Ο Βενεζουελάνος σούπερ ήρωας μοιάζει εντυπωσιακά στον πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο και πρωταγωνιστεί στο νέο κινούμενο σχέδιο που προβλήθηκε στη χώρα τον προηγούμενο μήνα και προκάλεσε ποικίλα σχόλια.

Μάλιστα, το ψευδώνυμο «Σούπερ Μουστάκι» γεννήθηκε από τον ίδιο τον πρόεδρο ο οποίος περιέγραψε με αυτό τον τρόπο εαυτόν σε συνέντευξη Τύπου το 2019.

Κάποιοι θαύμασαν την πρωτοβουλία, συγχαίροντας τους δημιουργούς (είναι άγνωστο ποιος βρίσκεται πίσω από το επεισόδιο) που παρουσίασαν τον πρόεδρο με σιδηρά πυγμή. «Η επαναστατική πρωτοτυπία και τα χολιγουντιανά μοντέλα της» κορόιδεψε στα σόσιαλ μίντια άλλος χρήστης. Η οπτική ματιά αλλάζει ανάλογα με το πολιτικό υπόβαθρο των σχολιαστών, ωστόσο οι αναλυτές επικεντρώνονται στην ουσία. Βλέπουν μια προσπάθεια βελτίωσης της εικόνας ενός ηγέτη που η χώρα του ταλανίζεται εδώ και χρόνια από οικονομική και ανθρωπιστική κρίση.

«Τα καρτούν είναι κλασικό μέσο προπαγάνδας των αυταρχικών καθεστώτων», σημειώνει στην «Washington Post» o Ντέιβιντ Σμίλντε, κοινωνιολόγος του Πανεπιστημίου Τουλάν στις ΗΠΑ. Η κοινωνιολόγος Ανές Λόπεζ σημειώνει πως «το καρτούν υποδηλώνει την ανάγκη για κολακεία και εξύψωση του Μαδούρο».

Σε μία σκηνή, η διακοπή ρεύματος αναγκάζει μια ομάδα γιατρών σε κλινική να σταματήσουν το χειρουργείο. Το «Σούπερ Μουστάκι» εμφανίζεται με την κόκκινη στολή -χρώμα που σημειολογικά αντιπροσωπεύει και τον τσαβισμό-, κατηγορεί την αντιπολίτευση ότι προκάλεσε το χάος και ο ίδιος όχι μόνο εξουδετερώνει τους εχθρούς του, αλλά καταφέρνει να επαναφέρει το ηλεκτρικό ρεύμα, απολαμβάνοντας τις επευφημίες όλων των χαρακτήρων. Το επεισόδιο υπενθυμίζει το τετραήμερο μπλακ άουτ του 2019 που σύμφωνα με το Καράκας οφείλεται σε δολιοφθορά.

Οπως αναφέρει ρεπορτάζ της βρετανικής «Guardian», οι ειδικοί αποδοκιμάζουν το σχέδιο προπαγάνδας ως απόπειρα πλύσης εγκεφάλου στα πρότυπα του Γκέμπελς της ναζιστικής Γερμανίας. Κάποιοι θέτουν ερωτήματα σχετικά με τις… υπερδυνάμεις του «Super Bigote», ο οποίος δεν καταφέρνει να προστατεύσει τη χώρα από την ανθρωπιστική καταστροφή.

Ηγέτες χωρών σε… κόμικ και καρτούν

Η Ιστορία μετράει αρκετές φορές όπου τα καρτούν, η 9^η μορφή τέχνης, αξιοποιήθηκαν ως εργαλείο διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, «φαινόμενο» που ξεκίνησε κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι περίοδοι κρίσεων -πολέμου, χούντας, φασισμού, κομμουνισμού και άλλων καθεστώτων- ευνοούν την εμφάνιση προπαγάνδας, με τα κινούμενα σχέδια να αποτελούν φανταχτερό και εύπεπτο υλικό που απευθύνεται στις μάζες και κυρίως στους νέους.

»  Ο προκάτοχος του Μαδούρο, Ούγκο Τσάβες, συμμετείχε σε μεταθανάτιο αφιέρωμα καρτούν του AFP (2013) στο οποίο επαναστάτες της Λατινικής Αμερικής όπως ο Τσε Γκεβάρα και ο Χοσέ Φέλιξ Ρίμπας τον καλωσόριζαν στον παράδεισο.

»  Το 2016 οι Κινέζοι προπαγανδιστές δημιούργησαν μια εκδοχή κινουμένων σχεδίων του προέδρου Σι Τζινπίνγκ (So Sorry | Gusse Me Laal Jinping Behaal) όπου ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος δίνει μάχη με διεφθαρμένους αξιωματούχους.

»  Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει… τιμηθεί πολλάκις για τις υπερδυνάμεις του. Το 2014, η Μόσχα φιλοξένησε έκθεση τέχνης με τίτλο «Σούπερ Πούτιν» («Super Putin»), με πίνακες και γλυπτά αφιερωμένα κατά κύριο λόγο στον Ρώσο ηγέτη. Επιπλέον, το καρτούν «Super Putin, A Man Like Any Other» προβλήθηκε εκατομμύρια φορές από τότε που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο www.superputin.ru. Οπως σημειώνει αφιέρωμα του BBC, στόχος του 25χρονου δημιουργού Σεργκέι Κάλινικ ήταν να «φέρει μια νέα πνοή στην πολιτική ζωή της χώρας», ωστόσο επικριτές του καρτούν υποστήριξαν πως πρόκειται απλώς για «ενίσχυση των δημόσιων σχέσων».

»  To 2009 η πρώην καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ είχε γίνει το θέμα ενός βιβλίου καρτούν που κυκλοφόρησε με τίτλο «Μις Γερμανία» (Miss Tschoermaenie). Το 64 σελίδων καρτούν αφηγείται πώς η Μέρκελ από νεαρή «Αντζι» έγινε η πρώτη γυναίκα καγκελάριος της Γερμανίας, απεικονίζοντάς την με στέμμα στο κεφάλι και τη γερμανική σημαία.

MARVEL και DISNEY στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Αγαπημένοι ήρωες της Marvel και της Disney αξιοποιήθηκαν την περίοδο του Β’ Π.Π. για προπαγανδιστικούς σκοπούς. Το 1938 η DC Comics δημιούργησε τον «Σούπερμαν» με αποστολή να σώσει την Αμερική από τους Ιάπωνες κατασκόπους. Το 1941 η Marvel δημιουργεί το δικό της πατριωτικό σύμβολο, τον «Κάπτεν Αμέρικα». O «Κάπτεν» πρωταγωνίστησε ως μαχητής εναντίον των Ναζί και αργότερα ως πολεμιστής ενάντια στους τζιχαντιστές, στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων στους Δίδυμους Πύργους. Η σειρά «Waron Terror» (2005) αποτελεί μέρος της εκστρατείας της Αμερικής κατά της τρομοκρατίας και δημιουργήθηκε έπειτα από συνεργασία των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ και του Ιράκ.