Μια δίαιτα ελεύθερη γλουτένης χρησιμοποιείται πρωταρχικά για τη θεραπεία της κοιλιοκάκης. Η γλουτένη προκαλεί φλεγμονή στο λεπτό έντερο ατόμων με κοιλιοκάκη. Η υιοθέτηση μιας δίαιτας ελεύθερης γλουτένης βοηθάει τα άτομα με κοιλιοκάκη να ελέγξουν τα σημάδια & συμπτώματα και να παρεμποδίσουν τις επιπλοκές της νόσου.

Φυσικά τρόφιμα που είναι ελεύθερα γλουτένης

• Φασόλια, σπόροι & ξηροί καρποί στη φυσική τους
• Φρέσκα αυγά
• Φρέσκα κρέατα, ψάρι, πουλερικά (όχι φρυγανισμένα, επικαλυμένα με βούτυρο ή μαριναρισμένα)
• Φρούτα & λαχανικά
• Τα περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα
• Αμάραντος
• Αραρούτι
• Φαγόπυρο
• Καλαμπόκι & καλαμποκάλευρο
• Λινάρι
• Ελεύθερα γλουτένης αλεύρια (ρύζι, σόγια, καλαμπόκι, πατάτα, φασόλια)
• Πολέντα (καλαμπόκι)
• Κεχρί
• Κινόα
• Ρύζι
• Σόγια

Πάντα να αποφεύγονται

• Κριθάρι (βύνη, βύνη άρτυμα, ξίδι βύνης, συνήθως φτιάχνονται από κριθάρι)
• Σίκαλη
• Τριτικάλε (διασταύρωση μεταξύ σιταριού & σίκαλης)
• Σιτάρι
• Μπίρα
• Ψωμιά
• Κέικ & πίτες
• Δημητριακά
• Μπισκότα & κράκερ
• Κρουτόν
• Προτηγανισμένες πατάτες τηγανητές
• Σάλτσες
• Αλλαντικά
• Ζυμαρικά
• Επεξεργασμένο κρέας κονσέρβας
• Ντρέσινγ για σαλάτες

Ποια τρόφιμα τελικά να επιλέγω;

Εάν ένα προϊόν φέρει ετικέτα «ελεύθερο γλουτένης», ο Οργανισμός ελέγχου φαρμάκων & τροφίμων διαβεβαιώνει ότι αυτό το προϊόν περιέχει λιγότερο από 20 τις χιλίοις γλουτένη. Μάθετε ότι προϊόντα με ετικέτα «ελεύθερα σιταριού» μπορεί να περιέχουν γλουτένη. Καλό είναι να τσεκάρετε τη λίστα των συστατικών. Εάν δεν είστε σίγουροι εάν το τρόφιμο περιέχει γλουτένη, μην το αγοράσετε ή τσεκάρετέ το ρωτώντας τον κατασκευαστή του για το τί περιέχει.

Ελέγχουμε πάντα την ετικέτα των τροφίμων για την παρουσία προστιθέμενης επεξεργασμένης ζάχαρης και επιλέγουμε εκείνα που περιέχουν φυσικά σάκχαρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν εκείνα που παράγονται από άλευρα οσπρίων (π.χ. φακές), με αποτέλεσμα να έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και αυξημένη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, έτσι ώστε να ελέγχονται τα επίπεδα σακχάρου αίματος, η όρεξη και η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.

Επιπρόσθετα, η αντιμετώπιση εντερικών διαταραχών (μετεωρισμός, φουσκώματα), που εμφανίζονται συχνά σε άτομα με κοιλιοκάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, επιτυγχάνεται με την επιλογή τροφίμων χωρίς γλουτένη που περιέχουν φυτικές ίνες Psylium Husk, σουσάμι και κολοκυθόσπορο, μιας και αυτοί είναι πλούσιοι σε μαγνήσιο, που μειώνει τους κοιλιακούς σπασμούς και ταυτόχρονα ανακουφίζει τους πόνους και τα πρηξίματα που προκαλούνται από την ανώμαλη κινητικότητα του εντέρου.

Όσον αφορά στην κάλυψη των χαμηλών επίπεδων σιδήρου, που είναι συχνά σε άτομα με κοιλιοκάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, συστήνεται η επιλογή τροφίμων από αλεύρι φακής που περιέχει ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C), το οποίο αυξάνει την απορρόφηση σιδήρου, καθώς έχει μεγάλη βιοδιαθεσιμότητα και θεωρείται ανθεκτικό σε μεγάλες θερμοκρασίες.

Τέλος, ελέγχουμε πάντα στις ετικέτες τροφίμων χωρίς γλουτένη να μην περιέχουν υδροξυ-προπυλο-μεθυλική κυτταρίνη (E464), που προέρχεται από το ξύλο και παρασκευάζεται χημικά για να υποκαταστήσει τις φυσικές ιδιότητες της γλουτένης και υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες.

*Από την Ελένη Σολωμού, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, BSc Διευθύντρια Διαιτολογικής Μονάδας ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, Ληξούρι – Κεφαλονιά Ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας [email protected]