Θέματα που άλλοτε είχαν καθαρό ιδεολογικό πρόσημο, σήμερα έχουν αποκτούν καθαρά πρακτικό νόημα. Η εποχή, π.χ., του Εμφυλίου και της αγεφύρωτης διαφοράς «Δεξιάς και Αριστεράς» τείνει να μοιάζει πιο κοντά στο 1821 παρά στο 2022. Η εποχή των «μπλε και των πράσινων καφενείων» μοιάζει πολύ πιο μακρινή από όσο πραγματικά είναι. Ακόμα και η εποχή του διχασμού του «αντιμνημονίου και του μνημονίου» μοιάζει πολύ πιο μακρινή από τα μόλις 7-10 χρόνια που έχουν περάσει.

ΟΙ ιδεολογικές διαχωριστικές γραμμές δεν μπορούν να εξαλειφθούν ποτέ. Μπορούν όμως να παίζουν ολοένα και μικρότερο ρόλο. Και σίγουρα δεν διατηρούν τη στεγανότητα που είχαν κάποτε. Οι ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας είναι πλέον αυτές που καθορίζουν τι είναι προοδευτικό και τι είναι συντηρητικό. Κι αυτό είναι μια πραγματικότητα που δεν χωράει πια στο ανελαστικό σχήμα «Αριστερά-Δεξιά». Οι καλύτερες συγκοινωνίες, δηλαδή αυτές που διευκολύνουν τον πολίτη, είναι «δεξιά» ή «αριστερή» πολιτική; Η ασφάλεια στο σπίτι, στη γειτονιά και στη χώρα χωράει σε αυτό το στενό δίπολο; Ασφαλώς όχι.

Τα περισσότερα Πρότυπα και τα Πειραματικά Σχολεία είναι «δεξιά» ή «αριστερή» πολιτική; Κι αν είναι «δεξιά», γιατί ο ηγέτης της Αριστεράς στέλνει -και καλά κάνει- το παιδί του σε ένα Πρότυπο Σχολείο; Ενα κράτος με λιγότερη γραφειοκρατία και περισσότερη εξυπηρέτηση στον πολίτη είναι «δεξιό» ή «αριστερό»; Ούτε δεξιό ούτε αριστερό είναι. Είναι ένα καλύτερο κράτος για τον πολίτη. Και για τον «δεξιό» και για τον «αριστερό». Τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά. Εκτός από τα περιθωριακά άκρα, που προτάσσουν εμμονικά τις ιδεολογικές διαφορές, η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας έχει αλλάξει πίστα. Κρίνει το ρεαλισμό, την αποτελεσματικότητα και την προοδευτικότητα των λύσεων που προτείνουν ή δεν προτείνουν τα κόμματα. Βελτιώνουν τη ζωή τους; Είναι προοδευτικά. Την επιδεινώνουν ή τη γυρίζουν πίσω; Είναι συντηρητικά. Αυτό εξηγεί και τη μεγάλη κινητικότητα που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μεταξύ των κομμάτων. Υπάρχουν ηλικίες οι οποίες σε όλη τους τη ζωή ψηφίζουν το ίδιο κόμμα, την ίδια παράταξη. Οσο μικραίνουν οι ηλικίες, γίνεται όλο και συχνότερα αυτό που κάποτε ήταν αδιανόητο: Ενας δεξιός να ψηφίσει ένα αριστερό κόμμα ή ένας αριστερός να διαβεί τον Ρουβίκωνα. Τα τελευταία χρόνια αυτό συμβαίνει περισσότερο, γιατί πλέον υπάρχει εμπειρία «αριστερής διακυβέρνησης». Κάτι που συνέβαλε καθοριστικά στη συγκρότηση του «αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου». Αλλωστε, αυτή καθαυτή η ύπαρξη του «αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου» επιβεβαιώνει ουσιαστικά όλα τα παραπάνω.

ΤΟ αποτέλεσμα της νέας πραγματικότητας είναι η άτυπη διεύρυνση του χώρου του Κέντρου, το οποίο δεν έχει πλέον -όπως παλαιότερα- «αποκλειστικούς αντιπροσώπους». Κι αυτός ο χώρος είναι η «κρίσιμη μάζα», η οποία τα τελευταία χρόνια διαμορφώνει και τα εκλογικά αποτελέσματα. Βρίσκεται σε επικοινωνία και με τα δεξιά και με τα αριστερά της, αλλά δεν έχει πλέον ταμπού. Ακούει, βλέπει, κρίνει και αποφασίζει. Σκέπτεται. Είναι ο χώρος των κατεξοχήν σκεπτόμενων ανθρώπων. Χωρίς βεβαίως αυτό να εμποδίζει την ύπαρξη σκεπτόμενων πολιτών που είναι ενταγμένοι ή προσκολλημένοι στα πιο παραδοσιακά σχήματα. Αλλά σε εποχές μεγάλων πολώσεων και διχασμών οι «κεντρώοι» είναι αυτοί που τελικά αποφασίζουν, μετακινούνται και κρίνουν τις εκλογές.

ΚΑΤ’ αντιστοιχία υπάρχουν και τα κόμματα που συντονίζονται με τις ανάγκες της εποχής, αλλά υπάρχουν κι αυτά που αναφέρονται μόνο σε ξεπερασμένα ιδεολογικά σχήματα ή και κάποια άλλα που λένε ακριβώς ό,τι έλεγαν πριν από 40 χρόνια. Στο «Κέντρο» συνωστίζονται όσοι δεν φωνάζουν, αλλά σκέπτονται και κρίνουν. Οσοι συγκρίνουν και συνθέτουν. Οσοι τελικά επιλέγουν, όχι από τα «ετοιματζίδικα» των παλιών κομμάτων, αλλά το «σετ» που ταιριάζει σε αυτούς.

ΚΑΙ οι επόμενες εκλογές εκεί θα κριθούν. Ο Κ. Μητσοτάκης στο Συνέδριο της Ν.Δ. -και με τη συνέντευξή του στο «Βήμα»- πήρε αυτή την πραγματικότητα και την έκανε «ιδεολογία» και κυρίως πολιτική. Σε μια περίοδο που το ΚΙΝ.ΑΛ. έχει ταυτοτικά προβλήματα (παρά το ότι οι 175.000 που πήγαν να ψηφίσουν για το όνομα του κόμματος δείχνουν την ομογενοποίηση ενός όχι ευκαταφρόνητου αριθμού μελών) και ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει υπαρξιακά και οργανωτικά προβλήματα, η Ν.Δ. έχει κάνει ξεκάθαρες επιλογές. Απευθύνεται ευθέως στην Κεντροδεξιά, με καθαρή ορθολογική πολιτική και σαφή πολιτικό στόχο: Να κερδίσει τη σκεπτόμενη «σιωπηλή πλειοψηφία».

ΓΟΗΤΕΙΑ ΚΑΙ ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ

Για το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα και την παραδοσιακή πολιτική σκέψη, η επιστροφή του ΚΙΝ.ΑΛ. στο ΠΑΣΟΚ ήταν κάτι σαν μονόδρομος. Το θυμικό, αλλά και η αναπόληση των «παλιών καλών εποχών», τότε που οι αγελάδες ήταν παχιές, δεν άφηναν δεύτερη επιλογή. Πόσω μάλλον που το ΠΑΣΟΚ παραπέμπει σε ένα πολιτικά ισχυρό κόμμα, μακριά από το ΚΙΝ.ΑΛ. του 4% ή του 8%. Μόνο που αυτό αφορά όσους είναι από 40 ετών και πάνω. Μνήμες και εμπειρία από το ΠΑΣΟΚ ουσιαστικά έχουν οι άνω των 50. Για έναν 20άρη ή έναν 30άρη το ΠΑΣΟΚ είναι «διηγήσεις». Καλές ή κακές, αλλά «διηγήσεις». Οι «διηγήσεις» ασφαλώς έχουν και γοητεία και μυθοπλασία. Πόσω μάλλον όταν παραπέμπουν σε χρυσές εποχές τεχνητής ευμάρειας, οι οποίες επέτρεψαν, π.χ., να μάθουμε ότι ο αστακός πάει και με τα μακαρόνια. Ομως ένα κόμμα που ψάχνει την περπατησιά ενός σύγχρονου σοσιαλδημοκρατικού κόμματος τι ακριβώς αναζητά στην επιστροφή στο παρελθόν, πέρα από την επιστροφή των πρώην ψηφοφόρων του; Καθόλου μικρός και αθέμιτος στόχος. Λίγος όμως, για να χτιστεί ένα σύγχρονο και μεγάλο κόμμα της Κεντροαριστεράς, με επεξεργασμένες θέσεις και αυτόνομη πολιτική πορεία.

Ουκ εά με καθεύδειν το του Νίκου τρόπαιον

Ζοριζόταν που ζοριζόταν ο ΣΥΡΙΖΑ να φτάσει τον εξαψήφιο αριθμό στις κάλπες της 15ης Μαΐου, ήρθαν και οι 175.000 μέλη του ΚΙΝ.ΑΛ. που πήγαν να ψηφίσουν για το όνομα του κόμματός τους και στον 7ο όροφο της Κουμουνδούρου έπεσαν πλερέζες. Οπως μαθαίνω, ο μεγάλος αριθμός μελών του ΚΙΝ.ΑΛ. που πήγε στα «βαφτίσια» του ΠΑΣΟΚ μεγαλώνει το άγχος του ΣΥΡΙΖΑ για την προσέλευση στην «τελετή στέψης» του Α. Τσίπρα ως προέδρου του κόμματος από τη βάση, αλλά χωρίς αντίπαλο. Οι 100.000 εκλογείς που ήταν ο ανομολόγητος πόθος του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα κι αν πιαστεί -χωρίς να είναι καθόλου βέβαιο-, θα είναι πολύ μικρότερος, όχι από τις 270.000 που πήγαν να ψηφίσουν για πρόεδρο του ΚΙΝ.ΑΛ., αλλά και από τις 175.000 που πήγαν να ψηφίσουν για το όνομα. Αναγκαστικά ο Α. Τσίπρας, αν και χωρίς αντίπαλο, κινδυνεύει να χάσει ανάλογα με το πόσοι θα πάνε να τον ψηφίσουν…

Η «χρυσή τετράδα» του γαλάζιου Συνεδρίου

Πολλοί ήταν αυτοί που συμμετείχαν στη διοργάνωση του ομολογουμένως άψογου και τεχνολογικά πρωτοποριακού 14ου Συνεδρίου της Ν.Δ. Τέσσερεις άνθρωποι όμως δικαιούνται τη μερίδα λέοντος σε αυτήν την επιτυχία. Οι «τρεις της Πειραιώς» και «ο ένας του Μ. Μαξίμου». Ο γενικός γραμματέας της Ν.Δ. Γ. Μπρατάκος, με τον γραμματέα της Πολιτικής Επιτροπής Π. Μαρινάκη (που επανεξελέγη πανηγυρικά) και τον υπεύθυνο Οργανωτικού της Ν.Δ. Στ. Κονταδάκη, σε πλήρη και διαρκή συντονισμό με τον διευθυντή του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Γρ. Δημητριάδη, πέτυχαν να κάνουν το πιο ωραίο και λειτουργικό Συνέδριο στην ιστορία της Ν.Δ. Και ευλόγως πήραν και τα εύσημα από όλους. Από τους συνέδρους μέχρι τον ενθουσιασμένο Κ. Μητσοτάκη.