Το νέο σας βιβλίο καταγράφει τις μεγάλες κοινωνικές προκλήσεις, τα οφέλη και τις απειλές που η τεχνολογία φέρνει, καταθέτοντας τις πρωτογενείς φιλοσοφικές του ερμηνείες. Ποιο το έναυσμα για να αρχίσει η διαδρομή αυτής της συγγραφής;

Η τεχνολογία είναι στα μάτια μου το πιο συναρπαστικό ζήτημα της εποχής μας – με αιχμή της την Τεχνητή Νοημοσύνη (Τ.Ν.). Αυτή θα διαμορφώσει το μέλλον της ανθρωπότητας πιο δραστικά από οτιδήποτε άλλο. Από τα εργαστήρια της (Τ.Ν.), του web και της βιοτεχνολογίας βγαίνει η σπίθα μιας αληθινής κοσμογονίας. Και όπως συμβαίνει σε κάθε κοσμογονία, μια νέα πραγματικότητα γεννιέται και μια παλιά πεθαίνει. Το έναυσμα λοιπόν ήταν για εμένα να επιχειρήσω να κατανοήσω αυτή τη νέα κοσμογονία, που με ιλιγγιώδεις ρυθμούς αναβλύζει. Μοιάζουμε λες και πλησιάζουμε στις απαρχές όχι μίας νέας εποχής, μα ενός νέου πλανήτη.

Η φιλοσοφία του 21ου αιώνα χρειάζεται να στοχαστεί αυτόν τον νέο κόσμο. Ποια η ωφέλειά της, αν όχι να διακρίνει τα μεγάλα ζητήματα με τα οποία κάθε εποχή αναμετράται; Λόγω δε της ανεπανάληπτης ταχύτητας με την οποία η (Τ.Ν.) και οι νέες τεχνολογίες αναπτύσσονται, η φιλοσοφία καλείται να καταθέσει τη διόρασή της όχι μόνο για το τι κόσμο φτιάχνουμε – αλλά και για το τι κόσμο θέλουμε να φτιάξουμε με τις νέες ογκώδεις τεχνολογικές δυνάμεις, που μπορούν να ευεργετήσουν ή ακόμη και να αφανίσουν την ευημερία της ανθρωπότητας. Είμαστε η πρώτη γενιά στην πολυχιλιετή ιστορία, που μας έτυχε η ευθύνη της διαχείρισής τους. Δίχως επαρκή φρόνηση δεν αποκλείεται να είμαστε και μία από τις τελευταίες.

Διαβάζοντας το βιβλίο μού δημιουργήθηκαν πολλά ερωτήματα! Η νοημοσύνη μας είναι η δύναμη του παντός;

Η νοημοσύνη είναι ένα σημαντικό φιλοσοφικά φαινόμενο, για αυτό και η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι φιλοσοφικά σημαντικό φαινόμενο. Οι άνθρωποι δεν επικρατήσαμε στη Γη πάνω στα υπόλοιπα πλάσματα επειδή, για παράδειγμα, είχαμε μεγαλύτερη μυϊκή δύναμη σε σχέση με εκείνα. Επικρατήσαμε επειδή είχαμε υψηλότερη νοημοσύνη. Χάρη σε αυτή χτίσαμε κάθε έργο: από τις Πυραμίδες ή τον Παρθενώνα, μέχρι τους νόμους, τις πολιτείες, τις επιστήμες, τις θρησκείες και τις τέχνες. Η (Τ.Ν.) εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τη νοημοσύνη του ανθρώπου στις επόμενες δεκαετίες. Και αυτή η ανάδυση της (Τ.Ν.) επωάζει ένα μέλλον πρωτόγνωρο. Από εκεί που η υψηλή διανοητική κρίση ήταν αποκλειστικό προνόμιο του ανθρώπου και χάρη σε αυτή φτιάξαμε κάθε ψηφίδα πολιτισμού μας (συνθέσαμε μουσικές, διασπάσαμε το άτομο, στείλαμε δορυφόρους στο Διάστημα), η (Τ.Ν.) σπάει αυτό το μονοπώλιο του ανθρώπου και αποκτά πλέον και η ίδια υψηλή νοημοσύνη. Και εδώ βρίσκεται μια κορυφαία φιλοσοφική διακύβευση του 21ου αιώνα. Εφόσον η υψηλή νοημοσύνη είναι το χαρακτηριστικό εκείνο που επέτρεψε στον άνθρωπο να κυριαρχήσει στον πλανήτη και η (Τ.Ν.) θα τείνει να φτάσει ή να ξεπεράσει την ευφυΐα του ανθρώπου, θα μπορεί ο άνθρωπος να ελέγξει κάτι που είναι ευφυέστερο από εκείνο;

Θα μπορεί ο άνθρωπος να ελέγξει κάτι πιο ευφυές από τον ίδιο;

Είναι ένα κεντρικό ερώτημα στο οποίο εμβαθύνω στο βιβλίο, απ’ όπου απορρέουν πολλά άλλα πολιτικά και υπαρξιακά ζητήματα. Είναι σημαντικό να γίνει αισθητό ότι ο έλεγχος μιας μελλοντικής προηγμένης (Τ.Ν.), που ξεπερνά τη νοημοσύνη του ανθρώπου, μπορεί να γίνει μόνο στην αρχή της. Πριν γίνει τόσο ισχυρή. Μετά θα είναι αργά, γιατί θα μπορεί να καθορίζει δικούς της στόχους με τις δικές της μεθόδους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τώρα γεννιούνται τόσες προειδοποιήσεις γύρω από την (Τ.Ν.) από φιλοσόφους και τεχνολόγους: γιατί τώρα σχηματίζεται η αρχή μιας κορύφωσής της. Είναι γνωστή η σημασία της αρχής μιας συνθήκης, ιδίως στη φιλοσοφία, ενώ εκείνη ορίζει την κατεύθυνση, τη διαδρομή και την τελική μορφή των πραγμάτων. Χρειάζεται να σχεδιάσουμε τώρα, με σύνεση, την απαρχή του νέου κόσμου που ξημερώνει.

Με την ανάπτυξη τεχνολογίας και νοημοσύνης ανοίγουμε ορίζοντες ή βαδίζουμε προς τον γκρεμό, αν δεν τα εκμεταλλευτούμε όλα με μέτρο;

Η (Τ.Ν.) μάς προσφέρει πολλά παγκόσμια δώρα – αλλιώς δεν θα τη φτιάχναμε. Αλλά μαζί επωάζει και αντίστοιχα μεγάλους κινδύνους. Δεν σημαίνει ότι χρειάζεται να αναπτύξουμε μία φοβία ενάντια της τεχνολογίας. Κάθε άλλο. Η τεχνολογία είναι πολύτιμη διάσταση των ανθρώπων, που μας ξεχώρισε απ’ όλα τα άλλα πλάσματα, μας ελάφρυνε από άπειρες δυσχέρειες της ζωής και εμπλούτισε σε συναρπαστικό βαθμό το λογισμό μας (χάρη σε επινοήσεις όπως είναι η γραφή και τα ατελείωτα κείμενα που μας χάρισε, ή τα όργανα της επιστήμης που εκτόξευσαν τη γνώση μας σε κάθε πιθανή κι απίθανη κατεύθυνση). Η δαιμονοποίηση της τεχνολογίας (που απαντάται συχνά στη φιλοσοφία) είναι ένα ιλιγγιώδες λάθος που οφείλει να αποφευχθεί. Μα τούτο δεν αναιρεί πως τώρα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μέγιστες απειλές, με τις οποίες εκείνη μας σκιάζει.