Μετά από συζητήσεις 23 μηνών με την ευρωσκεπτικιστική κυβέρνηση της Βαρσοβίας, οι οποίες δεν οδήγησαν σε κανένα αποτέλεσμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενεργοποίησε χθες το άρθρο 7 της Συνθήκης της Λισαβόνας, που αναφέρεται στην περίπτωση κινδύνου παραβίασης του κράτους δικαίου.

Η Κομισιόν στρέφεται κατά της Πολωνίας, επειδή η τελευταία εισήγαγε νόμο που θέτει τη συνταξιοδότηση και την παύση δικαστών και ανώτατων δικαστών στη διακριτική ευχέρεια του υπουργού Δικαιοσύνης. Η πολωνική κυβέρνηση ακολουθεί γενικότερα μια προκλητική πολιτική έναντι της Ευρώπης – όπως φάνηκε και στο προσφυγικό, που αρνήθηκε να πάρει πρόσφυγες από την Ελλάδα και την Ιταλία. Και όλα αυτά τη στιγμή που η Πολωνία είναι η χώρα που επωφελείται περισσότερο από κάθε άλλη σε χρηματοδοτήσεις από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε.

Η ενεργοποίηση το άρθρου 7 της Συνθήκης, πέρα από την πολύ σοβαρή πολιτική διάσταση, μπορεί να έχει και πρακτικές συνέπειες για την Πολωνία, όπως η στέρηση του δικαιώματος ψήφου στη χώρα αυτή στις αποφάσεις που λαμβάνονται στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ε.Ε. Μάλιστα, υπάρχουν χώρες που μπορεί να πιέσουν για ακόμη πιο αυστηρές κυρώσεις, όπως οι περικοπές κοινοτικών κονδυλίων.

Οι επαφές της Κομισιόν με την πολωνική κυβέρνηση θα ενταθούν το επόμενο διάστημα με στόχο να βρεθεί μια κοινά αποδεκτή λύση. Η πολωνική κυβέρνηση έχει προθεσμία τριών μηνών προκειμένου να συμμορφωθεί, ωστόσο η διαδικασία έχει δρομολογηθεί και σε κάθε περίπτωση θα πρέπει τώρα να τοποθετηθούν στο Συμβούλιο, δηλαδή τα κράτη-μέλη και η Ευρωβουλή.

Το Συμβούλιο, με βάση τη διαδικασία, θα πρέπει τώρα να ακούσει τα επιχειρήματα της Βαρσοβίας πριν προχωρήσει σε ψηφοφορία για το αν συμφωνεί με τη διαπίστωση της Κομισιόν ότι στην Πολωνία βρίσκεται σε κίνδυνο το κράτος δικαίου. Για να λάβει απόφαση προς αυτήν την κατεύθυνση χρειάζονται τα 4/5 των κρατών-μελών ή 22 χώρες.
Ακολουθούν στη συνέχεια συζητήσεις μεταξύ του Συμβουλίου και του κράτους- μέλους. Αν δεν καρποφορήσουν, τότε διαπιστώνεται με ομόφωνη απόφαση διαρκής παραβίαση του κράτους δικαίου.

Από εκεί και πέρα, το Συμβούλιο δύναται να αποφασίζει, με ειδική πλειοψηφία, την αναστολή ορισμένων δικαιωμάτων του κράτους-μέλους, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων ψήφου στο Συμβούλιο. Οι υποχρεώσεις του εν λόγω κράτους- μέλους, δυνάμει των Συνθηκών, εξακολουθούν, εντούτοις, να δεσμεύουν αυτό το κράτος-μέλος. Την ανάκληση των μέτρων αποφασίζει πάλι το Συμβούλιο Υπουργών με ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την περασμένη Παρασκευή στις Βρυξέλλες, τόσο η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ όσο και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχαν μεν εκφράσει επιθυμία να βρεθεί λύση, ωστόσο κατέστησαν σαφές ότι θα στηρίξουν την όποια απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οπως δήλωσε ο πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Φρανς Τίμερμανς, η ενεργοποίηση του άρθρου 7 έγινε αφού προηγουμένως οι Βρυξέλλες εξάντλησαν κάθε προσπάθεια εξεύρεσης κοινού τόπου με την πολωνική κυβέρνηση και αφού διαπιστώθηκε ότι η κατάσταση στην Πολωνία αντί να βελτιώνεται επιδεινώνεται. «Με βαριά καρδιά κινήσαμε τη διαδικασία, ελπίζουμε να υπάρξει τώρα ένας εποικοδομητικός διάλογος, γιατί το κράτος δικαίου στην Ε.Ε. είναι ταυτότητά μας», τόνισε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν.

Πάντως, η κυβέρνηση Ορμπάν της Ουγγαρίας, που είναι εξίσου προβληματική με την πολωνική (ευρωσκεπτικιστές), έχει δηλώσει στο παρελθόν πως δεν πρόκειται να συναινέσει ώστε να επιτευχθεί ομοφωνία στο Συμβούλιο όταν τεθεί το ζήτημα των κυρώσεων εναντίον της Πολωνίας.

Βρυξέλλες, του ανταποκριτή μας Νίκου Μπέλλου
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου