Η εγκυμοσύνη συνδέεται με αλλαγή στην ευαισθησία των κυττάρων μας στην ινσουλίνη η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μεταβολές των επιπέδων γλυκόζης (ζαχάρου), στο αίμα μας. Τόσο για τις γυναίκες με γνωστό διαβήτη όσο και για τις γυναίκες που αναπτύσσουν διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (GDM), αυτές οι αλλαγές αν δεν προσεχθούν, μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο το επιθυμητό αποτέλεσμα ενός υγιούς μωρού μαζί με μια υγιή μητέρα !

Σύμφωνα με τον Αμερικανική Διαβητολογική Ένωση (American Diabetes Association, ADA), ως διαβήτης της κύησης ορίζεται «κάθε βαθμού δυσανεξία στη γλυκόζη με έναρξη ή πρώτη αναγνώριση διαρκούσης της εγκυμοσύνης».  Ο ορισμός αυτός ισχύει ακόμη και αν ο Διαβήτης εξακολουθεί να υφίσταται και μετά την εγκυμοσύνη. Η συχνότητα εμφάνισής του κυμαίνεται από 0,5–15%.

Πώς γίνεται η διάγνωση του διαβήτη κύησης

Όταν η πρωινή γλυκόζη νηστείας είναι μεγαλύτερη από 126mg/dl* τους 3 πρώτους μήνες της κύησης, τότε αυτό σημαίνει προϋπάρχοντα διαβήτη (πάντα χρειάζεται επιβεβαίωση με 2η επανάληψη). Το ίδιο ισχύει και σε οποιαδήποτε φάση της κύησης – πέραν του πρώτου τριμήνου –  βρίσκεται η εγκυμονούσα.  Η διάγνωση του Διαβήτη τότε είναι βέβαιη και δεν χρειάζεται άλλη εξέταση.

Αν η γλυκόζη αίματος κατά την πρώτη επίσκεψη της εγκύου στο γιατρό της είναι μικρότερη από 92mg/dl, προγραμματίζεται για δοκιμασία ανοχής γλυκόζης μεταξύ 24ης–28ης εβδομάδας της κύησης. Η διάγνωση γίνεται με καμπύλη ζαχάρου. Στα περισσότερα μέρη του κόσμου τα διαγνωστικά κριτήρια αξιολογούνται με βάση είτε την 100 γραμμαρίων 3-ωρη δοκιμή (0’, 60′, 120’, 180’), είτε την 75 γραμμαρίων 2-ωρη δοκιμή (0’, 60’, 120’).

Στην πρώτη περίπτωση (3-ωρη δοκιμή 100 γραμμαρίων) οι φυσιολογικές τιμές είναι:

• Γλυκόζη νηστείας (0’) > 95mg/dl (5.3mmol/L)
• Γλυκόζη 60΄ > 180mg/dl
• Γλυκόζη 120΄ > 155mg/dl
• Γλυκόζη180΄>140mg/dl

Για τη διάγνωση χρειάζονται τουλάχιστον δύο ανεβασμένες τιμές, η Γλυκόζη νηστείας (0’) και μία ακόμη.

Στη 2-ωρη δοκιμή 75 γραμμαρίων (0′, 60′, 120′), οι φυσιολογικές τιμές είναι:  

• Γλυκόζη νηστείας (0′) > 92mg/dl (5.1mmol/L)
• Γλυκόζη 60΄ > 180mg/dl
• Γλυκόζη 120΄ > 153mg/dl

Όταν έστω και μια τιμή είναι ίση ή μεγαλύτερη από τα αναφερόμενα όρια γίνεται η διάγνωση του Σακχαρώδους Διαβήτη Κύησης.

Περιορίζοντας τους κινδύνους για μητέρα και παιδί

Είναι γενικά αποδεκτό ότι οι γυναίκες με GDM έχουν αυξημένο κίνδυνο ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων κύησης, σχετικά με την περιγεννητική θνησιμότητα και νοσηρότητα. Είναι επίσης γενικά αποδεκτό ότι η θεραπεία – με ό, τι σημαίνει αυτό – των γυναικών με GDM,  μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο αυτών των προβλημάτων.

Περιορισμένες μελέτες παρατήρησης υποδεικνύουν έντονα ότι κάθε εγκυμοσύνη που περιπλέκεται από υπεργλυκαιμία παρέχει αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά προβλήματα καθώς και ανάπτυξης  διαβήτη τύπου 2  στους απογόνους,  και ότι η βελτίωση στη μητέρα του γλυκαιμικού ελέγχου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο αυτό…

Θεραπεία του Διαβήτη της κύησης

Η θεραπεία στον Διαβήτη της κύησης επιβάλλει στην πλειοψηφία των κυήσεων θεραπεία με σχήματα ινσουλίνης. Χρειάζονται το λιγότερο 4 μετρήσεις σακχάρου την ημέρα :1 μέτρηση με τη γυναίκα νηστική το πρωί και άλλες 3 μετρήσεις μια ή δύο ώρες αμέσως μετά την αρχή του γεύματος.  Θεραπεία με ινσουλίνη καλό είναι να ξεκινά, αν είμαστε για περισσότερο από 1 εβδομάδα εκτός στόχων. Στόχοι είναι η γλυκόζη (ζάχαρο):

• πρωί νηστική ≤ 95mg/dl,
• 1 ώρα μετά το γεύμα ≤ 140mg/dl

Ωστόσο, σωστή διατροφή και ήπια άσκηση (πχ βάδισμα) μπορούν σε κάποιες περιπτώσεις να αποτελέσουν μια καλή εναλλακτική λύση.

Διατροφή για τον Διαβήτη της κύησης

Ιδανικά, όλες οι γυναίκες σε όλες τις κυήσεις θα πρέπει να ακολουθούν συμβουλές σχετικά με την πρόσληψη μακροθρεπτικών  (επιλογή διαιτολογίου με βάση τις ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες) και μικροθρεπτικών συστατικών (ημερήσιο συμπλήρωμα σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία) για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος της κύησης.

Οι γυναίκες με διαβήτη θα πρέπει να φροντίζουν να έχουν επαρκή πρόσληψη φολικού οξέος – αν είναι δυνατόν ακόμη και 2-3 μήνες πριν την σύλληψη. Το ίδιο ισχύει και για την βιταμίνη  D. Το ασβέστιο, ο σίδηρος και το μαγνήσιο καλό είναι να ελέγχονται και να συμπληρώνονται μετά τον 3ο μήνα της κύησης.

Τι ρόλο παίζει η μητρική παχυσαρκία

Είναι επίσης πιθανόν  η μητρική παχυσαρκία  να συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμβρυϊκών ανωμαλιών, ωστόσο, δίαιτες απώλειας βάρους  κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης γενικά δεν συνιστώνται.

Για τις γυναίκες με GDM, που είναι σημαντικά υπέρβαρες, η μείωση της κατανάλωσης  θερμίδων (αλλά όχι περισσότερο από 30% της συνήθους πρόσληψης),  δεν συνδέεται με προβλήματα για το έμβρυο. Τουναντίον, μπορεί να ωφελήσει πολλαπλάσια και την μητέρα και το έμβρυο.

Ο ρόλος της άσκησης στην εγκυμοσύνη

Επίσης, η άσκηση είναι ευεργετική. Γυναίκες που ασκούνταν πριν από την εγκυμοσύνη θα πρέπει να ενθαρρύνονται να συνεχίσουν να το κάνουν με ηπιότερο τρόπο και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (αν και η έκταση και το είδος της άσκησης μπορεί να χρειαστεί να τροποποιηθεί). Για τις γυναίκες με GDM, η άσκηση μπορεί να θεωρηθεί ως ένα χρήσιμο συμπλήρωμα στη θεραπεία. Προτιμώνται οι ασκήσεις που αποφεύγουν την υπερβολική κοιλιακή μυϊκή συστολή.

Ένα πρόγραμμα ήπιας άσκησης μπορεί να είναι μια εναλλακτική λύση πριν τη χρήση της ινσουλίνης σε γυναίκες με GDM που δεν έχουν ανταποκριθεί στη δίαιτα και μόνο. Είναι εφικτό για ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών που διαγιγνώσκονται με διαβήτη κύησης να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με τροποποίηση του τρόπου ζωής (πρότυπα διατροφής και σωματικής δραστηριότητας).
Ωστόσο, οι γυναίκες που υπερβαίνουν προκαθορισμένους γλυκαιμικούς στόχους  συνιστάται να μην καθυστερήσουν να αρχίσουν θεραπεία με ινσουλίνη.

Μετά τον τοκετό

• Όλες οι γυναίκες με ΣΔ κύησης πρέπει να κάνουν καμπύλη ζαχάρου με λήψη 75γρ γλυκόζης 6-12 εβδομάδες μετά τον τοκετό.
• Κάθε χρόνο γλυκόζη νηστείας
• Τουλάχιστον ανά 3ετία επανάληψη της καμπύλης ζαχάρου
• Αλλαγή τρόπου διατροφής με στόχο μείωσης 5-10% του σωματικού βάρους μετά τον τοκετό και απαραίτητα μέτριας έντασης  άσκηση,  τουλάχιστον 30’ καθημερινά μειώνουν μέχρι 60% τον κίνδυνο επανεμφάνισης Διαβήτη!