Το να νοσεί από αρθρίτιδα κανείς σαν παιδί δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα συνεχίσει να νοσεί και όταν είναι ενήλικος. Η συχνότητα της Νεανικής Ιδιοπαθούς Αρθρίτιδας υπολογίζεται σε 1 στα 1000 παιδιά ηλικίας μικρότερης των 16 χρόνων. Είναι σχεδόν τόσο διαδεδομένη στα παιδιά όσο και ο παιδικός διαβήτης.

Μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συνήθως όμως εμφανίζει συχνότερη κατανομή σε παιδιά μικρότερης ηλικίας. Προσβάλλει αγόρια και κορίτσια, μολονότι οι περισσότερες μορφές αρθρίτιδας είναι περισσότερο διαδεδομένες στα κορίτσια.

Πριν τη ηλικία των 16

Η Νεανική Ιδιοπαθής Αρθρίτιδα είναι μία χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από επίμονη φλεγμονή σε μία ή περισσότερες αρθρώσεις. Οι τυπικές ενδείξεις της αρθρικής φλεγμονής είναι ο πόνος, η διόγκωση και ο περιορισμός του εύρους κίνησης της άρθρωσης. «Ιδιοπαθής» σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε σαφώς την αιτία της και «νεανική» ότι τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται πριν την ηλικία των 16 χρόνων.

Οι ενδείξεις

Η διάγνωση της νόσου έχει δυσκολίες καθώς συχνά τα παιδιά ανέχονται καλά τις διαταραχές της λειτουργικότητας των αρθρώσεων και τον πόνο, παρά τη φλεγμονή, και έτσι μπορεί να μην παραπονιούνται. Ενδείξεις που συχνά οδηγούν σε διάγνωση είναι συνήθως παρατηρήσεις των γονέων για περιορισμό της δραστηριότητας του παιδιού τους, δυσκαμψία κατά το ξύπνημα, απροθυμία να χρησιμοποιήσουν τα παιδιά τις πάσχουσες αρθρώσεις, ατονία, ανορεξία κ α.

Οι αιτίες

Οι αιτίες της Νεανικής Ιδιοπαθούς Αρθρίτιδας είναι άγνωστες. Μερικοί γενετικοί δείκτες είναι πιο συχνοί σε συγκεκριμένους τύπους Νεανικής Ιδιοπαθούς Αρθρίτιδας ή σε παιδιά που αναπτύσσουν συγκεκριμένες επιπλοκές από αυτήν. Ωστόσο, παρόλο που αυτό το γενετικό προφίλ μπορεί να συσχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης αρθρίτιδας, αυτές οι καταστάσεις δεν θεωρούνται σαφώς κληρονομικές και σπάνια προσβάλλουν περισσότερα από ένα μέλος της ίδιας οικογένειας. Σήμερα αναγωρίζονται επτά μορφές Νεανικής Ιδιοπαθούς Αρθρίτιδας, οι οποίες, παρόλο που έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό τη φλεγμονή της άρθρωσης, συμπεριφέρονται πολύ διαφορετικά, μπορεί να απαιτούν διαφορετική προσέγγιση στη θεραπεία και μπορεί να έχουν διαφορετική έκβαση.

Οι 7 μορφές της Νεανικής Ιδιοπαθούς Αρθρίτιδας

1. Συστηματική μορφή: Προσβάλλει περίπου το 10% των παιδιών με Νεανική Ιδιοπαθή Αρθρίτιδα. Αρχίζει με υψηλό πυρετό ο οποίος συνήθως συνοδεύεται από δερματικό εξάνθημα και κακουχία την ώρα του πυρετικού κύματος. Εκτός από τις αρθρώσεις δυνατόν να προσβάλλει και πολλά εξωαρθρικά όργανα και συστήματα, όπως λεμφαδένες, ήπαρ, σπλήνα, καρδιά, πνεύμονες και κεντρικό νευρικό σύστημα.
2. Ολιγοαρθρική μορφή: Κατά τη μορφή αυτή προσβάλλονται έως και 4 αρθρώσεις. Το 50% των παιδιών με Νεανική Ιδιοπαθή Αρθρίτιδα ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Μερικά από αυτά έχουν πολύ μικρή ηλικία, 2-4 ετών, είναι συχνότερα κορίτσια τα οποία έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης φλεγμονής στα μάτια (ιριδοκυκλίτιδας) και μάλιστα χωρίς την εμφάνιση συμπτωμάτων από αυτά. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η προληπτική και τακτικά επαναλαμβανόμενη εξέταση των οφθαλμών.
3. Επεκταθείσα Ολιγοαρθρική μορφή: Η μορφή αυτή κατά το πρώτο εξάμηνο από την έναρξη της νόσου προσβάλει έως και 4 αρθρώσεις, στη συνέχεια όμως επεκτείνεται και συμπεριφέρεται όπως η πολυαρθρική μορφή.
4. Πολυαρθρική οροθετική μορφή: Αφορά το 10% των νοσούντων παιδιών και μάλιστα περισσότερο κορίτσια συγκριτικά μεγαλύτερης ηλικίας. Προσβάλλονται συμμετρικά πολλές μικρές και μεγάλες αρθρώσεις. Η μορφή αυτή μοιάζει με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα των ενηλίκων. Έχει επεκτατική και διαυρωτική πορεία.
5. Πολυαρθρική οροαρνητική μορφή: Αφορά περίπου το 20% των περιστατικών. Προσβάλει πάνω από 4 αρθρώσεις. Είναι επεκτατική, αλλά δεν ανιχνεύεται ρευματοειδής παράγων.
6. Ψωριασική μορφή: Χαρακτηρίζεται από την συνύπαρξη αρθρίτιδας και δερματικής ψωρίασης. Αν δεν υπάρχει τυπικό ψωριασικό δερματικό εξάνθημα, κάποιες φορές μπορεί να υπάρχουν ονυχόλυση και λουκανικοειδής διαμόρφωση δακτύλων.
7. Σύνδρομο αρθρίτιδας – ενθεσίτιδας: Συνήθως προσβάλλει αγόρια σχετικά μεγαλύτερης ηλικίας, περί τα 8-12 χρόνια. Είναι μια ασύμμετρη προσβολή λίγων περιφερικών αρθρώσεων, συνοδευόμενη από φλεγμονή των προσφύσεων, εκφύσεων, ενθέσεων των τενόντων των μυών στα οστά ή και των απονευρώσεων, με ανάλογα επώδυνα σημεία. Η μορφή αυτή της νόσου έχει αυξημένη πιθανότητα εξέλιξης προς την Αγκυλοποιητική Σπονδυλίτιδα των νέων ενηλίκων.

Θεραπευτική προσέγγιση

Η θεραπεία βασίζεται κυρίως στην χρήση φαρμάκων που αναχαιτίζουν τη συστηματική και/ή αρθρική φλεγμονή και σε φυσικά μέσα θεραπείας που διατηρούν ή αποκαθιστούν τη λειτουργία των αρθρώσεων και συμβάλλουν στο να προληφθούν οι μόνιμες αναπηρίες και παραμορφώσεις. Η θεραπεία προσαρμόζεται στις ανάγκες του ασθενούς και μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την μορφή και την ένταση της νόσου.

Ισχυρά φαρμακευτικά όπλα

Η επανάσταση στην αντιμετώπιση της Νεανικής Ιδιοπαθούς Αρθρίτιδας ήρθε με τη χρήση της μεθόδου της ενδαρθρικής χορήγησης κορτικοστερινοειδούς, την συστηματική χορήγηση μεθοτρεξάτης και την χορήγηση των βιολογικών παραγόντων. Οι βιολογικοί παράγοντες είναι προιόντα βιοτεχνολογίας, τα οποία εξουδετερώνουν άμεσα τους ενδογενείς παράγοντες φλεγμονής ή τους υποδοχείς τους μέσω των οποίων ασκούν την δράση τους.