Γράφει ο Γιάννης Παπαδάτος

Οι ΗΠΑ προσπάθησαν να ανατρέψουν εν τη γενέσει του το φιλοσοβιετικό καθεστώς της Αβάνας με την απόβαση-φιάσκο στον Κόλπο των Χοίρων. Τρία χρόνια αργότερα, το 1964, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον, εμπόδιζε την τελευταία στιγμή τον τουρκικό στόλο να αποβιβαστεί στη Μεγαλόνησο -δυστυχώς, μόνο προσωρινά.

Η προσκόλληση του Μακαρίου στο «Κίνημα των Αδεσμεύτων» -δηλαδή των χωρών του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, που δεν ανήκαν ούτε στο αμερικανικό ούτε στο σοβιετικό στρατόπεδο του Ψυχρού Πολέμου, αλλά έκλειναν σαφώς το μάτι στη Μόσχα, κατέταξε τον εθνάρχη στους «συνοδοιπόρους».

Οι ψυχροπολεμικές πέννες της εποχής τον στιγμάτισαν σαν «Κάστρο της Μεσογείου» και την Κύπρο σαν μια «δεύτερη Κούβα». Φυσικά ο Μακάριος δεν ήταν κομμουνιστής, ούτε το πρόγραμμά του είχε καμιά σχέση με τον Φιντέλ. Ωστόσο, ο Κύπριος ηγέτης δέχθηκε ευχαρίστως τη σοβιετική στήριξη απέναντι στον φιλότουρκο Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκό άξονα, ενώ είναι γεγονός ότι κάποτε πιάστηκε «με τη γίδα στην πλάτη». Το καλοκαίρι του 1971 ταξίδεψε στη Μόσχα και τον Ιανουάριο της επόμενης χρονιάς κατέφθαναν στην Κύπρο 10.000 όπλα από την Τσεχοσλοβακία, για να εξοπλίσουν ένα σώμα πιστών, που θα τον προστάτευε από τη φιλοχουντική Εθνοφρουρά. Μπορεί σε βάρος Μακαρίου να μην έγιναν οι… 638 απόπειρες του Φιντέλ, αλλά επιβίωσε τουλάχιστον από τρεις, προτού φύγει από ασθένεια το 1977.

Επιμύθιο: Εστω και με διαφορά σαράντα χρόνων, ο Μακάριος και ο Φιντέλ άφησαν φεύγοντας γεωπολιτικές εκκρεμότητες, σε έναν κόσμο «υπό ανακατασκευή». Η καλύτερη παρακαταθήκη στη μνήμη τους θα είναι να παραμείνουν τα νησιά τους ανεξάρτητα κράτη, όπως τα άφησαν, αντί να ξαναγίνουν αποικίες.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου