Πώς ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής του μυθιστορήματος «Τετράκις εις θάνατον! H δηλητηριάστρια της Μάνης», εκδόσεις Κύφαντα;

Εδώ και καιρό υπήρχε η σκέψη στο μυαλό μου να κάνω μυθιστόρημα την ιστορία της «Δηλητηριάστριας της Μάνης». Το θεωρούσα χρέος μου απέναντι στα θύματά της. Ετσι, μετά την πάροδο αρκετών χρόνων, αποφάσισα να γράψω το μυθιστόρημα και να το αφιερώσω στη μνήμη των θυμάτων της. Και κάτι ακόμα: η μητέρα μου παραλίγο να ήταν «παράπλευρη απώλεια» των δολοφονιών. Ετσι, η συγγραφή αυτού του μυθιστορήματος ήταν λύτρωση για μένα.

Από πού μάθατε την ιστορία της δηλητηριάστριας;

Την ιστορία της δηλητηριάστριας την έζησα έντονα στα χρόνια της εφηβείας μου. Γνώριζα καλά τη δηλητηριάστρια, τα θύματά της και τις οικογένειες των θυμάτων. 

Η ιστορία της αφήγησης ξεκινάει στη Στούπα, παραθαλάσσιο χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης. Αυτό το γεγονός κατά πόσο βοήθησε στην αφήγηση των γεγονότων αν σκεφτούμε ότι είναι ο τόπος καταγωγής σας;

Με βοήθησε πολύ γιατί, όπως σας είπα ήδη, έζησα από κοντά τα γεγονότα. Με βοήθησε ακόμα να περιγράψω τις συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή όπως τη ζωή των κατοίκων, κοινωνικά, πολιτικά, πολιτισμικά στοιχεία… 

Πέρα από τις εφημερίδες, υπήρξαν και προφορικές διηγήσεις για αυτό το γεγονός;

Εκτός από την έρευνα που έκανα στις εφημερίδες της εποχής, αθηναϊκές και τοπικές, συνομίλησα με τους συγγενείς των θυμάτων, οι οποίοι με προθυμία μου εξομολογήθηκαν τις τραγικές εμπειρίες τους, αλλά και με αρκετούς συγχωριανούς μου που είχαν ζήσει εκείνες τις τραγικές στιγμές. Συγγενείς των θυμάτων αλλά και κάποιοι συγχωριανοί μου με προέτρεπαν, κατά καιρούς, να γράψω αυτή την ιστορία, η οποία δεν έχει ξεχαστεί, παρόλο που έχουν περάσει έξι δεκαετίες από τότε. Υπάρχουν και οι προσωπικές εμπειρίες μου. Θέλω να σημειώσω ότι είναι το πρώτο μυθιστόρημα που έχει γραφτεί για τη δηλητηριάστρια της Μάνης.

Το μυθιστόρημα αρχίζει τον Απρίλιο του 1965, όταν η ηρωίδα, η Κατερίνα, βρίσκεται στο κελί της φυλακής της και προσπαθεί να καταλάβει τη φράση «τετράκις εις θάνατον!», δηλαδή την καταδίκη της από το δικαστήριο. Γιατί δεν αντιλαμβάνεται την όλη κατάσταση; 

Η δηλητηριάστρια είναι σε πλήρη σύγχυση. Ο εγκέφαλός της αρνείται να κατανοήσει την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Απλά, στο μυαλό της έχει καρφωθεί η απόφαση του δικαστηρίου, η φράση «τετράκις εις θάνατον», και δεν μπορεί να πιστέψει ότι αφορούσε την ίδια. Με τον ερχομό του ιερέα, που μπήκε στο κελί της για να την εξομολογήσει και να την κοινωνήσει, επανέρχεται βίαια στην πραγματικότητα.

Μία γυναίκα παραβιάζει τους κανόνες της ηθικής και δηλητηριάζει τους ανθρώπους. Ποιος είναι ο λόγος που προβαίνει σε αυτές τις πράξεις;

Η δηλητηριάστρια διέπραξε τη δολοφονία της μητέρας της και του αδελφού της για περιουσιακά θέματα. Δηλητηρίασε τη γειτόνισσά της γιατί πίστευε ότι έπαιρνε το μέρος του σ’ αυτή τη διαμάχη. Δηλητηρίασε το πεντάχρονο αγοράκι για να εκδικηθεί τη μητέρα του με την οποία τσακώθηκε και αποπειράθηκε να δολοφονήσει το τετράχρονο κοριτσάκι γιατί φιλονίκησε με τον πατέρα του. Σκόπευε να βάλει παραθείο στα κόλλυβα στο μνημόσυνο του αδελφού της, οπότε θα δηλητηρίαζε όλο το χωριό. Ευτυχώς δεν πρόφτασε. Μετά από όλα αυτά γεννιέται το ερώτημα: Μήπως ήταν ψυχοπαθής η δηλητηριάστρια; Την ίδια σκέψη έκαναν ο ανακριτής και ο εισαγγελέας και την παρέπεμψαν στο ψυχιατρικό κατάστημα Αθηνών για να διακριβωθεί αν είχε το ακαταλόγιστο ή όχι. Η γνωμάτευση της Δ’ Ψυχιατρικής Κλινικής μεταξύ άλλων αναφέρει ότι: «Η ως άνω δεν εμφανίζει ενεργά στοιχεία ψυχώσεως».

Ενώ η ηρωίδα και τα θύματά της αναφέρονται ονομαστικά, τα ονόματα ορισμένων προσώπων που εμπλέκονται στην υπόθεση είναι αλλαγμένα ή παραλλαγμένα. Ποιος είναι ο λόγος;

Το μυθιστόρημα επικεντρώνεται στη δηλητηριάστρια, στα θύματά της και στις οικογένειες των θυμάτων, τους οποίους και αναφέρω ονομαστικά, ενώ τα ονόματα ορισμένων άλλων προσώπων που εμπλέκονται στην υπόθεση, όπως είναι ο υπομοίραρχος, ο πρόεδρος της κοινότητας και άλλοι, είναι αλλαγμένα ή παραλλαγμένα. Και τούτο γιατί στα πραγματικά γεγονότα υπεισέρχεται η μυθοπλασία. Θέλω να σημειώσω ότι η πραγματικότητα πρωταγωνιστεί στην αφήγηση, ενώ η μυθοπλασία έχει βοηθητικό ρόλο.

Αν και έχετε το δύσκολο έργο να αφηγηθείτε τα γεγονότα, το καταφέρνετε και το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Τι προσπαθήσατε να αποφύγετε κατά την αφήγηση;

Πράγματι, είναι δύσκολο να αφηγηθείς πραγματικά γεγονότα δίνοντάς τους μυθιστορηματική μορφή χωρίς να παρασυρθείς. Προσπάθησα να αποστασιοποιηθώ, σαν να ήμουν ένας απλός παρατηρητής, και νομίζω ότι τα κατάφερα. Γράφει στον πρόλογό του ο καθηγητής Εγκληματολογίας Γιάννης Πανούσης: «Ο Π. Γιαννουλέας δεν σχολιάζει, δεν υπονοεί, δεν καταδικάζει. Γράφει για την πολυκτόνο Κατερίνα, μια δολοφόνο χωρίς ηθική συνείδηση και δίχως τύψεις, αποφεύγοντας εξωραϊσμούς και αφορισμούς». 

Κάτι ανάλογο έπραξε ο Τρούμαν Καπότε με το μυθιστόρημα «Εν ψυχρώ», που είναι η ιστορία ενός εγκλήματος που διαπράχθηκε στο Κάνσας το 1959. Μπορούν αληθινά γεγονότα μέσω της γραφής να γίνουν η ιδέα για να γραφούν μυθιστορήματα;

Και βέβαια, πραγματικά γεγονότα μπορούν να γίνουν, και έχουν γίνει, η ιδέα για συγγραφή μυθιστορημάτων.

WHO IS WHO

Ο Παναγιώτης Γιαννουλέας γεννήθηκε στη Στούπα της Μεσσηνιακής Μάνης το 1947. Είναι μέλος της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας (ΕΛΣΑΛ). Εχει γράψει τα μυθιστορήματα «Κόκκινη Ομίχλη στο Κάστρο» (2007, ΑΤΡΑΠΟΣ και 2018, ΔΡΟΜΩΝ), «Προφανής ένοχος» (2009, ΩΚΕΑΝΟΣ), «Γαλάζια κόμπρα»(2014, ΔΡΟΜΩΝ), «Ζωές στην καταιγίδα» (2016, ΔΡΟΜΩΝ). Διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους και εφημερίδες.

Ειδήσεις σήμερα