Γράφει η Δέσποινα Κονταράκη

Με τις φράσεις αυτές ξεκινούσε πριν λίγες ημέρες τη συνοπτική επισκόπηση της ειδησεογραφίας ένα από τα μεγαλύτερα και πιο αξιόπιστα ειδησεογραφικά πρακτορεία του κόσμου, το Associated Press. Δεν έχουν, βέβαια, όλοι την ίδια δύναμη και κυρίως την ίδια επιθυμία για διασταύρωση της είδησης.

Η απόκρυψη πραγματικών στοιχείων για την έκβαση μιας μάχης, η επιλεκτική παρουσίαση της αλήθειας, η εσκεμμένη παραπληροφόρηση και η διασπορά ψευδών ειδήσεων κατά τη διάρκεια πολέμων συνέβαινε πάντα, είτε για την εμψύχωση του ηθικού των πολιτών είτε για την κάμψη του. Πριν λίγες ημέρες, για παράδειγμα, μεταδόθηκε η είδηση ότι ο Ζελένσκι είχε εγκαταλείψει τη χώρα. Μέσα σε λίγες ώρες ο ίδιος ο Ουκρανός πρόεδρος με το κινητό ανά χείρας έκανε live αναμετάδοση από το Κίεβο, αποδεικνύοντας πως δεν εγκατέλειψε τους πολίτες του.

Βέβαια, η δύναμη της τεχνολογίας και η δυνατότητα που έχουν άπαντες να μεταδίδουν εικόνα, ήχο και σχολιασμό μέσω των κινητών τηλεφώνων και των σόσιαλ μίντια έχουν περιπλέξει τα όρια μεταξύ του τι πραγματικά συμβαίνει και του τι μεταδίδεται. Αν ο πόλεμος του Κόλπου ήταν ο πρώτος «τηλεοπτικός» πόλεμος, πλέον οι πολεμικές συγκρούσεις βρίσκονται σε συνεχή ροή Διαδικτύου, με τους πομπούς της ενημέρωσης να είναι κυριολεκτικά εκατομμύρια άτομα.

Παράλληλα, οι μάχες που αναπτύσσονται επί εδάφους, αέρος ή θαλάσσης συνεχίζονται με άλλη μορφή στο Διαδίκτυο. Πρόκειται για τον «διαδικτυακό πόλεμο» (net war) που εξελίσσεται στον κυβερνοχώρο. Η πρόσφατη επίθεση Λευκορώσων χάκερ σε υποδομές του ουκρανικού στρατού το αποδεικνύει. Οπως εύστοχα το περιγράφει ο Γιώργος Αγγελετόπουλος στο βιβλίο του «Πειθώ και Προπαγάνδα»: «Διαδικτυακά κανάλια, πολλαπλασιαζόμενες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και ποικίλες εφαρμογές στα κινητά τηλέφωνα συμβάλλουν στην αποκέντρωση της πληροφορίας και στην άμεση εξειδίκευσή της ανάλογα με το χρήστη. Στο πλαίσιο αυτό λειτουργούν καινοφανείς τεχνικές “διευκολύνσεις” και ρόλοι όπως είναι οι αλγόριθμοι, τα διαδικτυακά ρομπότ (bots) και οι “προβοκάτορες του Διαδικτύου (trolls)”».

Και πώς μπορεί να βγάλει άκρη ο μέσος πολίτης απέναντι στον πόλεμο των αφηγημάτων; Αυτό εξαρτάται από την πηγή της ενημέρωσης που επιλέγει, τα υποκείμενα συναισθήματα που τρέφει, την ικανότητα κριτικής σκέψης. Με λίγα λόγια, από τα φίλτρα που ενεργοποιεί. Δύσκολο, αλλά από τη στιγμή που δεν είναι αδύνατο, είναι δυνατό.

*Η Δέσποινα Κονταράκη είναι αρχισυντάκτρια του Ελεύθερου Τύπου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr