Στις κωμωδίες του παλιού -καλού μαυρόασπρου- κινηματογράφου υπήρχε ένας μικρός ρόλος ομόφυλου που ερμηνευόταν με φιλοπαίγμονα διάθεση. Η παρουσία του συγκεκριμένου χαρακτήρα ήταν σημαντική, γιατί στις εποχές εκείνες οι γκέι ήταν «αόρατοι». Ηταν ένα ηχηρό «παρών» σε μια κοινωνία που τους άφηνε στο περιθώριο. Στις ταινίες, ο γκέι ήταν συμπαθής παρουσία, που βίωνε τις αντιξοότητες με εγκαρτέρηση.

Στο ιστορικό κέντρο, ξεκινώντας από το Μοναστηράκι, ανέβαινε η «φτερού», ένας υπαίθριος πωλητής, που επειδή χρησιμοποιούσε «ψιλή φωνή» και «καμώματα» για να διαλαλεί και να πλασάρει το εμπόρευμά του, τον θεωρούσαν γκέι. Στην πραγματικότητα ήταν ένας καλός οικογενειάρχης που είχε βρει αυτόν τον τρόπο για να πουλήσει «φτερά» και «πούπουλα» και μεγάλωνε τα τρία παιδιά του. Θα έλεγα πως ο Ανδρέας Νομικός, «η φτερού», ήταν πολύ μπροστά… στο μάρκετινγκ!

Ως τη δεκαετία πριν την είσοδο στον νέο αιώνα, ο ομόφυλος στην Ελλάδα αποτελούσε ταμπού. Οι γκέι ζούσαν κρύβοντας την προσωπική ζωή τους ακόμη και από τις οικογένειές τους, αν δεν τους είχαν κλείσει την πόρτα. Ηταν μετρημένοι αυτοί που τολμούσαν να αντιμετωπίσουν κατάματα την κοινωνική πραγματικότητα. Ηθελε, ας το ομολογήσουμε, γενναιότητα κάποιος να εκτεθεί δημόσια. Κι επειδή οι περισσότεροι είχαν άμεση ή έμμεση σχέση με τον Πολιτισμό και τις Τέχνες, είτε ως δημιουργοί είτε ως καλλιτέχνες, ζώντας ανάμεσα σε έναν ιδιαίτερα ευαίσθητο πολιτιστικά κόσμο, έβρισκαν αναγνώριση, κατανόηση και αλληλεγγύη. Το δειλό Athens Pride του 1980, όπου κυριάρχησαν ο χλευασμός και η άρνηση, διαδέχθηκε το 2005 το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας της Αθήνας. Στην «παρέλαση» του 2023 πολιτικοί και επώνυμοι ανταγωνίζονταν να κάνουν εμφανή την παρουσία τους.

Διδαχθήκαμε να αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητα. Την αναδεικνύουμε ως στοιχείο εμπλουτισμού της κοινωνίας και του Πολιτισμού μας. Οι γκέι φίλοι μας περνούν απαρατήρητοι είτε αν ντύνονται «κάπως» είτε αν οι επιλογές τους είναι «κάπως». Εντέλει, «κάπως» είναι αυτοί που ακόμη παρατηρούν και σχολιάζουν το… «κάπως». Αυτό είναι ένα βασικό μάθημα παιδείας και κουλτούρας. Πόσο φύγαμε μπροστά!

Κι από εκεί που ψιθυρίζαμε ότι «αυτός, αυτή είναι γκέι», σήμερα συζητάμε ανοικτά τα προβλήματά τους. Ολη η Ελλάδα, τις δύο τελευταίες εβδομάδες, μιλάει για ισότητα και σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους. Ο πρωθυπουργός υπερασπίζεται το δίκιο τους και ετοιμάζεται από την κυβέρνηση η θεσμοθέτηση του πολιτικού γάμου, από τον οποίο απορρέουν τα προβλεπόμενα από το Οικογενειακό Δίκαιο: Να έχει ο σύντροφος που μένει πίσω σύνταξη και περίθαλψη. Να κατοχυρώνει την περιουσία του και να μη βρίσκεται στο δρόμο. Οταν υπάρχει παιδί, να έχει δικαίωμα να το μεγαλώσει.

Ολα όσα είναι απολύτως αυτονόητα για τα ετερόφυλα ζευγάρια, σήμερα είναι κατάκτηση για τα ομόφυλα. Αργησε η χώρα μας να αναλάβει τις ευθύνες της, αναμετρώντας τον κοινωνικό συντηρητισμό μας. Ωστόσο, τώρα έρχεται, ως απαίτηση των πολιτών, η δίκαιη ισοτιμία. Και αυτό είναι το μείζον!