Οποτε θέλω να δω παράσταση του Ρομέο Καστελούτσι, πρέπει να καραδοκώ σαν τον γύπα πάνω από τον υπολογιστή πότε θα ανοίξει η προπώληση. Ο σκηνοθέτης έχει επισκεφθεί τη χώρα μας πολλές φορές με διάφορες παραστάσεις του, που γίνονται θέμα συζήτησης για πολλές εβδομάδες, πριν και μετά. Ο Καστελούτσι αποδομεί και επαναδομεί. Ξεγυμνώνει την ιστορία μέχρι τον πυρήνα της, ώστε να βρει την ουσία, και την ντύνει με νέα ρούχα, σύγχρονη ματιά. Παίρνει ένα ερωτικό τρίγωνο, αλλά το παρουσιάζει μόνο μέσα από τον πόνο της γυναίκας, με φωνή και ήχους αποκλειστικά δικούς της. Κι όμως, ισχυρίζεται πως δεν έχει παραλείψει ούτε ένα κόμμα από το πρωτότυπο κείμενο του Ρακίνα. 

Η υπόθεση

Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τίτος αγαπά βαθιά τη Βερενίκη, βασίλισσα της Παλαιστίνης, αλλά οι νόμοι της αυτοκρατορίας, καθώς και η κοινή γνώμη, απαγορεύουν τον γάμο τους. Σιωπηλά ερωτευμένος με τη Βερενίκη είναι και ο Αντίοχος, βασιλιάς της Κομμαγηνής, ο οποίος ελπίζει πως το αδιέξοδο του Τίτου θα ανοίξει την πόρτα, ώστε να τη διεκδικήσει.

Ο Τίτος παλεύει ανάμεσα σε προσωπική επιθυμία και καθήκον, τελικά το καθήκον νικά. Συντετριμμένη, η Βερενίκη αποδέχεται την επιλογή του και επιστρέφει στο βασίλειό της, ενώ ο Αντίοχος αντιλαμβάνεται ότι ποτέ δεν θα μπορέσει να είναι δική του μια γυναίκα που αγαπά, ακόμα, κάποιον άλλο.

Η ματιά του σκηνοθέτη

Προσωπικά, βρίσκω βαθιά ριζοσπαστική (και κάπως φεμινιστική) την απόφαση του Καστελούτσι να αφηγηθεί αυτήν την ιστορία αποκλειστικά μέσα από τη φωνή της Βερενίκης και να την πλαισιώσει με 14 βουβούς άνδρες. Σαν να δίνει φωνή σε όλες τις γυναίκες που, ανά τους αιώνες, χρειάστηκε να επωμιστούν το βάρος των επιλογών που έκαναν οι άνδρες στη ζωή τους. Δεν είναι τυχαίο πως όλοι οι ήχοι της παράστασης παράγονται από τη φωνή της Ιπέρ, επεξεργασμένοι από τον σχεδιαστή ήχου, Σκοτ Γκίμπονς.

Η «Βερενίκη» είναι ένα μανιφέστο για την απώλεια που αναπόφευκτα φέρνει ο έρωτας. Οπως είπε και ο ίδιος ο Καστελούτσι για την παράσταση: «Πραγματικά εισερχόμαστε στο αληθινό, στο σκοτάδι του σώματος, σε ό,τι παραμένει κρυμμένο από το δέρμα. Ενα θέατρο φτιαγμένο από αληθινά, ψεύτικα και φαντασιωμένα σώματα. Η παιδεία και η αγνότητα σηματοδοτούν τα όρια μιας ερωτικής νοσηρότητας που συνθλίβει τα σώματα: η βία είναι πλέον ενδοκρινική και τα φρένα είναι πιο ισχυρά από το γκάζι. Αυτή η ενέργεια δεν εκρήγνυται, καθώς συγκρατείται από ένα σώμα που δεν έχει πια λόγια. Γι’ αυτό και η “Βερενίκη” είναι ίσως η πιο ακίνητη, στατική και ανησυχαστική “τραγωδία” που έχει συλληφθεί ποτέ. Κι όμως, μας φέρνει δάκρυα στα μάτια, γιατί στη “Βερενίκη” -θα μπορούσε να πει κανείς- “είμαι εγώ”».

Info

«ΒΕΡΕΝΙΚΗ»

του Ρακίνα

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ρομέο Καστελούτσι

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΙ: Ιζαμπέλ Ιπέρ

ΠΟΥ: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

ΠΟΤΕ: 26-30 Μαρτίου