταν η Daily Brief του προέδρου Μπους που γράφτηκε τον Αύγουστο του 2001, με τίτλο «Ο Μπιν Λάντεν αποφασισμένος να χτυπήσει τις ΗΠΑ». Η μετέπειτα ιστορική «Εκθεση της Επιτροπής για την 11η Σεπτεμβρίου» ανέφερε ότι «δύο αναλυτές της CIA που συμμετείχαν στην προετοιμασία αυτού του ενημερωτικού κειμένου πίστευαν ότι αντιπροσώπευε μια ευκαιρία να κοινοποιήσουν την άποψή τους ότι η απειλή μιας επίθεσης του Μπιν Λάντεν στις ΗΠΑ παρέμενε επίκαιρη και σοβαρή». Αλλά το μήνυμα που προοριζόταν ήταν διαφορετικό από το μήνυμα που έλαβε ο πρόεδρος Μπους, λέγοντας ότι το άρθρο τόνιζε απλά πως η Αλ Κάιντα ήταν επικίνδυνη, κάτι που γνώριζε από τότε που έγινε πρόεδρος.
Η «κοινότητα των πληροφοριών» γνώριζε ότι συνωμοσία ήταν σε εξέλιξη, αλλά η προειδοποίηση ήταν πολύ γενική για να οδηγήσει σε αποφασιστική, προληπτική δράση ή στη βελτιωμένη άμυνα στις ΗΠΑ. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής συχνά αναμένουν ακρίβεια για μια επίθεση από μια οντότητα και ότι θα συμβεί σε αυτό το μέρος και αυτή τη στιγμή. Σπάνια (απίθανο) συγκεντρώνεται μια σαφής εικόνα. Η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ μπορεί να μετατραπεί σε περίπτωση μη ειδικής προειδοποίησης: ορισμένες αναφορές δείχνουν ότι οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και του Ισραήλ παρακολουθούσαν την αύξηση της έντασης, ειδικά στο Βόρειο Ισραήλ, αλλά δεν υπήρχε ακριβής προειδοποίηση για επικείμενη επίθεση. Οι «New York Times» ανέφεραν ότι οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών εξέδωσαν συγκεκριμένη προειδοποίηση στους συνοροφύλακες της Μπερσέβα και της Σντερότ αμέσως πριν από την επίθεση, επισημαίνοντας την αύξηση της δραστηριότητας, αλλά αυτές οι προειδοποιήσεις δεν εισακούστηκαν για ασαφείς λόγους.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές θα εξετάσουν αν οι υπηρεσίες τους είχαν συλλέξει πληροφορίες για την πιθανή επίθεση και τις κρατούσαν στα συστήματά τους. Θα εξετάσουν τις βάσεις δεδομένων για ενδείξεις ότι η Χαμάς σχεδίαζε ένα μαζικό χτύπημα, μεταξύ άλλων από καθιερωμένες πηγές πληροφοριών και από μια σειρά λιγότερο αξιόπιστων πηγών, π.χ. από φήμες κ.λπ. Αν η αναζήτηση εμφανίσει πληροφορίες που δείχνουν μια επικείμενη επίθεση, το επόμενο ερώτημα είναι γιατί οι εν λόγω πληροφορίες δεν οδήγησαν σε προειδοποίηση. Μεταφράστηκε και διαδόθηκε; Το διάβασαν οι αναλυτές; Αν όχι, γιατί όχι; Αν το διάβασαν, γιατί υποβάθμισαν τη σημασία του; Οι συνεντεύξεις με αναλυτές θα είναι σημαντικές σε αυτήν τη φάση και ενώ αυτές οι συζητήσεις θα μπορούσαν να είναι καταγγελτικές. Οι ερευνητές θα πρέπει να προσεγγίσουν αυτές τις συνομιλίες με περιέργεια και μια στραμμένη προς το μέλλον προσέγγιση.
Αυτή είναι η ίδια προσέγγιση που πρέπει να ακολουθούν οι επιτροπές του Κογκρέσου όταν διεξάγουν τις δικές τους έρευνες. Αν υπήρχαν πληροφορίες και οι αναλυτές τις έχασαν ή τις απέρριψαν, οι υπηρεσίες πληροφοριών αντιμετωπίζουν το πιο οδυνηρό ενδεχόμενο: μια αναλυτική αποτυχία που προκλήθηκε από ανθρώπινο λάθος.
Οι υπηρεσίες πληροφοριών πρώτης κατηγορίας, όπως των Ισραηλινών, έχουν μια λίστα με προτεραιότητες για συλλογή. Για την Ιερουσαλήμ, στην κορυφή αυτής της λίστας βρίσκονται πάντα οι παλαιστινιακές τρομοκρατικές ομάδες και οι Ιρανοί υποστηρικτές τους. Ιδιαίτερα το Ιράν αποτελεί δυνητικά υπαρξιακή απειλή για το κράτος του Ισραήλ και οι κυβερνώντες στην Τεχεράνη έχουν απειλήσει την ύπαρξη του Ισραήλ με κάθε εργαλείο στην εργαλειοθήκη τους. Ως εκ τούτου, η Χαμάς θα ήταν ένας διαρκής στόχος υψηλής προτεραιότητας για τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες.
Άσμα αλ Άσαντ: Η σύζυγος του Μπασάρ Αλ Άσαντ καταθέτει αίτηση διαζυγίου
Αντίθετα, οι αξιωματικοί σχεδιάζουν «πολλαπλές διαδρομές πληροφοριών»: SIGINT, δηλαδή παρακολούθηση συνδιαλέξεων και «διεισδύσεις στο Διαδίκτυο» για να διαβάσουν τις επικοινωνίες του αντιπάλου. IMINT, εναέριες εικόνες της αντίπαλης δραστηριότητας και HUMINT (ανθρώπινες πηγές που αναφέρουν την εσωτερική λειτουργία ενός αντιπάλου για τα μυστικά που δεν μπορούν να κλαπούν με άλλο τρόπο). Οι ισραηλινές υπηρεσίες είναι οι καλύτερες στην κατηγορία για λειτουργίες δικτύων υπολογιστών, όπως η λαθραία είσοδος σε αντίπαλα τηλέφωνα και συστήματα υπολογιστών, ενώ οι δυνατότητές τους είναι τόσο καλές και τόσο ύπουλες, που εγείρουν ερωτηματικά.
ΤΟ ΙΡΑΝ ΒΟΗΘΗΣΕ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ
Επιπλέον, το Ιράν συνέδραμε στο σχεδιασμό και τη χρηματοδότηση της επίθεσης με συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν στη Βηρυτό του Λιβάνου, που σημαίνει ότι ο «κύκλος της γνώσης» περιλάμβανε τουλάχιστον τρεις τοποθεσίες (Γάζα, Τεχεράνη και Βηρυτός). Εκ πρώτης όψεως, η κατάσταση φαίνεται να είναι μια τεράστια αποτυχία των υπηρεσιών πληροφοριών. Πώς θα μπορούσαν λοιπόν οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών (από τις καλύτερες στον κόσμο) να αιφνιδιαστούν; Συμβαίνει και στις καλύτερες υπηρεσίες και η συνέχεια είναι επώδυνη τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά. Η εξέταση των βαθύτερων αιτιών της αποτυχίας με καθαρά μάτια και ανοιχτό μυαλό είναι απαραίτητη για την αποφυγή των ίδιων λαθών στο μέλλον. Αν και δεν γνωρίζουμε ακόμη και μπορεί να μη μάθουμε ποτέ την πλήρη ιστορία αυτής της αποτυχίας των πληροφοριών, υπάρχουν ορισμένα πιθανά κενά για τη βασική αιτία.
Πού ήταν η συλλογή πληροφοριών;
Πού ήταν λοιπόν η συλλογή πληροφοριών για την επιχείρηση της Χαμάς; Είναι πιθανό οι ισραηλινές υπηρεσίες να είχαν λίγες έως καθόλου ανθρώπινες πηγές. Η Γάζα είναι μια κλειστή κοινωνία και η Χαμάς είναι υπεύθυνη για τα περισσότερα. Κάποιος που κατασκοπεύει υπέρ του Ισραήλ θα διακινδύνευε τόσο τη ζωή του όσο και την ασφάλεια ολόκληρης της οικογένειάς του. Είναι πιθανόν ότι οι ανθρώπινες πηγές είτε δεν αναφέρονταν είτε θα ανακαλύπτονταν. SIGINT, λοιπόν; Οι ισραηλινές επιχειρήσεις για διείσδυση στα δίκτυα υπολογιστών και στις επικοινωνίες της Χαμάς απέτυχαν να συλλέξουν πληροφορίες; Αυτού του είδους οι προσβάσεις μπορεί να είναι εύθραυστες (ένα ενημερωμένο λειτουργικό σύστημα ή η αποτελεσματική επιδιόρθωση των τρωτών σημείων μπορεί να αποκλείσει τους κατασκόπους από μακροχρόνιες προσβάσεις). Ο ρόλος του Ιράν εδώ πρέπει να εξεταστεί. Οι Ισραηλινοί ηγέτες παραδέχθηκαν δημοσίως ότι εξεπλάγησαν από την επίθεση, αλλά απέφυγαν επίσης τις ερωτήσεις σχετικά με αποτυχία των υπηρεσιών πληροφοριών. Δικαίως επισημαίνουν ότι βρίσκονται σε πόλεμο και ότι η εστίαση πρέπει να παραμείνει στον εντοπισμό των δραστών της επίθεσης και των ομήρων που απήχθησαν.