Το 2019 φεύγει αφήνοντας πίσω πολλές αβεβαιότητες, τα νερά της Μεσογείου «ταραγμένα» και τις φιλοδοξίες αυταρχικών ηγετών όπως ο Ερντογάν να ξεφεύγουν από κάθε όριο δικαίου και νομιμότητας. Μέσα σε όλα αυτά, ένα τμήμα της νέας γενιάς αναδεικνύει διαφορετικά ζητήματα ως πιο σημαντικά, όπως αυτό της προστασίας του πλανήτη και της εγρήγορσης για την κλιματική αλλαγή.
ΗΠΑ: ΣΤΕΝΕΥΕΙ Ο ΚΛΟΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΑΡΧΗ
Προς το τέλος της παρθενικής του θητείας, ο Ντόναλντ Τραμπ απέκτησε το «προνόμιο» να γίνει ο τρίτος πρόεδρος των ΗΠΑ που παραπέμπεται στο Κογκρέσο για καθαίρεση (προηγήθηκαν ο Αντριου Τζόνσον το 1867 και ο Μπιλ Κλίντον το 1998). Ο Τραμπ αναμένεται να αποφύγει τη δίκη το 2020 χάρη στη ρεπουμπλικανική πλειοψηφία της Γερουσίας, αλλά το σκάνδαλο της Ουκρανίας θα τον ακολουθεί ως τις προεδρικές εκλογές.
Ο πρόεδρος που… ζει και αναπνέει με το twitter, κατηγορείται ότι διέκοψε τη στρατιωτική βοήθεια στην φίλη της Δύσης Ουκρανία, εκβιάζοντας τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να του παράσχει στοιχεία κατά του Δημοκρατικού αντιπάλου του, Τζο Μπάιντεν.
Στην διάρκεια του 2019 ο κυκλοθυμικός πρόεδρος συμπεριφέρθηκε σαν ταύρος σε υαλοπωλείο, εντός και εκτός των τειχών. Αναγνώρισε ως πρόεδρο της Βενεζουέλας τον Χουάν Γκουαϊδό, βοηθώντας τον να ενορχηστρώσει ένα αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Μαδούρο. Εβαλε 35ήμερο «λουκέτο» στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση λόγω της διαμάχης του με το Κογκρέσο για το αντι-μεταναστευτικό τείχος του Μεξικού. Υπερδιπλασίασε τους εμπορικούς δασμούς στην Κίνα και λίγες μέρες αργότερα ανακάλεσε στο παρά 5΄την εντολή του για στρατιωτικό πλήγμα αντιποίνων στο Ιράν, για την κατάρριψη ενός αμερικανικού drone. Τον Οκτώβριο, με την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από τη βόρεια Συρία (όχι όμως από τις πετρελαιοπηγές της) άναψε πράσινο φως στην τουρκική εισβολή προδίδοντας τους Κούρδους συμμάχους των ΗΠΑ. Στο κλείσιμο της χρονιάς ο Τραμπ έφτασε να θυμίζει… λομπίστα του Ερντογάν στην Ουάσιγκτον, καθώς τον προστατεύει όσο μπορεί από τις κυρώσεις του Κογκρέσου, τον δικαιολογεί για την αγορά των S-400 και προσπάθησε ως την τελευταία στιγμή να ματαιώσει την αναγνώριση της Αρμενικής Γενοκτονίας από το Κογκρέσο.
«ΡΕΣΑΛΤΟ» ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, με στόχο τους Κούρδους. Επιθετικές κινήσεις κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, με αμφισβήτηση της υφαλοκρηπίδας (βάσει του νεο-οθωμανικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας») και έρευνες στα κυπριακά χωρικά ύδατα αψηφώντας Ε.Ε. και ΗΠΑ. Καταπάτηση της συμφωνίας Ε.Ε.-Αγκυρας για το μεταναστευτικό. Αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ για την αγορά των ρωσικών αντιπυραυλικών συστημάτων και για τον ιμάμη Γκιουλέν. Αυτές είναι οι κυριότερες κινήσεις της Αγκυρας το τελευταίο διάστημα, υπαγορευόμενες από τον αυξανόμενο αντιδυτικό εθνικισμό του Ταγίπ Ερντογάν που ενισχύεται όσο υπάρχουν δυσκολίες στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Ο Ερντογάν έσπευσε να υπογράψει συμφωνία με τη φιλότουρκη κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη, σε αντίποινα για την τριμερή συμφωνία Κύπρου, Αιγύπτου και Ισραήλ για εξαγωγή υδρογονανθράκων από τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου. Με τη συμφωνία, ο Ερντογάν πιστεύει ότι θα έχει χτυπήσει με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια, καθώς προκαλεί την Ελλάδα, αμφισβητώντας την υφαλοκρηπίδα των νησιών και αφετέρου, «τιμωρεί» την Κύπρο, επειδή προχώρησε στις έρευνες για εξαγωγή υδρογονανθράκων αφήνοντας εκτός παιχνιδιού τους Τουρκοκύπριους. Οι κινήσεις του Τούρκου προέδρου σε κάθε περίπτωση καθοδηγούνται από τις ηγεμονικές φιλοδοξίες του να καταστήσει την Τουρκία κυρίαρχο παίκτη στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου-Μέσης Ανατολής.
Η τακτική των προκλήσεων του Ερντογάν απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο, η περιφρόνηση προς την Ε.Ε. και η «αγέρωχη» στάση στην Ουάσιγκτον (ο Λευκός Οίκος του δίνει «πάτημα») μπορούν να ερμηνευθούν και από την κακή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας και την αποδυνάμωση του ίδιου του Ερντογάν στις δυτικές πιο ανεπτυγμένες πόλεις της Τουρκίας (στις πρόσφατες τοπικές εκλογές ο Ερντογάν έχασε την Κωνσταντινούπολη).
ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΠΟΥΤΙΝ: ΣΕ ΚΡΙΣΗ ΕΝΤΟΣ, ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΟΣ ΕΚΤΟΣ ΡΩΣΙΑΣ
Ο μοναδικός ηγέτης που γνώρισαν οι Ρώσοι μετά το 1999, απογειώθηκε με τους ελιγμούς του στο εξωτερικό, αλλά στην πατρίδα του έπαψε να είναι τόσο δημοφιλής. Αιτία οι επώδυνες αλλαγές στο συνταξιοδοτικό, με αύξηση των χαμηλών ηλικιακών ορίων και το σφίξιμο του ζωναριού στα ρωσικά νοικοκυριά. Ομως τα δομικά προβλήματα της παγκόσμιας οικονομίας, οι δυτικές κυρώσεις για την Ουκρανία και η πτώση των τιμών του πετρελαίου, σε συνδυασμό με τους νέους εξοπλισμούς και τις υψηλές διαστημικές δαπάνες, είχαν κόστος για τη ρωσική κοινωνία, που άρχισε να διαδηλώνει και να «μουρμουρίζει» περισσότερο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι απειλείται ο θρόνος του «τσάρου». Το βασικό του πρόβλημα είναι ότι οι συνθήκες δεν του επιτρέπουν να οργανώσει όπως θα ήθελε τη διαδοχή του το 2024, αν υποθέσουμε ότι θα αποχωρήσει.
Το 2019 ο Βλαντιμίρ Πούτιν αναδείχθηκε σε κυρίαρχο του παιχνιδιού στη Συρία διασώζοντας τον Ασαντ, υποχρεώνοντας τους Αμερικανούς σε αναδίπλωση και βάζοντας τον Ερντογάν στο παιχνίδι, με τους δικούς του όρους. Πέρα από την πρόσδεση της Τουρκίας στο ρωσικό άρμα μέσω των S-400 (πρόκληση που μέχρι στιγμής καταπίνουν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ) ο Ρώσος πρόεδρος ανέπτυξε δεσμούς και με τον ισχυρό άνδρα της Σ. Αραβίας, πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, για επενδύσεις και συνδιαμόρφωση των τιμών του πετρελαίου.
Ο Πούτιν έκανε και επιτυχές άνοιγμα στον Μακρόν, εκμεταλλευόμενος την αιρετική φωνή του στο ΝΑΤΟ, γεγονός που τον βοήθησε να ανοίξει διάλογο με τη νέα ουκρανική ηγεσία. Να σημειωθεί ακόμη ότι εντός του 2019 ολοκλήρωσε το θαλάσσιο τμήμα του αγωγού TurkishStream από τη Μαύρη Θάλασσα και τον αγωγό Power of Siberia, που μεταφέρει ρωσικό αέριο στην Κίνα.
ΓΚΡETA ΤΟΥΝΜΠΕΡΓΚ: Η 16ΧΡΟΝΗ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΣΩΣΕΙ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ
Πηγή έμπνευσης για τους νεαρούς «απολιτίκ» ακτιβιστές, κόκκινο πανί για πολιτικούς και διανοούμενους… Η 16χρονη Σουηδή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ βρέθηκε στο διεθνές προσκήνιο τους τελευταίους μήνες, καθώς αποτέλεσε τη «φωνή» του ακτιβιστικού κινήματος για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η πρωτοβουλία της «Παρασκευή για το μέλλον», με την οποία καλούσε τους μαθητές από όλο τον κόσμο να απέχουν από τα σχολικά καθήκοντά τους και να βγουν στους δρόμους για να διαδηλώσουν, γνώρισε επιτυχία σε αρκετές χώρες, καθώς πολλοί έφηβοι άφηναν τις σχολικές αίθουσες κάθε Παρασκευή, το τελευταίο τρίμηνο, για να βγουν στους δρόμους.
Οι διεθνείς οργανισμοί και τα μέσα ενημέρωσης την αγκάλιασαν, παρά τον σκεπτικισμό ορισμένων για τα κίνητρα μιας έφηβης που παράτησε το σχολείο επειδή δεχόταν μπούλινγκ. Μίλησε στον ΟΗΕ, στο βήμα της διεθνούς συνόδου για το κλίμα στη Μαδρίτη και το περιοδικό ΤΙΜΕ την ανακήρυξε «Πρόσωπο της Χρονιάς», θεωρώντας ότι η μικρή, αγέλαστη Γκρέτα «αντιπροσωπεύει τη δύναμη των νέων που θα καθορίσουν το μέλλον».
Εχει χαρακτηριστεί από ηγέτες και αναλυτές ως «απάτη» και «κακομαθημένη». Την έχουν κατηγορήσει (οι πρόεδροι Τραμπ, Μπολσονάρου κ.ά.) πως είναι καλή να βγάζει λόγους χωρίς όμως ουσία, καθώς δεν προτείνει λύσεις για να αποφευχθεί η κλιματική αλλαγή. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει δηλώσει πάντως, πως είναι δύσκολο να ακουστεί η φωνή κάποιου στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής όταν βρίσκεται μεταξύ του «κλαμπ της Γκρέτα» και του «κλαμπ του Ντόναλντ».
Ο ΜΠΟΡΙΣ ΤΖΟΝΣΟΝ ΕΙΝΑΙ ΕΓΓΥΗΣΗ ΓΙΑ «ΣΚΛΗΡΟ» BREXIT
Ο Μπόρις Τζόνσον ουσιαστικά πραγματοποίησε το παιδικό του όνειρο (να γίνει ο… βασιλιάς του κόσμου) αφού κέρδισε το πρωθυπουργικό «στέμμα» σε ένα βασίλειο και ας έχει μια βασίλισσα την πραγματική κορόνα! Ο εκκεντρικός και αμφιλεγόμενος για πολλούς Τζόνσον αναλαμβάνει την πρωθυπουργία σε μια από τις πιο δύσκολες και αποφασιστικές στιγμές της ιστορίας της Βρετανίας.
Πέρασε πολλά εμπόδια, προκάλεσε πολιτικό σεισμό όταν έκλεισε το Κοινοβούλιο και ηττήθηκε επανειλημμένως στις ψηφοφορίες που ακολούθησαν. Τελικά κατάφερε να εξουδετερώσει τους αντιπάλους του αποσπώντας μια νίκη για τους Τόρις με ποσοστό που του έδωσε αυτοδυναμία (43,6%), που παρόμοιά της είχαν να πανηγυρίσουν από τον καιρό της Θάτσερ! Με το καλημέρα βέβαια, έσπευσε να αμφισβητήσει όσα ο ίδιος είχε συμφωνήσει με τις Βρυξέλλες και να ασκήσει πιέσεις για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το μελλοντικό καθεστώς των εμπορικών σχέσεων Βρετανίας-Ε.Ε. Ο Τζόνσον θέλει να αποκλείσει το ενδεχόμενο παράτασης της μεταβατικής περιόδου πέραν του τέλους του 2020, γεγονός που σημαίνει ότι ανατρέπονται τα συμφωνηθέντα με τις Βρυξέλλες (καταβολή εισφορών, υπακοή στους ευρωπαϊκούς κανόνες) στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου. Ετσι, επανέρχεται το σενάριο ενός «σκληρού» Brexit, ένα από τα «αγκάθια» που θα κάνουν πιο δύσκολη τη ζωή των Βρετανών, καθώς μια εμπορική συμφωνία με τρίτους -όπως σκοπεύει να κάνει η βρετανική κυβέρνηση- δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ο Τζόνσον έχει και μεγαλύτερα προβλήματα να αντιμετωπίσει. Η βραδυφλεγής βόμβα στα θεμέλια του βασιλείου, η Σκοτία, ετοιμάζεται να ζητήσει νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία. Ακόμη και το ζήτημα της Βόρειας Ιρλανδίας, όμως, θα επανέλθει επιτακτικά, καθώς η συμφωνία που έχει κάνει ο Τζόνσον με την Ε.Ε. για να μη γίνονται τελωνειακοί έλεγχοι στα σύνορά της με τη Βρετανία έχει αρκετά σημεία που επιδέχονται ερμηνειών.
ΣΕ ΑΠΕΡΓΙΑΚΟ ΚΛΟΙΟ Ο ΕΜΑΝΟΥΕΛ ΜΑΚΡΟΝ
Ο Γάλλος ηγέτης θυμίζει τηρουμένων των αναλογιών τον Πούτιν, με την έννοια ότι τα εσωτερικά τους προβλήματα θαμπώνουν τη διεθνή τους ακτινοβολία. Αυτό που ξεκίνησε με τα «Κίτρινα Γιλέκα» τον Νοέμβριο του 2018 ως εξέγερση των «λευκών πληβείων της υπαίθρου» έμελλε να εξελιχθεί σε παλλαϊκό ξεσηκωμό των μεσαίων στρωμάτων των πόλεων κατά της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, «λυδίας λίθου» του εκσυγχρονιστικού προγράμματος του Εμανουέλ Μακρόν.
Το Παρίσι και η υπόλοιπη Γαλλία ζουν τα πιο ταραγμένα Χριστούγεννα της τελευταίας τριακονταετίας, με εμφράγματα στα μέσα μεταφοράς και συνεχείς κινητοποιήσεις εργαζομένων. Ο Μακρόν δεν πρόκειται να κάνει πίσω, αλλά είναι ξεκάθαρο πως δεν μπορεί να συνεχίσει χωρίς ένα μίνιμουμ κοινωνικής συναίνεσης.
Παρ’ όλα αυτά παραμένει ο πιο οραματικός και δυναμικός Ευρωπαίος ηγέτης, που τόλμησε να χαρακτηρίσει το ΝΑΤΟ «εγκεφαλικά νεκρό», έθεσε βέτο στην ευρωπαϊκή πορεία Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας και κόντρα στη στρατηγική περικύκλωσης των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην Ανατολική Ευρώπη, υποστήριξε πως η Ρωσία έχει κι αυτή θέση στη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης. Βλέποντας την Ε.Ε. να μετατρέπεται σε ουραγό του διεθνούς συστήματος λόγω Brexit και πολιτικής παράλυσης στη Γερμανία, ο Μακρόν προσπαθεί να ενισχύσει την επιρροή της Γαλλίας με κινήσεις, μεταξύ άλλων, όπως αυτές στην Ανατολική Μεσόγειο υπέρ της Ελλάδας και κατά της Τουρκίας, στην ΑΟΖ και το μεταναστευτικό.
«Ο Μακρόν αντιλήφθηκε πως η Ευρώπη οδεύει υπνωτισμένη προς τη στρατηγική ασημαντότητα, σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η διαπάλη ΗΠΑ-Κίνας και θέλει να την απομακρύνει από αυτή την κατάσταση», σχολίασε ο διευθυντής του Future Europe Initiative στο Atlantic Council της Ουάσιγκτον, Μπέντζαμιν Χαντάντ.
ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ… ΜΑΡΜΟΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΔΡΟ ΣΑΝΤΣΕΘ
Ολα έδειχναν πως το 2019 θα είναι η χρονιά του Πέδρο Σάντσεθ. Ομως η κλεψύδρα εξαντλήθηκε και το όνειρο κινδυνεύει να γίνει εφιάλτης… Ο αρχηγός των Ισπανών Σοσιαλιστών και επίγονος του Φελίπε Γκονζάλες στο ιστορικό PSOE κέρδισε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις μέσα στη χρονιά που φεύγει (εκλογές στις 28 Απριλίου, ευρωεκλογές στις 24 Μαΐου και νέες εκλογές στις 10 Νοεμβρίου) αλλά ο ενδόμυχος φόβος του είναι ότι δεν θα γίνει κάτι περισσότερο από υπηρεσιακός πρωθυπουργός. Αν μάλιστα δεν λυθεί ο «γόρδιος δεσμός» μέσα στις επόμενες εβδομάδες, οι Ισπανοί ίσως αναγκαστούν να πάνε για τρίτη φορά σε εθνικές κάλπες μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο!
Ο Σάντσεθ κινδυνεύει να συνθλιβεί στις συμπληγάδες της πόλωσης και του διχασμού, που ενδημεί πλέον για τα καλά στην ισπανική κοινωνία. Η καταλανική ανταρσία του 2017 και η έξαρση του μεταναστευτικού εκτόξευσαν το ακροδεξιό Vox στο 15%, δίνοντας πολιτική διέξοδο στους νοσταλγούς του φρανκισμού και του αυταρχικού κεντρικού κράτους. Ο Σάντσεθ έκανε γενναίο άνοιγμα στην Αριστερά προχωρώντας σε εκταφή των οστών του Φράνκο από το μαυσωλείο των θυμάτων του εμφυλίου, χωρίς όμως να αυξήσει τα ποσοστά του. Με ψαλιδισμένα και τα δικά τους φτερά στις κάλπες, οι Podemos δέχθηκαν να στηρίξουν τους Σοσιαλιστές. Ομως τα κουκιά δεν τους φθάνουν, με αποτέλεσμα ο Σάντσεθ να κάνει ανοίγματα σε Καταλανούς και Βάσκους αυτονομιστές, που προκαλούν την «ιερή οργή» της Δεξιάς και δεν προδικάζουν τίποτα καλό για τη μακροημέρευση μιας «αριστερο-αυτονομιστικής» κυβέρνησης.
Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΠΟΥ… ΔΙΩΧΝΕΙ ΤΟΝ ΤΖΟΖΕΦ ΜΟΥΣΚΑΤ
Εκλεγμένος δύο φορές στην ηγεσία της Μάλτας, ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός Τζόζεφ Μουσκάτ βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα το τελευταίο διάστημα, καθώς φέρεται ως υπεύθυνος για την αδράνεια των αρχών σχετικά με τη διερεύνηση της δολοφονίας της δημοσιογράφου Ντάφνι Καρουάνα-Γκαλίτσια. Ορισμένοι μάλιστα, τον κατηγορούν και για συγκάλυψη, καθώς η έρευνα έφθασε ως το πρωθυπουργικό περιβάλλον! Το Ευρωκοινοβούλιο με ψήφισμά του αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο κυρώσεων κατά της Μάλτας για αδιαφορία στους ευρωπαϊκούς κανόνες δικαίου και ζητεί άμεση επίλυση της υπόθεσης. Εχουν ήδη περάσει 2 χρόνια από τη δολοφονία της Καρουάνα Γκαλίτσια, η οποία ερευνούσε υποθέσεις διαφθοράς στη Μάλτα και πιθανή ανάμιξη πολιτικών σε σκοτεινά κυκλώματα. Η Μαλτέζα δημοσιογράφος είχε στοιχεία για κορυφαίους πολιτικούς της Μάλτας, τον προσωπάρχη του πρωθυπουργού, ακόμη και τη σύζυγό του. Λίγο πριν δημοσιεύσει τα στοιχεία δολοφονήθηκε με μαφιόζικο τρόπο. Ο Μουσκάτ, ο οποίος είχε υποσχεθεί την άμεση διαλεύκανση της δολοφονίας, τώρα δήλωσε ότι θα παραιτηθεί. Παραμένει όμως στην εξουσία, εξοργίζοντας τους πολιτικούς αντιπάλους του αλλά και τις Βρυξέλλες. Το Ευρωκοινοβούλιο μάλιστα, του ζήτησε να απομακρυνθεί άμεσα από την εξουσία γιατί η παραμονή του δυσχεραίνει τις έρευνες. Ευρωβουλευτές που επισκέφθηκαν τη μικρή ευρωπαϊκή χώρα διαπίστωσαν μια κοινωνία διχασμένη. Το Εργατικό Κόμμα, του οποίου ηγείται, κατηγορεί τους Συντηρητικούς ότι εκμεταλλεύονται πολιτικά τη δολοφονία της δημοσιογράφου, αλλά ουδείς πλέον στην Ευρώπη την αντιμετωπίζει με αυτό τον τρόπο.
Ο ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΑΝΤΡΙΟΥ «ΠΛΗΓΩΝΕΙ» ΤΟ ΜΠΑΚΙΓΧΑΜ
Το… τσουνάμι του «σκανδάλου Επστάιν», που συγκλόνισε τις ΗΠΑ, με την αποκάλυψη του κυκλώματος παιδεραστίας και εμπορίας γυναικών, διέσχισε τον Ατλαντικό κι έφθασε μέχρι την αυλή του Μπάκιγχαμ! Στο επίκεντρο βρέθηκαν οι φιλικές σχέσεις που διατηρούσε ο πρίγκιπας Αντριου (ο δεύτερος γιος της βασίλισσας Ελισάβετ) με τον Αμερικανό χρηματιστή Τζέφρεϊ Επστάιν, ο οποίος καταδικάστηκε στις ΗΠΑ για παιδεραστία και αυτοκτόνησε εν αναμονή της νέας δίκης του για εκπόρνευση ανήλικων κοριτσιών.
Ο δούκας του Γιορκ βρέθηκε απολογούμενος στη βρετανική κοινή γνώμη για ερωτικές σχέσεις με 17χρονες, πριν από χρόνια, στο πλαίσιο του «φιλικού κύκλου» του Επστάιν.
Οι δηλώσεις του Αντριου, που προσπάθησε να αποποιηθεί τις ευθύνες του, προκάλεσαν σάλο στη Βρετανία κι ενόχληση στο παλάτι. Με απόφαση της βασίλισσας Ελισάβετ ο πρίγκιπας Αντριου παραιτήθηκε των καθηκόντων και των δικαιωμάτων του και κρίθηκε «έκπτωτος» από το Μπάκιγχαμ. Τόσο η βασίλισσα όσο και ο διάδοχος του θρόνου, πρίγκιπας Κάρολος (ο μεγαλύτερος αδελφός του Αντριου) προσπάθησαν να διώξουν τις σκιές από το παλάτι και να μειώσουν τα προβλήματα που ταλανίζουν τη βρετανική μοναρχία.
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής