Γράφει ο Πάνος Αμυράς*

Κάποιοι μίλησαν για «χρήσιμους ηλίθιους» προσπαθώντας να μειώσουν ή και να διαβάλουν τον πρώην υπουργό Δικαιοσύνης Σταύρο Κοντονή μετά τις καταγγελίες για τον νέο Ποινικό Κώδικα, που αποτέλεσε την αφορμή για τη νέα κρίση στο εσωτερικό της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τη σπασμωδική αντίδραση της ηγεσίας της με το γνωστό πρωτοσέλιδο της Κυριακής. Αλλωστε, χειρότεροι από τους «χρήσιμους ηλίθιους» είναι οι «άχρηστοι ηλίθιοι» για να μείνουμε στα τσιτάτα που ακούγονται τελευταία πέριξ της Κουμουνδούρου.

Το πρόβλημα του Τσίπρα είναι δομικό και φανερώνει μεταξύ άλλων την έλλειψη στοιχειώδους πολιτικού σχεδιασμού. Οι αριθμοί λένε συνήθως την αλήθεια και με αυτό τον τρόπο θα επιχειρήσουμε να εξηγήσουμε την πτώση του ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο σε δημοσκοπικά επίπεδα αλλά κυρίως στον βαθμό απήχησης των ιδεών του στην κοινωνία.

Κορυφαία στιγμή, και ταυτόχρονα μοιραία για τη μελλοντική πορεία του κ. Τσίπρα, ήταν το δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015. Το «όχι», που εκπροσωπούσε το «αντιμνημονιακό» και «αντισυστημικό» μπλοκ πολιτών θριάμβευσε με 61,31% έναντι 38,69% που έλαβε το «ναι» των «μνημονιακών» και «Μενουμευρωπαίων», όπως τους αποκαλούσαν χλευαστικά οι επαναστάτες της μιας βραδιάς. Σε αυτή τη δεξαμενή του 62% ο ΣΥΡΙΖΑ είχε τη μερίδα του λέοντος όπου βέβαια συνυπήρχαν οι άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, οι ΑΝΕΛ αλλά και η Χρυσή Αυγή.

Την επόμενη ημέρα έγινε η περιβόητη «κωλοτούμπα» από τον κ. Τσίπρα που υπέγραψε το δικό του τρίτο μνημόνιο. Τον Ιούλιο του 2019 η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ μνημονιακών και αντιμνημονιακών κομμάτων είχε ανατραπεί πλήρως.

Τα «μνημονιακά» κόμματα έλαβαν συνολικά 80%. Η Νέα Δημοκρατία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη πήρε περίπου 40%, ο ΣΥΡΙΖΑ 31,5% και το Κίνημα Αλλαγής 8%. Οι αντισυστημικές δυνάμεις περιορίσθηκαν στο 20% από το 62% που ήταν μόλις 4 χρόνια νωρίτερα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ διατήρησε το 31,5% της δύναμής του γιατί οι ψηφοφόροι του εκτίμησαν ότι ολοκλήρωσε με επιτυχία το δικό του μνημόνιο και πίστεψαν ότι μπορούσε να οδηγήσει τη χώρα σε ένα καλύτερο αύριο. Και εδώ αρχίζουν τα παράδοξα όσο και ερμηνεύσιμα για τον κ. Τσίπρα. Αντί να αγωνισθεί για το πώς θα μπορούσε να πάρει μεγαλύτερο μερίδιο στη μεγάλη «αγορά» του 80% άρχισε τους παλιμπαιδισμούς και επέστρεψε στην αντισυστημική ρητορεία. Μίλησε για επερχόμενα «μνημόνια Μητσοτάκη» προφανώς για να δημιουργήσει ένα νέο αντιμνημονιακό προφίλ, κατηγόρησε τον πρωθυπουργό ως «τον μεγαλύτερο πολιτικό απατεώνα» και αναβίωσε το γνωστό «τους τελειώνουμε ή μας τελειώνουν» με το πρωτοσέλιδο «δεν είναι αθώοι».

Το αποτέλεσμα των επιλογών Τσίπρα είναι ο Μητσοτάκης να «παίζει μπάλα μόνος του» στη μεγάλη δεξαμενή του 80%. Δεν είναι τυχαίο ότι εν μέσω πανδημίας η Νέα Δημοκρατία δημοσκοπικά λαμβάνει 40% που με αναγωγές ως προς την τελική ψήφο φτάνει στο 45% ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ κατρακυλά από το 32% του εκλογικού αποτελέσματος κοντά στο 22%. Ο Τσίπρας χάνει από δύο πλευρές. Οι μεν ψηφοφόροι της Κεντροαριστεράς δεν επιδοκιμάζουν την αντισυστημική στροφή του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, οι δε «αντιμνημονιακοί» δεν την πιστεύουν μετά την κυβίστηση του 2015. Αντί λοιπόν ο ΣΥΡΙΖΑ να διεκδικήσει μεγαλύτερο κομμάτι από το 80% με τον μετεκλογικό του πολιτικό λόγο στριμώχνεται στη μικρή αγορά του 20% αναπολώντας τις πλατείες και την κινηματική δράση με το σύνδρομο της ωραιοποίησης που κυριαρχεί στο θυμικό όταν πρόκειται για ωραίες και νικηφόρες αναμνήσεις.

Το πρόβλημα δεν λύνεται εύκολα, σχετίζεται με τη φυσιογνωμία του κόμματος. Ενδεχομένως δεν θα λυθεί ποτέ, ο ΣΥΡΙΖΑ θα βολοδέρνει στο 20% και το πολιτικό τοπίο δεν θα έχει τη συνήθη εικόνα του παραδοσιακού δικομματισμού. Υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο αυτό το κενό να προκαλέσει τη δημιουργία ενός άλλου σχηματισμού, το μέλλον είναι άδηλο. Ωστόσο, το βέβαιο είναι ότι ο κ. Τσίπρας κάνει ό,τι μπορεί για να μπερδέψει τους ψηφοφόρους του και να φτάσουν στο σημείο μέχρι και οι ευρωβουλευτές του να αναφωνούν: «Πώς τα καταφέραμε έτσι!».

*Ο Πάνος Αμυράς είναι διευθυντής του Ελεύθερου Τύπου