Γράφει η Σοφία Βαλσάμη

Στην Αμερική ένα στα 150 παιδιά έχει αυτισμό και απαιτείται μια παρακολούθηση από ειδικό προκειμένου να συνδράμει, ώστε να βελτιωθεί η εικόνα του.

Στο νέο τεύχος του EThe Magazine του eleftherostypos.gr θα αναλυθεί ο αυτισμός, τα συμπτώματά του και τι πρέπει να κάνουν οι γονείς όταν διαπιστώσουν ότι υπάρχει το συγκεκριμένο πρόβλημα στο παιδί τους.

Τι είναι ο αυτισμός

Πρόκειται για μια σοβαρή αναπτυξιακή διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, καθώς και από περιορισμένη, επαναλαμβανόμενη και στερεότυπη συμπεριφορά.
Σε αυτή εμπλέκονται διάφορες εγκεφαλικές δομές με έναν τρόπο που δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί. Είναι μία σοβαρή νεύρο-ψυχολογική διαταραχή, που διαρκεί μία ολόκληρη ζωή και εμφανίζεται από τη γέννηση του παιδιού. Ο αυτισμός δεν είναι ψυχιατρική νόσος, αλλά εντάσσεται στην κατηγορία των Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών.

Στο φάσμα του αυτισμού περιλαμβάνεται και το σύνδρομο του Άσπεργκερ. Διαφέρει από τις άλλες διαταραχές του φάσματος του αυτισμού λόγω της σχετικής διατήρησης της γλωσσικής και γνωστικής ανάπτυξης. Η φυσική αδεξιότητα και η άτυπη (περίεργη, παράξενη) χρήση της γλώσσας αναφέρονται συχνά ως συμπτώματα, όμως δεν απαιτούνται για τη διάγνωση του συνδρόμου.

https://www.youtube.com/watch?v=yTU8WbTbZMI

Πόσο συχνός είναι ο αυτισμός

Όπως αναφέρουν τα Κέντρα Ελέγχου Παθήσεων, ο αυτισμός προσβάλει ή επηρεάζει 1 στα 150 παιδιά στις ΗΠΑ. Δηλαδή υπολογίζεται ότι 1.5 εκατομμύριο Αμερικανοί ίσως να έχουν αυτισμό. Μάλιστα βάσει των στατιστικών το ποσοστό αυξάνεται 10-17% κάθε χρόνο και οι μελέτες δείχνουν ότι τα ποσοστά θα αυξηθούν περισσότερο. Από τα περίπου 4 εκατομμύρια μωρά που γεννιούνται κάθε χρόνο, 24.000 από αυτά θα «χτυπηθούν» από τη νόσο. Και στην Ελλάδα τα παιδιά που υποφέρουν από αυτισμό είναι πολλά και τα τελευταία χρόνια μάλιστα τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα ανεβασμένα. Έρευνες, επίσης, δείχνουν ότι στα αγόρια η εμφάνιση του αυτισμού είναι τέσσερις ως πέντε φορές πιο συχνή απ’ ότι στα κορίτσια και η διαταραχή δεν κάνει διάκριση από πλευρά φυλής, κουλτούρας και κοινωνικής τάξης.

Άγνωστη η αιτιολογία του αυτισμού

Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ποια είναι η αιτία προέλευσης του αυτισμού. Πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν μία βιολογική βάση για τον αυτισμό—περίπου 20 ζεύγη χρωμοσωμάτων παίζουν ρόλο στην ανάπτυξή του. Μόνο τα γενετικά, όμως, δεν μπορούν να ευθύνονται για όλες τις περιπτώσεις, και έτσι οι ερευνητές επίσης ψάχνουν για περιβαλλοντική προέλευση, καθώς και άλλους παράγοντες διέγερσης.

Πώς γίνεται η διάγνωση

Η διάγνωση του αυτισμού περιλαμβάνει δύο στάδια και αφού πρώτα ενημερωθεί ο παιδίατρος . Η αρχική διάγνωση γίνεται σε παιδιά ηλικίας από 18 μηνών μέχρι 4 χρονών. Εκεί διαπιστώνεται η διαταραχή στην επικοινωνία. Ακολουθεί η τελική διάγνωση, αφού το παιδί έχει συμπληρώσει τα πέντε του χρόνια, έχει κάνει κάποιες θεραπείες, αλλά παρόλα αυτά συνεχίζει να έχει αυτιστικές συμπεριφορές.

Στα παιδιά που υπάρχει υποψία ότι μπορεί να έχουν κάτι που να σχετίζεται με τον αυτισμό και το αυτιστικό φάσμα αρχίζει η θεραπεία άμεσα. Στην Αμερική που έχει γίνει μεγάλη ενημέρωση των γονέων θεωρούν ότι η θεραπευτική παρέμβαση πρέπει να ξεκινά άμεσα ακόμη και αν δεν είμαστε σίγουροι για την ορθότητα της διάγνωσης. Το 90%των γονιών που ανησυχούν ότι το παιχνίδι τους έχει αυτισμό, έχουν δίκιο.

https://www.youtube.com/watch?v=z8mh5Xxa2HE

Τα συμπτώματα του αυτισμού

Όταν ένα παιδί έχει αυτισμό δεν κάνει επαφή με τα μάτια, δεν χαμογελά όταν του χαμογελούν, δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του, ή στον ήχο μιας γνώριμης φωνής, δεν ακολουθεί, οπτικά αντικείμενα. Επίσης αποφεύγει να δείχνει με τα χέρια του, δεν χαιρετάει ή δεν χρησιμοποιεί άλλες χειρονομίες για να επικοινωνεί. Επιπλέον μπαίνει στη διαδικασία να κάνει θορύβους για να κερδίσει την προσοχή των ανθρώπων που είναι κοντά του, δεν ανταποκρίνεται στα χάδια και δεν μιμείται τις κινήσεις και τις εκφράσεις του προσώπου που είναι κοντά του.

Αποφεύγει την αγκαλιά, δεν παίζει με άλλα άτομα και δεν ζητάει βοήθεια για κάτι το οποίο δεν μπορεί να κάνει μόνο του. Συμπτώματα επίσης του αυτισμού είναι το γεγονός ότι ένα παιδί δεν λέει λέξεις ενώ έχει συμπληρώσει το 16ο μήνα της ζωής του. Επίσης στα δύο του χρόνια δεν μπορεί να εκφράσει φράσεις τουλάχιστον δύο λέξεων, που δεν περιλαμβάνουν μίμηση ή επανάληψη.

Ένα αυτιστικό παιδί δεν ενδιαφέρεται για το τι γίνεται γύρω του και δεν μπορεί να παίζει με άλλα παιδιά και να χαρεί το παιχνίδι. Δεν παίζει παιχνίδια με φανταστικό σενάριο, δεν του αρέσουν τα ομαδικά παιχνίδια, δεν μιμείται τους άλλους, ή δεν χρησιμοποιεί τα παιχνίδια του με δημιουργικούς τρόπους.

Δείχνει να μην ακούει όταν οι άλλοι του μιλούν, δεν μοιράζεται τα ενδιαφέροντά του με άλλους και έχει πρόβλημα κατανόησης των συναισθημάτων. Επίσης το παιδί μιλάει με έναν ανώμαλο τόνο στη φωνή του, ή με έναν περίεργο ρυθμό ή ένταση (π.χ. τελειώνει κάθε φράση σαν ερώτηση).

Επιλέγει να επαναλαμβάνει τις ίδιες λέξεις, ή φράσεις ξανά και ξανά και όταν του γίνεται μια ερώτηση δεν την απαντά, απλά την επαναλαμβάνει. Εχει δυσκολία να επικοινωνήσει τις ανάγκες, ή τις επιθυμίες του, δεν κατανοεί απλές οδηγίες, ή ερωτήσεις.

Παιδιά με αυτισμό έχουν δυσκολία στην ομιλία και τη γλώσσα. Συχνά, αρχίζουν να μιλάνε σε μεγαλύτερη ηλικία από τα άλλα παιδιά.

Πολλά αυτιστικά παιδιά λίγο μεγαλύτερης ηλικίας προτιμούν να ακολουθούν μια αυστηρή ρουτίνα (όπως για μια συγκεκριμένη διαδρομή για να πάνε στο σχολείο), ενώ έχουν μεγάλη δυσκολία προσαρμογής σε οποιεσδήποτε αλλαγές στο πρόγραμμα ή στο περιβάλλον.

Τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού έχουν συχνά περιορισμένη, άκαμπτη συμπεριφορά, δραστηριότητες και ενδιαφέροντα.

Δεν υπάρχει απόλυτη θεραπεία

Παρά τις συνεχείς μελέτες οι ειδικοί δεν έχουν καταφέρει να βρουν κάποια θεραπεία για τον αυτισμό. Πολλές θεραπευτικές αγωγές και θεραπείες έχουν έρθει στην επιφάνεια από την στιγμή που η διαταραχή έχει αναπτυχθεί πιο ορατά στη καθημερινότητα, αλλά δεν έχει βρεθεί κάποια λύση. Αναπτυξιολόγοι και λογοθεραπευτές βοηθούν να βελτιωθεί η εικόνα ενός παιδιού με αυτισμό, χωρίς ωστόσο το πρόβλημα να εξαλείφεται τελείως.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς…

Όταν διαπιστωθεί ότι ένα παιδί έχει αυτισμό οι γονείς θα πρέπει να κινητοποιηθούν. Θα πρέπει να βρουν γιατρούς, θεραπευτές, ψυχολόγους και δασκάλους που να κατανοούν και να έχουν πείρα πάνω στη συγκεκριμένη διαταραχή ώστε να δώσουν βοήθεια. Ο παιδίατρος δίνει τις πρώτες συμβουλές και συνήθως παραπέμπει σε ένα παιδιάτρο – αναπτυξιολόγο για να εκτιμήσει την κατάσταση του παιδιού. Πολλές φορές παρουσιάζεται πρόβλημα στην εκφορά του λόγου και χρειάζεται λογοθεραπευτής και εργοθεραπευτής για την βελτίωση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων.