Γράφει ο Γιῶργος Μιχαηλίδης*

Ας δούμε την υπόθεση βήμα-βήμα ξεκινώντας από την αποδόμηση της κριτικής που θα εξαπολύσουν ορισμένοι ζηλωτές της σύγχρονης οικοθρησκείας των social media. Οι πυρκαγιές στην Αμαζόνιο είναι μία πραγματική πληγή για τον πλανήτη μας ο οποίος όπως δείχνουν τα δεδομένα δεν μπορεί ο ίδιος να γιατρέψει πλέον τις πληγές που του προκαλεί ο άνθρωπος.

Οι πυρκαγιές στο τροπικό δάσος έχουν αυξηθεί κατά 83% μέχρι στιγμής φέτος, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2018, σύμφωνα με την INPE, την υπηρεσία διαστημικών ερευνών της Βραζιλίας. Αυτή η κυβερνητική υπηρεσία έχει καταγράψει 72.843 πυρκαγιές, τον μεγαλύτερο αριθμό από το 2013 που άρχισαν να τηρούνται αρχεία. Περισσότερες από 9.500 χιλιάδες εντοπίσθηκαν από δορυφόρους μόνον από την περασμένη Πέμπτη και μετά.

Η Μικαέλα Βάισε, μάνατζερ στο Global Forest Watch, μια πρωτοβουλία του World Resources Institute, είπε στους New York Times ότι οι φωτιές από φυσικά αίτια είναι σχετικά σπάνιες στον Αμαζόνιο. «Οπότε όλες, ή σχεδόν όλες οι φωτιές που βλέπουμε αρχίζουν από ανθρώπους» είπε η Βάισε στους Times.

#Fires have been #burning in the Brazilian #Amazon for weeks. Smoke from the uptick in fires caused a blackout in #SaoPaulo on Monday. Track the fires in real time and access historical fire data on #GFWFires: https://t.co/HPNol2tNTL pic.twitter.com/MLAzUA2jeM

— Global Forest Watch (@globalforests) August 21, 2019

Οι συνέπειες φαίνεται να εμφανίζονται πολύ συντομότερα απ’ ότι περιμένουμε και εάν πραγματικά η ανθρωπότητα δεν προστατεύσει το σπίτι της τότε το μέλλον είναι δυσοίωνο.

Ο Αμαζόνιος θέλει σβήσιμο όχι likes

Τα μεγάλα προβλήματα, όμως, λύνονται με ρεαλισμό και με δράση και όχι με hashtags βρισιές στα social media. Τα μεγάλα προβλήματα επίσης λύνονται από τις κυβερνήσεις και όχι από τον μπακάλη της γειτονιάς. Τι εννοούμε με αυτό; Είναι πολύ καλά τα trends στο Twitter και το Facebook, όπως και η υποστήριξη της Γκρέτα Τούνμπεργκ στο ανούσιο υπερατλαντικό ταξίδι της με ιστιοπλοϊκό.

Είναι πολύ καλύτερες, όμως, οι πιέσεις στις κυβερνήσεις για να βοηθήσουν εμπράκτως την Βραζιλία να καταπολεμήσει τις πυρκαγιές. Ο Ζαΐρ Μπολσονάρο μπορεί να είναι όλα τα κακά του κόσμου, ωστόσο μέσα στις ακροδεξιές παρόλες που εξαπολύει κατά καιρούς, είπε κάτι πολύ σημαντικό: «Η Βραζιλία δεν έχει τους πόρους να αντιμετωπίσει τις φωτιές πλέον». Ξέρω, θα πει κάποιος αμέσως, «ναι αλλά αυτός τις θέλει τις πυρκαγιές για να κάνει τον Αμαζόνιο χωράφια». Και δίκιο θα έχει αυτός ο κάποιος φίλος μας, αλλά, πρέπει να τον πληροφορήσουμε πως με την ρητορική του δεν προσφέρει τίποτα στην υπόθεση, το μόνο που κάνει είναι να ρίχνει νερό στον μύλο των αρνητών της κλιματικής αλλαγής, των αντιδραστικών της εναλλακτικής ακροδεξιάς και των υπερασπιστών του Μπολσονάρο και κάνει Μπολσονάρο. Μπορεί επίσης ο Μπολσονάρο να είπε τα παραπάνω ως μια απλής δικαιολογία για την απροθυμία του. Δεν έχει καμμία σημασίά στο τέλος της ημέρας.

Το κίνημα της Γκρέτα Τούνμπεργκ, αυτής της πιτσιρίκας που στο πρόσωπό της, ορισμένοι βλέπουν τον Μεσσία του οικολογικού κινήματος, κάλεσε σε μαζικές διαδηλώσεις ανά τον κόσμο για τις πυρκαγιές. Η αρχική σκέψη είναι θετική, ωστόσο εάν δεν λάβει χαρακτήρα ουσιώδους πολιτικής δράσης, τότε τίποτα δεν θα αλλάξει, πόσω μάλλον σύντομα, καθώς κάθε λεπτό που μιλάμε ο Αμαζόνιος συνεχίζει να καίγεται. Και όσο αυτό θα συμβαίνει ο Ingmar Rentzhog, ο επικοινωνιολόγος της Γκρέτα θα συνεχίζει να πλουτίζει από δωρεές…

Αυτό που χρειάζεται είναι ταχεία αντανακλαστικά από κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς. Άμεσες διαδικτυακές, αλλά επίσημες συλλογές υπογραφών που να απαιτούν από εθνικές κυβερνήσεις να στείλουν βοήθεια στην Βραζιλία. Στην Ευρωπαϊκής Ένωση για παράδειγμα η συλλογή υπογραφών έχει θεσμοθετηθεί και μπορεί να στείλει αίτημα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Αυτό που χρειάζεται είναι, το οικολογικό λόμπι, που σήμερα μπορούμε να πούμε, είναι ισχυρότερο από ποτέ, να συμβάλλει σε αυτές τις πιέσεις αντί να αρκείται στην αυταρέσκεια της επιτυχίας του να μπορούν να κινητοποιήσουν πλέον πληθυσμιακές μάζες να βγουν στον δρόμο. Και δεν είναι μόνο η Βραζιλία που φλέγεται αλλά και οι γύρω χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Εκεί έγκειται λοιπόν η υποκρισία. Αντί να διαθέσει χρήματα σε χώρες που έχουν ανάγκη για να προμηθευτούν πυροσβεστικά αεροσκάφη ή να ενισχύσουν τα μέτρα πυροπροστασίας τους, επικεντρώνονται σε επικοινωνιακές καμπάνιες, σε διαφημίσεις στο Facebook και σε διαδηλώσεις για τις πυρκαγιές στην… Σουηδία ή την Κοπεγχάγη. Ενδεικτικά μόνο να αναφέρουμε πως σύμφωνα με σουηδικά δημοσιεύματα, η start up του Ingmar Rentzhog (του επικοινωνιολόγου της Γκρέτα) μέχρι τον Φεβρουάριο είχε πετύχει μέσα σε λίγους μόνο μήνες να συγκεντρώσει κάτι λιγότερο από 2 εκατ. ευρώ από δωρεές και επενδυτές!

Η πρωτοβουλία Μακρόν και η αντίδραση Μπολσονάρο

Προς το παρόν, ευτυχώς, ιδιαίτερη ευαισθησία έδειξε ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν ο οποίος αποκάλυψε ότι θα θέσει το ζήτημα στους G7.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν έκανε λόγο για «διεθνή κρίση», σημειώνοντας ότι θα θέσει το ζήτημα των πυρκαγιών στον Αμαζόνιο στην σύνοδο κορυφής του G7 που αρχίζει το Σάββατο στο Μπιαρίτζ. «Το σπίτι μας καίγεται, κυριολεκτικά» έγραψε στο Twitter. «Η Αμαζονία, ο πνεύμονας του πλανήτη μας που παράγει το 20% του οξυγόνου μας, είναι στις φλόγες. Πρόκειται για διεθνή κρίση. Μέλη της G7, ραντεβού σε δυο ημέρες για να συζητήσουμε αυτήν την κατεπείγουσα κατάσταση», τόνισε ο Μακρόν μέσω Twitter.

Our house is burning. Literally. The Amazon rain forest – the lungs which produces 20% of our planet’s oxygen – is on fire. It is an international crisis. Members of the G7 Summit, let's discuss this emergency first order in two days! #ActForTheAmazon pic.twitter.com/dogOJj9big

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) August 22, 2019

Αψηφώντας τη διεθνή ανησυχία για τις φωτιές στον Αμαζόνιο και τις επικρίσεις για την ολιγωρία του αναφορικά με τη λήψη μέτρων επαρκούς προστασίας του «πνεύμονα της Γης» ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου κατήγγειλε, ωστόσο, απόπειρα παρέμβασης σε εσωτερικές υποθέσεις της χώρας του. Χαρακτήρισε τυχόν συζήτηση στο G7 – όπου η Μπραζίλια δεν συμμετέχει – «λανθασμένη αποικιοκρατική νοοτροπία» από την οποία εμφορείται, όπως είπε, ο Μακρόν.

– Lamento que o presidente Macron busque instrumentalizar uma questão interna do Brasil e de outros países amazônicos p/ ganhos políticos pessoais. O tom sensacionalista com que se refere à Amazônia (apelando até p/ fotos falsas) não contribui em nada para a solução do problema.

— Jair M. Bolsonaro (@jairbolsonaro) August 22, 2019

Πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τον Αμαζόνιο

Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου είναι μια από τις πλουσιότερες περιοχές του πλανήτη από άποψης βιοποικιλότητας και καλύπτει περίπου 2,12 εκατ. τετραγωνικά μίλια (5,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα). Συχνά αναφέρεται ως ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές οξυγόνου στον πλανήτη, καθώς και ένας μηχανισμός- κλειδί για την απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα- και ως εκ τούτου για την επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής. Τα δάση του πλανήτη απορροφούν 2,4 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως, με τον Αμαζόνιο από μόνο του να απορροφά το 1/4 εξ αυτών.

Ωστόσο η δυνατότητα του τροπικού δάσους να το κάνει αυτό μειώνεται, σύμφωνα με μελέτη του 2015. Επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει όταν ακόμη και χωρίς φωτιές και αποδάσωση ο Αμαζόνιος δεν θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στην εκτίναξη των επιπέδων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που απελευθερώνονται κάθε χρόνο στην ατμόσφαιρα.

*Ο Γιῶργος Μιχαηλίδης είναι ο διευθυντής του EleftherosTypos.gr