Ωστόσο η ενέργειά του -την οποία μιμήθηκε η τοπική πρωθυπουργός της Ναβάρα, Ουτσούε Μπάρκος- είχε μάλλον συμβολικό χαρακτήρα καταδίκης της αστυνομικής καταστολής στην Καταλονία από τον Ραχόι, παρά διεκδίκησης περισσότερο προνομιακής φορολογικής αυτονομίας, την οποία απολαμβάνει εδώ και λίγα χρόνια το άλλοτε πολύπαθο Εουσκάντι, η Χώρα των Βάσκων στην τοπική διάλεκτο.

Η αιματηρή δράση της ΕΤΑ έχει τερματιστεί από καιρό στη βόρεια ισπανική περιφέρεια με την έντονη εθνική ιδιαιτερότητα, ενώ το ισπανικό κράτος έχει πάψει να καταδιώκει το κόμμα Ερι Μπατασούνα όπως ο Ερντογάν τους Κούρδους. Υστερα από δεκαετίες αιματηρής δράσης (ξεκίνησε το 1968 επί δικτατορίας Φράνκο), περίπου 850 νεκρούς και σκληρή καταστολή από πλευράς του ισπανικού κράτους, σήμερα μόνο το 17% των Βάσκων τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας και μόνο το 50% θα ήθελε να διοργανωθεί ένα δημοψήφισμα παρόμοιο με της Καταλονίας. Το έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου Ντέουστο.

«Εμείς έχουμε βάλει στο ράφι το θέμα της ανεξαρτησίας επειδή κουραστήκαμε ύστερα από τόσα χρόνια βίας, στην οποία προστέθηκε η αβεβαιότητα της οικονομικής κρίσης», τόνισε ο καθηγητής Κοινωνιολογίας του ίδιου πανεπιστημίου, Ξαβιέ Μπαραντιαράν.

Η αλήθεια είναι πως το ισπανικό κράτος εξαγόρασε πολύ ακριβά τη «φρονιμότητα» των Βάσκων. Το Εουσκάντι διαθέτει μεγαλύτερη φορολογική αυτονομία από κάθε άλλη ισπανική περιφέρεια, αποδίδοντας στο ισπανικό κράτος μόνο 800 εκατομμύρια από τα 13 δισ. των φόρων που εισπράττει κάθε χρόνο. Ουσιαστικά πληρώνει τη Μαδρίτη μόνο για την άμυνα και τις υποδομές.

Οι Καταλανοί διεκδικούν την ίδια μεταχείριση, αλλά η ικανοποίηση του αιτήματός τους είναι απαγορευτική για τα δημόσια οικονομικά. Μελέτη του ινστιτούτου CSIS έδειξε πως αν εξισωνόταν το φορολογικό στάτους της Καταλονίας με εκείνο της Χώρας των Βάσκων το ισπανικό δημόσιο θα έχανε έσοδα 16 δισ. ευρώ, γεγονός που θα αύξανε κατά 13% το έλλειμμα του ισπανικού προϋπολογισμού και θα εκτόξευε το κόστος δανεισμού της χώρας. Από το 2012 ο Ραχόι είχε διαμηνύσει στον τότε Καταλανό πρωθυπουργό Αρτούρ Μας να ξεχάσει το «βασκικό μοντέλο».
Ακόμη κι έτσι η Μαδρίτη παραδέχεται πως η Καταλονία πληρώνει 10 δισ. ευρώ παραπάνω από όσα λαμβάνει και αυτό το πρόβλημα πρέπει κάπως να ρυθμιστεί.

Προκύπτει, λοιπόν, ότι δεν πρόκειται μόνο για διαμάχη Μαδρίτης-Βαρκελώνης, αλλά για ζήτημα ισορροπίας ανάμεσα στις ισπανικές περιφέρειες, την επίλυση του οποίου ζήτησε ο πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Πέδρο Σάντσες, μέσα από την αναθεώρηση του ισπανικού Συντάγματος του 1978. Ο Ραχόι το αποδέχθηκε ομολογώντας πως υπάρχουν πολλά επίπεδα βελτίωσης του σημερινού στρεβλού συστήματος, που προκαλεί φορολογικό ανταγωνισμό ανάμεσα στις 17 ισπανικές περιφέρειες και δημιουργεί αδικίες και ανισότητες ανάμεσά τους. Κάποιες ευημερούν και διανέμουν κοινωνικό πλεόνασμα, ενώ κάποιες άλλες υποχρηματοδοτούνται και βιώνουν περισσότερο τη λιτότητα και τις κοινωνικές περικοπές.

Αυτό εξηγεί γιατί οι φιλοκαταλανικές διαδηλώσεις στο Μπιλμπάο ήταν μάλλον αναιμικές, όπως ελάχιστες ήταν οι καταλανικές σημαίες που υψώθηκαν στα μπαλκόνια της βασκικής πρωτεύουσας.

«Εμείς δεν έχουμε οικονομικά παράπονα ούτε αίσθημα οικονομικής αδικίας κι αυτή είναι η μεγάλη διαφορά», παραδέχθηκε ο κοινοβουλευτικός συντονιστής του μετριοπαθούς Εθνικού Κόμματος Βάσκων (PNV), Αϊτόρ Εστεμπάν. Το PNV υπερψήφισε τον προϋπολογισμό του 2017 και αποτελεί σημαντικό κοινοβουλευτικό μαξιλάρι για τον Ραχόι.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής