Γράφει ο Γιάννης Παπαδάτος

Οι Σκωτσέζοι εθνικιστές δεν πτοούνται ούτε από τα προβλήματα της πανδημίας, χαρίζοντας έναν ακόμη πονοκέφαλο στον κλυδωνιζόμενο πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Μπόρις Τζόνσον.

Ωστόσο «αποσχιστές» και «ενωτικοί» Σκωτσέζοι και λοιποί Βρετανοί φαίνεται πως λογαριάζουν χωρίς τον ξενοδόχο. Κι αυτός δεν είναι άλλος από μερικούς -ξένους κυρίως- εκατομμυριούχους ή και δισεκατομμυριούχους που αγοράζουν μανιωδώς εκτάσεις γης στα περίφημα Χάιλαντς, τα απέραντα πράσινα λοφώδη λιβάδια της Βόρειας Σκωτίας, με διακηρυγμένο σκοπό να αλλάξουν τη χρήση τους μέσα από δραστηριότητες φιλικές στο περιβάλλον. Η επιδρομή αυτών των «πράσινων» τσιφλικάδων έχει ήδη πυροδοτήσει συζητήσεις για το σε… ποιον ανήκει πραγματικά η Σκωτία και ποιες είναι οι προθέσεις των αυτόκλητων σωτήρων με τα παχυλά πορτοφόλια.

Ενας από τους μεσαίους γαιοκτήμονες αυτής της κατηγορίας είναι ο Αμερικανός επενδυτής της κτηματαγοράς Κρίστοφερ Μπέντλι, ο οποίος μαζί με τη γυναίκα του Καμίλ αγόρασαν το 2020 το κτήμα Κίλντραμι, έναν κυνηγότοπο 22.000 στρεμμάτων στην εσχατιά των Χάιλαντς. Μια από τις πρώτες τους ασχολίες, εκτός από την ανακαίνιση του μικρού γραφικού κάστρου, ήταν να απαγορεύσουν το κυνήγι πέρδικας και αγριόπαπιας, να καταργήσουν την πρακτική παγίδων και δηλητηριασμένων δολωμάτων για ζώα-θηρευτές και να αναδείξουν το τοπικό δάσος ξυλείας, τους βάλτους και τον βοτανικό κήπο του κτήματος.

«Στα μέρη μας τα ευάλωτα είδη θα πάρουν πάνω τους και θα βρουν προστασία. Τούτη η γη έχει υποφέρει πολλά εδώ και χρόνια, κι αυτό πρέπει να σταματήσει», δήλωσε ο Κρίστοφερ Μπέντλι στον «Guardian». Το ζεύγος των Καλιφορνέζων δεν έχει καμία τύψη που παραβιάζει τις αρχές του πρώτου ιδιοκτήτη της περιοχής, συνταγματάρχη Τζέιμς Ογκστον, ο οποίος εγκαταστάθηκε εκεί το 1901, έκανε περιουσία από ένα εργοστάσιο σαπωνοποιίας στο γειτονικό Αμπερντιν και καλούσε συνέχεια τους φίλους του για κυνήγι.

Το μεγάλο σκωτσέζικο μεσιτικό γραφείο Galbraith υπογραμμίζει ότι χάρις σε ανάλογες πρωτοβουλίες η αξία της γης στις λοφώδεις εκτάσεις των Χάιλαντς έχει σχεδόν διπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Η προστιθέμενη αξία οφείλεται στο έντονο ενδιαφέρον ιδιωτών και εταιριών επενδυτών να αναβαθμίσουν το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα με δενδροφυτεύσεις και άλλες οικολογικές δράσεις, που ευθυγραμμίζονται με τις επίσημες πολιτικές των κρατών και του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή.
Η αλήθεια είναι ότι το πολιτικό κλίμα στο Εδιμβούργο ευνοεί την τάση να αλλάξει η πατροπαράδοτη χρήση των Χάιλαντς.

Πέρυσι, η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα απαγορεύσει το κυνήγι της πέρδικας και θα επιτρέπει μόνο κατόπιν ειδικής άδειας τη μαζική καύση ρεικιών και άλλων αγριόχορτων, ώστε να ανανεωθούν οι εκτάσεις και να βρίσκουν τροφή οι πέρδικες, τα έντομα και οι νεοσσοί τους. Παράλληλα, θα απαγορευθεί πλήρως να αποψιλώνονται με καύση εκτάσεις πλούσιες σε άνθρακα, ώστε να αποφεύγονται οι ρυπογόνες εκπομπές. Η πρακτική του muirburn (καύση αγοροτολιβαδικών ρεικιών και αγριόχορτων) στα Χάιλαντς είναι τόσο διαδεδομένη, ώστε κοιτάζοντας το έδαφος από ψηλά αυτό μοιάζει με δέρμα τίγρη ή ζέβρας.

Το πρόβλημα είναι ότι εκτός από τις οικολογικές ευαισθησίες υπάρχει και το ζήτημα της εθνικής ανεξαρτησίας. Η επέλαση των «πράσινων» τσιφλικάδων αναβίωσε τη συζήτηση για το ποιος κατέχει και πώς αξιοποιεί την -ποτισμένη με αντιστασιακή παράδοση απέναντι στους Ρωμαίους και τους Αγγλους- σκωτσέζικη γη, μολονότι τυπικά οι αγοραπωλησίες αφορούν ιδιωτικές εκτάσεις.

Ακτιβιστές που εναντιώνονται στο φαινόμενο προειδοποιούν ότι λιγότερα από 500 άτομα έχουν φτάσει να κατέχουν περισσότερες από τις μισές ιδιωτικές εκτάσεις στη Σκωτία, πολλοί εξ αυτών αλλοδαποί.
Ο μεγαλύτερος γαιοκτήμονας αυτή τη στιγμή στη Σκωτία και σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο Δανός δισεκατομμυριούχος Αντερς Χολχ Πόβλσεν.

Εκτός από ιδιοκτήτης της παγκόσμιας αλυσίδας ρουχισμού Bestseller, έχει στην κατοχή του και 884.000 στρέμματα γης στη χώρα του ουίσκι και της γκάιντας, δηλαδή μια έκταση όσο η Κεφαλλονιά και η Ιθάκη μαζί! Αλλα 400.000 στρέμματα (δηλαδή μια… Ζάκυνθος) ανήκουν στις σουηδικής καταγωγής αδελφές Ζίγκριντ και Λίσμπετ Ράουζινγκ, κληρονόμους της εταιρίας Tetra Pak. Tόσο ο Πόβλσεν όσο και οι αδελφές Ράουζινγκ δεν κρύβουν τη φιλοδοξία τους να αποκαταστήσουν τα οικοσυστήματα και να τονώσουν την άγρια ζωή στην πανέμορφη Βόρεια Σκωτία. Η Ζίγκριντ μάλιστα δεν χάνει ευκαιρία να υπενθυμίζει ότι η ίδια και η αδελφή της έχουν πάρει τη βρετανική ιθαγένεια. Οσο για το δεξί χέρι του Πόβλσεν, τον CEO της Windland Ltd, Τιμ Κέρκγουντ, υποστηρίζει λίγο-πολύ ότι το αφεντικό του είναι… εθνικός ευεργέτης της Σκωτίας. «Με την απόφασή μας να αγοράσουμε πολλές γειτνιάζουσες ιδιοκτησίες και να τις συνενώσουμε διευκολύνουμε τη φύση να ανταποκριθεί καλύτερα στις προκλήσεις της», τόνισε.