Γράφει ο Στέφανος Τζανάκης

Το επανέλαβε στη ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης, χωρίς να υπάρξει -προς στιγμήν- η πολεμική του παρελθόντος. Αλλωστε, τώρα πια και η Αριστερά, έχοντας κυβερνητική εμπειρία 4,5 χρόνων, γνωρίζει πολύ καλά ότι το μέλλον των συντάξεων είναι ζοφερό, αν δεν υπάρξει κάποια σημαντική αλλαγή.

Για πολλές δεκαετίες, το ασφαλιστικό σύστημα στη χώρα μας στηριζόταν σε δύο πυλώνες: σε μία καλή αναλογία μεταξύ εργαζομένων και συνταξιούχων και στη συνεχή αφαίμαξη του Κρατικού Προϋπολογισμού. Κατά τα άλλα, ελάχιστοι εργαζόμενοι έβγαιναν στη σύνταξη με τα γενικά όρια – πάνω από 9 στους 10 χρησιμοποιούσαν «ειδικές» διατάξεις, ενώ δεν υπήρχε η έννοια της αναλογικότητας μεταξύ εισφορών και συντάξιμων αποδοχών. Τα χρήματα των Ταμείων υποαπέδιδαν – ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είχαμε οικονομική καταστροφή, λόγω των επιλογών κάποιων Διοικήσεων. Και όλα αυτά, χωρίς την εφαρμογή κεφαλαιοποιητικού συστήματος – την επένδυση, δηλαδή, ενός μέρους των εισφορών με όρους αγοράς.

Βεβαίως, πολλά άλλαξαν την εποχή των Μνημονίων – όταν έγινε σαφές ότι ο Προϋπολογισμός δεν θα μπορούσε πια χρησιμοποιηθεί ως τελευταίο καταφύγιο για την καταβολή των συντάξεων. Και το κυριότερο που άλλαξε ήταν το ύψος τους – από ένα επίπεδο και πάνω, οι συντάξεις ισοπεδώθηκαν, πράγμα που δημιούργησε μία τεράστια αδικία για εκείνους που είχαν δώσει μεγάλες εισφορές για πολλά-πολλά χρόνια.

Η κυβέρνηση προγραμματίζει τώρα την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στην επικουρική ασφάλιση για τους νέους ασφαλιζόμενους. Εν ολίγοις, προτείνει να επενδύεται ένα κομμάτι της εισφοράς για τη συμπληρωματική ασφάλιση, σε ένα βάθος 40 ετών – όσο δηλαδή προβλέπεται σήμερα ότι διαρκεί ο εργασιακός βίος.

Τι σημαίνει αυτό; Οτι ο ασφαλισμένος βάζει ένα στοίχημα με το μέλλον – για παράδειγμα, αν ίσχυε το κεφαλαιοποιητικό σύστημα από το 1960, τότε θα υπήρχε πολύ μεγάλο όφελος για όποιον έβγαινε στη σύνταξη το 2000, αλλά πολύ μεγάλη ζημιά για τον άτυχο που θα έκανε το ίδιο 10 χρόνια αργότερα, όταν μπαίναμε στη Μνημόνια. Μπορούν να μπουν ασφαλιστικές δικλίδες για την αποτροπή μίας τέτοιας εξέλιξης; Ασφαλώς και μπορούν, όταν μιλάμε για μία τόσο μακρά περίοδο – όμως, για να γίνει αυτό, χρειάζεται μία συζήτηση χωρίς κραυγές. Μπορούμε να την κάνουμε;