Η πρόσφατη ένταξη της Κροατίας στην Ε.Ε. μαζί με εκείνη της Αλβανίας και του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ είναι ουσιαστικά «μισές δουλειές», που παρατείνουν τη διελκυστίνδα επιρροής στη βόρεια γειτονιά μας.

Για να ανακόψει την -όντως κλιμακούμενη- πολιτική και οικονομική διείσδυση της Ρωσίας και της Κίνας (εσχάτως και της ανεξέλεγκτης, «μεγαλοϊδεατικής» Τουρκίας του Ερντογάν) στο «μαλακό υπογάστριο» του ευρω-νατοϊκού συστήματος, η Ε.Ε. μεθοδεύει την ένταξη–εξπρές ως το 2025 έξι «ξέμπαρκων» χωρών των Δυτικών Βαλκανίων (Αλβανία, FYROM, Μαυροβούνιο, Σερβία, Κοσσυφοπέδιο και Βοσνία-Ερζεγοβίνη) πιέζοντάς τις να λύσουν με το ζόρι ή απλώς να κουκουλώσουν χρονίζοντα προβλήματα αιώνων.Το εγχείρημα δεν είναι απλώς υπερφιλόδοξο, αλλά και δυνάμει επικίνδυνο σύμφωνα με ψύχραιμους αναλυτές, που επικρίνουν την ευρωπαϊκή απρονοησία.

Μολονότι ο επίτροπος Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν διαβεβαίωσε πως η Ε.Ε. «δεν θα εισαγάγει εκκρεμή διμερή προβλήματα και δεν θα επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος» (υπονοώντας την αψυχολόγητη ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας το 2007, δύο χωρών που όχι μόνο δεν έχουν ακόμη ευθυγραμμιστεί με τα ευρωπαϊκά θέσμια και το κράτος δικαίου, αλλά συνέβαλαν τα μέγιστα στον ακρωτηριασμό της Ε.Ε. με το Brexit λόγω ελεύθερης μετανάστευσης), η διαδικασία του… δις εξαμαρτείν δεν αντιστρέφεται.

«Οι Ευρωπαίοι λένε πολλά λόγια αλλά στην πράξη δεν έχουν κανένα σχέδιο για να αντιμετωπίσουν τα δομικά προβλήματα των χωρών της περιοχής, όπως η διαφθορά, τα πελατειακά συστήματα και οι βαθιά αντιφιλελεύθερες ελίτ», τόνισε στο Reuters o σερβικής καταγωγής αναλυτής με έδρα τις ΗΠΑ, Γιασμίν Μουγιάνοβιτς, συγγραφέας του πολύκροτου έργου «Πείνα και οργή: Η κρίση της Δημοκρατίας στα Βαλκάνια».

Οσο παράξενο κι αν ακούγεται, η διαφορά μας με την FYROM δεν είναι το σημαντικότερο εμπόδιο που πρέπει να υπερπηδηθεί. Η περιοχή μας παραμένει κανονικό… ναρκοπέδιο, με κρίσεις εν υπνώσει, που μπορούν να ενεργοποιηθούν ανά πάσα στιγμή.

Οταν, για παράδειγμα, ο επίτροπος Χαν έβαλε «το πιστόλι στον κρόταφο» της Σερβίας, προειδοποιώντας την, σε συνέντευξη Τύπου στο Βελιγράδι, ότι ο ευρωπαϊκός δρόμος περνάει μέσα από την «ολοκληρωμένη και μη αναστρέψιμη εφαρμογή μιας νομικά δεσμευτικής συμφωνίας με το Κοσσυφοπέδιο» (σ.σ. μακάρι να πίεζαν έτσι και τους Σκοπιανούς), τι νομίζετε ότι του απάντησε ο Σέρβος υπουργός Αμυνας, Αλεξάνταρ Βούλιν; Οτι ο μόνος τρόπος να λυθεί το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου είναι η… διχοτόμησή του ανάμεσα στο Βελιγράδι και την Πρίστινα.
Ακόμη και ο αποδεδειγμένα δυτικόφιλος πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς (παλιός εκπρόσωπος Τύπου του… Μιλόσεβιτς) παρομοίασε τη συμφωνία με το Κόσοβο με «ένα βουνό εμπόδια», από την οποία και οι δύο πλευρές έχουν μόνο να χάσουν (lose-lose)! Tόνισε μάλιστα ότι θα πρέπει οπωσδήποτε να επικυρωθεί με δημοψήφισμα, ώστε να αποφασίσει ο σερβικός λαός αν θέλει να μπει στην Ευρώπη με τόσο βαρύ κόστος, δηλαδή την ντε φάκτο αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου, της ιστορικής κοιτίδας του σερβικού έθνους, ή αν προτιμά «να συνεχίσουμε όπως είμαστε, στην ουρά της Ε.Ε.».

Η αλήθεια είναι πως μια ειδική συμφωνία τύπου Νορβηγίας ή Ισλανδίας θα ταίριαζε καλύτερα στη Σερβία, που παρά τη φιλοδυτική της στροφή αρνείται κατηγορηματικά να ενταχθεί σε ένα ΝΑΤΟ που τη βομβάρδισε το 1999 και δεν θέλει σε καμία περίπτωση να διαταράξει τις αδελφικές σχέσεις με την ομόδοξη Ρωσία (από την οποία προμηθεύεται φυσικό αέριο). Ως ποιο βαθμό όμως θα ανεχθούν οι Γερμανοί και οι Αμερικανοί μια «μαύρη τρύπα» στη ζώνη επιρροής τους και μάλιστα μείζονος γεωστρατηγικής αξίας; Η Σερβία ελέγχει το διάδρομο του Αιγαίου με την Κεντρική Ευρώπη.

Ανατρέχοντας σε δημοσκόπηση της αμερικανικής ιστοσελίδας Politico στα μέσα τις εβδομάδας, βλέπουμε ότι το σερβικό στοιχείο των Δυτικών Βαλκανίων είναι το πιο… δυσανεκτικό στην ευρω-νατοϊκή επιλογή, που θα βάλει αυτομάτως τους Σέρβους στο αντιρωσικό στρατόπεδο. Ενώ οι Κοσοβάροι επιθυμούν κατά 90% την ευρωπαϊκή ένταξη και οι ομοεθνείς Αλβανοί κατά 81%, μόνο το 26% των Σέρβων και το 44% των Μαυροβούνιων θέλουν να μπουν στο κλαμπ των Βρυξελλών. Επίσης, λόγω του ισχυρού σερβικού στοιχείου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (όπου υπάρχει αυτόνομη Σερβική Δημοκρατία με έντονο φιλορωσικό προσανατολισμό), μόνο το 31% των πολιτών της υβριδικής χώρας θεωρεί «καλό πράγμα» την ευρωπαϊκή πορεία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και στη FYROM το φιλοευρωπαϊκό ρεύμα δεν ξεπερνά το 54% -πλειοψηφικό μεν, μη σαρωτικό δε- στο οποίο πρέπει να συνυπολογίσουμε την ισχυρή αλβανική μειονότητα, που αποτελεί το ένα τρίτο του πληθυσμού. Κατ’ ουσίαν οι Σλάβοι των Σκοπίων είναι μοιρασμένοι ανάμεσα σε «φιλορώσους» και «φιλοδυτικούς».

Ο μέσος όρος φιλοευρωπαϊκής διάθεσης στα έξι κράτη που προαναφέραμε είναι μάλλον απογοητευτικός, μόλις 54%.

Το Κοσσυφοπέδιο λειτουργεί διασπαστικά για την Ενωση

Γνωρίζοντας καλύτερα τα «μυστήρια της περιοχής», η Βουλγάρα υπουργός Εξωτερικών, Αικατερίνα Ζαχάριεβα, συμβούλευσε τους Ευρωπαίους να μην καλλιεργούν προσδοκίες στους πολίτες τους και στους βαλκανικούς λαούς, που δεν θα καταφέρουν να υλοποιήσουν. «Στη σύνοδο του 2003 η Ε.Ε. πρόσφερε ανεπιφύλακτη στήριξη στα ίδια υποψήφια μέλη, τάζοντάς τους ένα μέλλον στους κόλπους της. Δεκαπέντε χρόνια μετά μόνο η Κροατία έγινε πλήρες μέλος κι αν υπάρξει νέος γύρος απογοήτευσης, η δημοτικότητα και η αξιοπιστία της Ε.Ε. κινδυνεύει να υποστεί μεγάλο πλήγμα», προειδοποίησε η Βουλγάρα υπουργός, οικοδέσποινα στη Σόφια τον ερχόμενο Μάιο της ευρωπαϊκής διάσκεψης για τα Δυτικά Βαλκάνια.

Πέρα από τις εκκρεμείς μεθοριακές διαφορές της Σερβίας με Κροατία και Βοσνία, τις παρενέργειες του αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού σε συνεργασία με την Τουρκία (θέμα Τσάμηδων και ΑΟΖ, αξίωση για γλωσσική ισότητα στη FYROM, υποδαύλιση του αλβανικού εθνικισμού στη σερβική επαρχία Πρέσεβο-Μπουγιάνοβατς κ.λπ.), το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου λειτουργεί διασπαστικά εντός της Ε.Ε.

Οσο κι αν το Κοσσυφοπέδιο φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αμερικανική βάση στον κόσμο (Bondsteel) και ο ορυκτός του πλούτος τραβάει σαν το μέλι τις γερμανικές εταιρίες, δεν μοιάζει πολύ έξυπνο να επείγεσαι να εντάξεις μια χώρα-προτεκτοράτο χωρίς υποδομές, με τεράστια ανεργία και εγκληματικότητα στο φουλ, η οποία μάλιστα προήλθε από διάσπαση κυρίαρχου κράτους, την οποία δεν θέλουν με τίποτε να βιώσουν η Ισπανία με τους Καταλανούς και η Γαλλία με τους Κορσικανούς!

Ως τώρα το Κοσσυφοπέδιο έχει αναγνωριστεί από 115 χώρες χωρίς όμως να έχει ενταχθεί στον ΟΗΕ λόγω του βέτο των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, Ρωσίας και Κίνας (αντιμέτωπες επίσης με αυτονομιστικά κινήματα). Το έχουν αναγνωρίσει 23 χώρες της Ε.Ε. αλλά όχι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ισπανία, η Ρουμανία και η Σλοβακία (οι δύο τελευταίες λόγω των ουγγρικών μειονοτήτων τους και της επιθετικής εκμετάλλευσής τους από τον Ορμπαν).

Η σερβική «Βετσέρνιε Νοβίστι» («Βραδινά Νέα») αποκάλυψε ότι στις 23 Φεβρουαρίου -δηλαδή δυο μέρες πριν από το ξεκίνημα της περιοδείας του προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στα Δυτικά Βαλκάνια, αρχής γενομένης από τα Σκόπια- θα γίνει ανεπίσημη σύνοδος στις Βρυξέλλες με στόχο να καμφθεί το ισπανικό βέτο σχετικά με το Κοσσυφοπέδιο. Ακόμη και ο Τύπος των Τιράνων και της Πρίστινα («Zeri», «Gazeta») κατανοεί πως αυτό είναι απίθανο, δεδομένου ότι το καταλανικό ζήτημα όχι μόνο δεν λύθηκε μετά τις εκλογές της 21ης Δεκεμβρίου, αλλά μπήκε σε νέα φάση αβεβαιότητας.

«Διπλωματικά βρισκόμαστε στη χειρότερη θέση από ποτέ», παραδέχθηκε η «Gazeta», καλώντας τους Κοσοβάρους να ξεχάσουν το ευρωπαϊκό όνειρο.

Εντός του 2018 η Ε.Ε. σκοπεύει να επενδύσει κάτι παραπάνω από 1 δισ. ευρώ στα Δυτικά Βαλκάνια, κυρίως σε νεοφυείς επιχειρήσεις και υποδομές μεταφορών, ενισχύοντας τις ντόπιες αστυνομίες με συμβούλους της Europol.
Ωστόσο, το όραμα που περιγράφεται στο ευρωπαϊκό έγγραφο «Μια αξιόπιστη προοπτική διεύρυνσης και ενισχυμένη ανάμιξη της Ε.Ε. στα Δυτικά Βαλκάνια» είναι μάλλον ουτοπικό: Ενταξη Σερβίας-Μαυροβουνίου το 2025, έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με Αλβανία και Σκόπια το 2019 και έναρξη συνομιλιών με Βοσνία-Ερζεγοβίνη το 2023. Οπως προσέξατε, για το Κοσσυφοπέδιο δεν υπάρχει πρόβλεψη.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής 

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]