Γράφει ο Χρήστος Η. Χαλαζιάς

Οι πρόγονοί μας ανέβαιναν στα ψηλότερα βουνά για να έχουν εικόνα της πόλης. Εμείς σήμερα μέσω της τηλεόρασης μπορούμε να δούμε το τι συμβαίνει σε ολόκληρο τον κόσμο άμεσα με τους δορυφόρους. Είναι γεγονός ότι όσο αναπτύσσεται η τεχνολογία τόσο ο κόσμος μικραίνει και γίνεται πιο διάφανος.

Εκατοντάδες κάμερες παρακολούθησης και καταγραφής εικόνας στους δρόμους, στα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, για λόγους «πρόληψης» εγκληματικών ενεργειών, μετατρέπουν την ιδιωτική μας ζωή σε δημόσια. Ο Μισέλ Φουκό στο βιβλίο του «Επιστήμη και Τιμωρία» γράφει: «Η επιτήρηση πρέπει να μοιάζει μ’ ένα βλέμμα χωρίς πρόσωπο που μετατρέπει ολόκληρο το κοινωνικό σώμα σε πεδίο επόπτευσης: χιλιάδες μάτια τοποθετημένα παντού, έλεγχος αεικίνητος και πάντα άγρυπνος».

Η εξοικείωση με τα συστήματα αυτά μας έχει οδηγήσει σε ακραία φαινόμενα. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και κυρίως των κινητών τηλεφώνων, με τις κάμερες από μέσο επικοινωνίας και παιχνίδι για τα παιδιά να έχουν γίνει και αυτές όπλο εκβιασμών και σεξουαλικών παρενοχλήσεων στην κοινωνία μας.

Ο μεγάλος αδελφός ήταν ένα πολύ καλό μυθιστόρημα του Οργουελ για το σταλινικό καθεστώς. Η τηλεόραση ήρθε με τη σειρά της να μας εξοικειώσει περισσότερο με τα παιχνίδια, «τηλεοπτικά ριάλιτι» κ.λπ. και να μας πάει πιο πέρα από την κρατική παρακολούθηση, να μας κάνει «σκουπίδια» που να ζούμε μέσα σε αυτά χωρίς κρίση και χωρίς αντίδραση αφού είναι κάτι που μας το δίνουν «τσάμπα» για να μας «ψυχαγωγήσουν»!

Η μαύρη προπαγάνδα και τα ροζ σκάνδαλα υπήρχαν και θα υπάρχουν. Κατακλύζουν με τη δυσοσμία τους, προσθέτοντας και μολύνοντας το δύστυχο τόπο μας.

Το ερώτημα όμως είναι απλό: Γιατί η ηλεκτρονική δημοσιογραφία του παντός είδους κιτρινισμού, μιζέριας κ.λπ. «πουλάει» και υποσκάπτει το κοινωνικό συμφέρον αγνοώντας τις ηχηρές διακηρύξεις περί ελευθερίας του Τύπου και του «λειτουργήματος» που επιτελεί.

Οποιο σταθμό και αν ανοίξεις και ακούσεις έναν εκδότη να μιλάει αυτό που λέει είναι: Ο,τι δεν πουλάει δεν ζει, παρά μόνο τηλεσκουπίδια και σαπουνόπερα, και αυτοί το γνωρίζουν πολύ καλά, ότι η εμπορευματοποίηση των πάντων, ακόμη και των ειδήσεων, είναι το κέρδος. Τα ρήματα «πουλάω» και «αγοράζω» ανοίγουν το δρόμο για την κατανόηση του σημερινού φαινομένου των μέσων ενημέρωσης.

Τα προβλήματα των μέσων ενημέρωσης έχουν αναλυθεί από κάθε πλευρά και με κάθε λεπτομέρεια ακόμη και στις συνθήκες αλλαγής της σύγχρονης κοινωνικής δομής. Το ζητούμενο εδώ είναι να σκεφθούμε απλά ποια είναι η αιτία αυτής της συμπεριφοράς των μέσων και ποια η διαπλοκή τους. Δεν πρόκειται μόνο για τη σχέση με την οικονομική, εργολαβική και πολιτική εξουσία που μέχρι τώρα γνωρίζουμε αλλά για κάτι διαφορετικό: για τη δυναμική εισβολή χωρίς έλεγχο στην αγορά. Στον ετερόνομο χώρο της πολιτικής και της δημόσιας σφαίρας, την εποχή που θριαμβεύει ο καταναλωτισμός, και ανάμεσα στα άλλα επιφέρει σύγχυση αξιών.

Τα μέσα ενημέρωσης στη χώρα μας εξελίσσονται σε μηχανισμούς που καταργούν τη διάκριση. Στο εσωτερικό τους διαπλέκονται μέχρι σημείου ταύτισης κέντρα και παράκεντρα, πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες που δεν τους χωρίζει τίποτα και τους ενώνει το χρώμα του χρήματος. Η διαφάνεια των σχέσεων είναι εκτός πλαισίου και ελέγχου, η κατάργηση των αξιών και των ιδεολογικών διαφορών δημιουργεί σύγχυση και σκάνδαλα, επιδεινώνοντας την κρίση της πολιτικής από την οποία τροφοδοτούν και τροφοδοτούνται.

Η φθορά αυτή θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με θεσμικά μέτρα. Η επιβαλλόμενη αντίσταση στο επικίνδυνο παιχνίδι των μέσων ενημέρωσης βέβαια δεν θα προέλθει μόνο από τα θεσμικά μέτρα που θα θέσουν όρια στην ασυδοσία αλλά με οργανωμένες κινήσεις τηλεθεατών που θα κάνουν αισθητή τη φωνή τους και δεν θα μπορεί να την πνίξει κανένα κανάλι και καμιά διαφημιστική καμπάνια. Μήπως «όταν θα είμαστε όλοι ένοχοι τότε θα υπάρξει αληθινή δημοκρατία»; Α. Καμί.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]