Γράφει ο Γιάννης Τσαπρούνης*

ΤΟ νιώθεις στην ατμόσφαιρα, λοιπόν. Η 10^η Ιουνίου 1944 δεν ξεχνιέται. Ακουγα τις διηγήσεις ανθρώπων που είχαν ζήσει το θανατικό. Τα λόγια τους κόμπιαζαν. Οι αναπνοές τους δύσκολες. Τα μάτια έκλειναν. Για να θυμηθούν. Και για να ξεχάσουν. Δεν πρόκειται, όμως, να ξεχαστεί ποτέ. Θα γράφεται στα βιβλία της ελληνικής Ιστορίας για πολλούς αιώνες ακόμα.

ΑΥΤΟΣ είναι ο ορισμός της Μαρτυρικής Πόλης. Οπως και άλλες θηριωδίες των ναζί. Που, βέβαια, όταν τις ακούς από πρώτο χέρι έχουν άλλη βαρύτητα. Οπως αυτά που άκουγα από τον παππού μου. Εκείνος έζησε για 14 μήνες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν. Ως όμηρος των Γερμανών, καταδικασμένος σε καταναγκαστικά έργα. Ηταν τυχερός όμως, επέζησε. Ο παππούς μου έφυγε πριν μεγαλώσω, πριν προλάβω να συζητήσω μαζί του σε άλλη βάση. Πριν προλάβω να του κάνω χιλιάδες ερωτήσεις που έχω τώρα στο μυαλό μου. Οπως πώς είναι να ζεις χωρίς να γνωρίζεις αν θα ξυπνήσεις το επόμενο πρωί.

ΟΛΑ αυτά πώς αποζημιώνονται; Ποιο είναι το αντίτιμο; Λίγα ευρώ, πολλά ευρώ, δισεκατομμύρια ευρώ; Για τους συγγενείς κάθε θύματος του Διστόμου. Για όσους έζησαν την κόλαση των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Για όσους λιμοκτόνησαν στην Αθήνα το 1941. Ναι, λοιπόν, είναι σωστή η διεκδίκηση και η «κατάκτηση» των γερμανικών αποζημιώσεων. Για το Δίστομο και για τα υπόλοιπα ναζιστικά εγκλήματα. Ναι, θα έπρεπε να πληρώσουν οι Γερμανοί, αλλά είναι δεδομένο πια πως δεν θα πληρώσουν. Εχουν ήδη περάσει επτά δεκαετίες.

ΙΣΩΣ, όμως, πρέπει να υπάρξει ένα άλλο είδος «πληρωμής». Γιατί οι ζωές, αλλά και τα κολασμένα βιώματα δεν έχουν αντίτιμο, είναι ανεκτίμητα. Τα ξεπληρώνει η ίδια η Ιστορία. Και η «ρευστοποίηση» πρέπει να έχει αντίκρισμα στο μέλλον του πλανήτη. Γιατί αυτή τη στιγμή υπάρχουν ενδείξεις ότι δεν βρισκόμαστε πολύ μακριά από την επανάληψη θηριωδιών σαν και αυτές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η οικονομική κρίση στην Ιστορία συνδέεται με πολέμους. Ακροδεξιές δυνάμεις ισχυροποιούνται σε όλη την Ευρώπη. Ο θρησκευτικός φανατισμός οδηγεί στα παρανοϊκά χτυπήματα των τζιχαντιστών. Γι’ αυτό πρέπει να προσπαθήσουμε όλοι να μην ξαναβιώσει κανείς όσα βίωσαν στο Δίστομο. Το χρωστάμε στα θύματα του ναζισμού, αλλά και στις επόμενες γενιές.

*Ο Γιάννης Τσαπρούνης είναι διευθυντής σύνταξης του Ελεύθερου Τύπου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου