Παλιά ήταν γνωστή και ως ποδάγρα, εξαιτίας της συχνότερης εντόπισής της στην άρθρωση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού. Επειδή, όμως, δεν είναι η μοναδική άρθρωση που προσβάλει, ο όρος “ποδάγρα” έχει πλέον εγκαταληφθεί.

Πού οφείλεται η νόσος – Παράγοντες που την πυροδοτούν

Η ουρική αρθρίτιδα οφείλεται στην εναπόθεση, μέσα και γύρω από τις αρθρώσεις – με τη μορφή κρυστάλλων – ενός άλατος του ουρικού οξέος που λέγεται ουρικό μονονάτριο. Ο σχηματισμός των κρυστάλλων αυτών οφείλεται σε μεγάλη αύξηση των επιπέδων του ουρικού οξέος στο αίμα (υπερουριχαιμία).  

Ποιούς προσβάλλει

Προσβάλλει πολύ πιο συχνά τους άνδρες απ’ ό,τι τις γυναίκες και μάλιστα σε αναλογία 5:1, ενώ εμφανίζει τη μεγαλύτερη συχνότητά της μετά την πέμπτη δεκαετία της ζωής.

Πώς εκδηλώνεται η νόσος

Ένας παράγοντας για την εμφάνιση οξείας ουρικής αρθρίτιδας είναι η απότομη αύξηση ή η απότομη μείωση των επιπέδων του  ουρικού οξέος, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την καθίζηση ή την απελευθέρωση κρυστάλλων ουρικού μονονατρίου μέσα στην άρθρωση. Τέτοια ταχεία μεταβολή στα επίπεδα ουρικού οξέος προκαλείται:

• από επαναλαμβανόμενους μικροτραυματισμούς μιας άρθρωσης
• από μεγάλη κατανάλωση οινοπνεύματος
• από φάρμακα (ορισμένα διουρητικά, μικρές δόσεις ασπιρίνης, αλλοπουρινόλη)
• από μεγάλη κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε πουρίνες

Προσοχή στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού

    Το πρώτο επεισόδιο οξείας ουρικής αρθρίτιδας εντοπίζεται συνήθως στην άρθρωση της βάσης του μεγάλου δακτύλου του ποδιού. Αρθρώσεις που προσβάλλονται επίσης συχνά είναι τα γόνατα, η ποδοκνημική και ο ταρσός ενώ λιγότερο συχνά προσβάλλονται οι καρποί, οι αγκώνες και οι αρθρώσεις των χεριών.

Τα κύρια κλινικά χαρακτηριστικά της οξείας ουρικής αρθρίτιδας είναι:

• Πρήξιμο της άρθρωσης
• Πόνος
• Ερυθρότητα
• Θερμότητα
• Έντονη ευαισθησία

Σε περιπτώσεις που δεν χορηγηθεί θεραπευτική αγωγή, η φυσική πορεία της ουρικής αρθρίτιδας ποικίλλει από επεισόδια ελαφρού πόνου, που υποχωρούν μέσα σε μερικές ώρες, μέχρι επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας αρθρίτιδας που διαρκούν 1-2 εβδομάδες.

Κίνδυνος να μετατραπεί σε χρόνια νόσο

Στις αρχικές φάσεις της οξείας ουρικής αρθρίτιδας τα επεισόδιο της είναι αραιά και τα μεσοδιαστήματα μεταξύ των προσβολών μερικές φορές διαρκούν χρόνια. Καθώς, όμως, ο καιρός περνάει, αν δεν εφαρμοστεί η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, η νόσος εξελίσσεται σε χρόνια ουρική αρθρίτιδα. Αυτή η μορφή εγκαθίσταται συνήθως μετά από 10 ή περισσότερα χρόνια υποτροπιάζουσας ουρικής αρθρίτιδας και αφορά σε πολλές αρθρώσεις. Οι αρθρώσεις που έχουν προσβληθεί είναι μόνιμα επώδυνες και διογκωμένες.

Η ένταση του χρόνιου πόνου αυξάνεται επίσης συνεχώς όσο περνάει ο χρόνος και όσο δεν εφαρμόζεται κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Επίσης, αναπτύσσονται σιγά-σιγά καταστροφικές βλάβες στις αρθρώσεις και τελικά παραμορφωτική πολυαρθρίτιδα.

Επιπλοκές που «αγγίζουν» ακόμη και την καρδιά

Οι επιπλοκές της νόσου είναι τελικά η καταστροφή των αρθρώσεων, όμως οι επιπλοκές της χρόνιας υπερουριχαιμίας είναι εξίσου σημαντικές, αφού μπορεί να εκδηλωθούν από τους νεφρούς (ουρολιθίαση, νεφρική ανεπάρκεια) και από το καρδιαγγειακό (υπέρταση, έμφραγμα).

Πώς να προλάβετε το επόμενο επώδυνο επεισόδιο

Για την πρόληψη της εμφάνισης οξείας ουρικής αρθρίτιδας θα πρέπει να εφαρμόζεται αγωγή που να περιλαμβάνει μη φαρμακευτικά μέτρα, γενικά για όλους τους ασθενείς, ενώ ανάλογα με την περίπτωση και την κρίση του θεράποντος γιατρού μπορεί σε ορισμένους ασθενείς να χρειάζεται προσθήκη και φαρμακευτικών ουσιών.

Τα γενικά προληπτικά μέτρα περιλαμβάνουν:

• Αποφυγή τροφών με μεγάλη περιεκτικότητα σε πουρίνες, όπως π.χ. εντόσθια, ζωμός κρέατος, μύδια, στρείδια, αυγοτάραχο, σαρδέλες, ρέγγα κ.ά.
• Απώλεια βάρους.
• Αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών (κυρίως μπύρα).
• Λήψη επαρκούς ποσότητας υγρών σε καθημερινή βάση.
• Αποφυγή επαναλαμβανόμενων μικροτραυματισμών κατά τη διάρκεια ασκήσεων ή επαγγελματικών δραστηριοτήτων.
• Εφόσον είναι δυνατό, μετά από συμβουλή του θεράποντος γιατρού, να γίνεται διακοπή και αντικατάσταση ορισμένων φαρμάκων που αυξάνουν το ουρικό οξύ στο αίμα.