Ορθώς η κυβέρνηση πριν από 1,5 χρόνο προέκρινε τη χορήγηση των διάφορων «pass», αρχικά για τα καύσιμα και στη συνέχεια για τις αγορές στα σούπερ μάρκετ, αντί της «προσωρινής μείωσης του ΦΠΑ» στα είδη πρώτης ανάγκης. Η αποτελεσματικότητα του μέτρου φάνηκε από τη σύγκριση των ελληνικών δεδομένων με τα πεπραγμένα άλλων χωρών.

Στην Ισπανία, όπου η κυβέρνηση Σάντσεθ-Podemos αποφάσισε την προσωρινή κατάργηση του ΦΠΑ σε βασικά τρόφιμα, ο πληθωρισμός στα συγκεκριμένα είδη παρέμεινε σε υψηλότερα επίπεδα από την Ελλάδα. Επίσης, η Κεντρική Τράπεζα της χώρας επεσήμανε ότι πιο αποτελεσματική θα ήταν η στοχευμένη ενίσχυση των νοικοκυριών, ενώ ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός υποχρεώθηκε σε πρόωρες εκλογές, και πολύ πιθανόν την Κυριακή να είναι ο μεγάλος χαμένος της κάλπης πληρώνοντας και την αδυναμία του να θέσει φραγμό στο ράλι της ακρίβειας. Ο μηδενικός ΦΠΑ στην Ισπανία χάθηκε στο τσουνάμι της πληθωριστικής κρίσης.

Σε συνθήκες «κανονικότητας» η μείωση των φόρων είναι η σωστή επιλογή για να συγκρατηθεί ο τιμάριθμος, όμως όταν η αγορά είχε εκρηκτικές διακυμάνσεις λόγω του πολέμου και των ανατιμήσεων στις πρώτες ύλες, τότε ο μηδενισμός του ΦΠΑ απλώς θα μεγάλωνε τα κέρδη στο κύκλωμα διακίνησης, δεν θα έφτανε ποτέ στον τελικό καταναλωτή.

Λύση όμως, και μάλιστα οριστική, δεν αποτελούν και τα επιδόματα, τα οποία έδωσαν ανάσες στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, όμως έχουν δημοσιονομικό κόστος, άρα κάποιοι πληρώνουν για να χορηγούνται, και κυρίως συντηρούν τους θύλακες της ακρίβειας. Καμία επιχείρηση δεν μειώνει τις τιμές της όταν γνωρίζει ότι ο καταναλωτής θα μπορεί να αγοράζει τα προϊόντα της, αφού ένα μέρος της δαπάνης θα απορροφηθεί από την κρατική επιδότηση.

Τώρα, που οι ενεργειακές τιμές έχουν εξομαλυνθεί καταγράφοντας μεγάλες μειώσεις σε σχέση με πέρυσι, είναι η ώρα άσκησης πολιτικών, προκειμένου να αντιμετωπισθούν ολιγοπωλιακές καταστάσεις, να επιβληθούν πρόστιμα σε όσους παραβίασαν τα επιτρεπόμενα περιθώρια κέρδους, να δουν τελικώς οι πολίτες τις τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ να υποχωρούν.

Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Η κυβέρνηση επανεξελέγη από τους πολίτες για να προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις και η σημαντικότερη από αυτές είναι να υπάρχει διαφάνεια στη διαμόρφωση των τιμών στην αγορά. Να ελέγξει τις πολυεθνικές που πωλούν τα ίδια προϊόντα σε τιμές διπλάσιες στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες αγορές της Ευρώπης. Να τιμωρήσει παραδειγματικά τους ομίλους που, ενώ πλέον πληρώνουν χαμηλότερες τιμές σε ενέργεια και πρώτες ύλες, διατηρούν τις τιμές τους στα επίπεδα-ρεκόρ, να εξυγιάνει κυκλώματα μεσαζόντων που θησαυρίζουν μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών.

Δεν είναι εύκολη υπόθεση, τα τελευταία 40 χρόνια ακούμε για τις διαφορές τιμών «από το χωράφι στο ράφι», χωρίς να έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, όμως η κυβέρνηση έχει επιλεγεί για τα δύσκολα. Να βάλει κανόνες στην αγορά, να γνωρίζουν όλοι οι «παίκτες» ότι οι πράξεις τους ελέγχονται, ενώ σε περίπτωση αυθαιρεσιών θα πληρώνουν το τίμημα. Αλλωστε, και οι «άγιοι φοβέρα θέλουν», ενώ στην αγορά δεν συναντάς συχνά «αγγέλους».