Γράφει η Άννα Παναγιωταρέα

Δηλαδή, ο τουρκικός λαός, παραβλέποντας τη μιζέρια της καθημερινότητας, χειραγωγείται από την πολιτική ηγεσία του να πιστεύει ότι η Ελλάδα αποτελεί μόνιμη απειλή για τα τουρκικά συμφέροντα.
Το 1987 παρακολουθώντας προεκλογική εκστρατεία του Τουργκούτ Οζάλ, στην Τραπεζούντα, όπου οι κάτοικοι έσφαζαν αρνιά και ράντιζαν το πούλμαν στο οποίο επέβαινε, διαπίστωσα ότι δεν έκανε αναφορά στην Ελλάδα. Αυτό με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι εμείς ασχολούμεθα με… τη μισή αλήθεια. Η ιδρυτική ιδεολογία της Τουρκίας από τον Κεμάλ αποτελείται από τα περίφημα «έξι βέλη». Πρώτο ο εθνικισμός ο οποίος διαπερνά ως κόκκινη γραμμή την τουρκική εξωτερική πολιτική, άσχετα με το κόμμα που κυβερνά. Σε αυτό το σταθερό πλαίσιο συνυπάρχουν τόσο η εσωτερική τουρκική πολιτική όσο και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Οι όροι Τουρκία και Οθωμανική Αυτοκρατορία χρησιμοποιούνται εναλλακτικά από τον Ερντογάν, παραβλέποντας ότι ο Κεμάλ καθαίρεσε τους οθωμανικούς θεσμούς, περιόρισε την οθωμανική κουλτούρα που θεωρούσε οπισθοδρομική και εγκαθίδρυσε κράτος δυτικού πρότυπου. Μια σύγχρονη κοσμική χώρα, στα ευρωπαϊκά πρότυπα, την οποία ονόμασε Τουρκία.

Οι πρόσφατοι εορτασμοί στην Αγία Σοφία για την 567η επέτειο από την Αλωση της Κωνσταντινούπολης, σε σκηνοθεσία Ερντογάν, ήταν η επιτομή του εθνικισμού. Δηλώνοντας ότι η Αλωση της Κωνσταντινούπολης «δεν ήταν κατάκτηση γης αλλά κατάκτηση καρδιάς», όρισε την Αγία Σοφία ως δικαιωματικό κτήμα των πιστών του Μωάμεθ. Η ανάγνωση στη δήλωσή του είναι ότι «οι πιστοί κυριαρχούν επί των απίστων». Είναι προφανές ότι ο Ερντογάν απευθυνόταν στο θυμικό του τουρκικού λαού που «διδάσκεται» ακόμη και με προπαγανδιστικές τηλεοπτικές σειρές με ιστορικό υπόβαθρο το μεγαλείο του παρελθόντος του, συνδέοντας τη σημερινή Τουρκία με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σε αυτό εδράζεται η ιδεολογία του.

Η ανάγνωση του κεφαλαίου «του θριάμβου» στο Κοράνι, μέσα στην Αγία Σοφία, εκεί στόχευε. Χρησιμοποίησε την Αλωση της Κωνσταντινούπολης ως κόμβο της εθνικής πολιτικής του, όντας βέβαιος ότι οι πολιτικοί του αντίπαλοι εγκλωβίζονται στο εθνικό φρόνημα που αυτός επαγγέλλεται. Το εδάφιο 48 από το Κοράνι που αναγνώστηκε μέσα στην Αγία Σοφία αποτελείται από ευχές που αναφέρονται στην Αλωση αλλά και από επικλήσεις θρησκευτικές -στην περίπτωση Ερντογάν είναι πολιτικές- για την απελευθέρωση «και άλλων ιερών τόπων», ευχολόγιο που αναφέρεται στα επεκτατικά σχέδια της Τουρκίας.

Θεωρούμε ότι ο Ερντογάν θέτει συνεχώς το θέμα της Λωζάννης, δηλαδή το αίτημά του για την αναδιάταξη των συνόρων προς όφελος της Τουρκίας. Μας το είπε κατάμουτρα, μέσα στο σπίτι μας, στο Προεδρικό Μέγαρο, στην ατυχέστατη επίσκεψή του στη Αθήνα. Το θράσος του οφειλόταν στην πεποίθησή του για την πλήρη άγνοια της Ιστορίας των ελληνοτουρκικών σχέσεων του Αλέξη Τσίπρα. Η μεγαλομανία Ερντογάν εκφράζεται με το δόγμα «της γαλάζιας πατρίδας» στο οποίο ενσωματώνονται οι θαλάσσιες περιοχές γύρω από τη Λήμνο, τη Μυτιλήνη, τη Χίο μέχρι και ανατολικά της Κρήτης. «Η γαλάζια πατρίδα» σημειωνόταν στον χάρτη του βιβλίου το οποίο υπέγραφε ο Ερντογάν, μετά την τελετή ορκωμοσίας στο Πανεπιστήμιο Εθνικής Αμυνας της Τουρκίας, όπου ήταν ο επίσημος ομιλητής. Ετσι, αποδεικνύεται ότι η επιμονή του για τη Συνθήκη της Λωζάννης αποτελεί μέρος στη μεγαλύτερη εικόνα που εδράζεται στον τουρκικό εθνικισμό.

Ο Ερντογάν με την εθνική παράσταση που έδωσε μέσα στην Αγία Σοφία επιχείρησε να διαγράψει την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από την Επανάσταση του 1821, η οποία αποτέλεσε και τη γενεσιουργό αιτία για τη δημιουργία του Ανατολικού Ζητήματος. Ο όρος Ανατολικό Ζήτημα κυριάρχησε στη διπλωματική γλώσσα από το 1822 και μετά, σε σχέση με την Ελληνική Επανάσταση. Η επίλυσή του διέλυσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Βλέπω το 2021 να πέφτει βαρύ και ασήκωτο στον Ερντογάν…

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής