Τριάντα χρόνια στη σκηνοθεσία συμπληρώνει φέτος ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος και μιλώντας στον «Ε.Τ.» της Κυριακής δεν μπορεί να ξεχάσει την… πρώτη φορά για το Θέατρο του Νέου Κόσμου. «Η πρώτη παράσταση που παίχτηκε στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, μία από τις πρώτες σκηνοθεσίες μου, ο “Κοινός Λόγος” της Ελλης Παπαδημητρίου, με φυσικό σκηνικό την αυλή της ζυθαποθήκης του ΦΙΞ πριν τη μετατρέψουμε σε θέατρο», ανατρέχει αμέσως ο γνωστός σκηνοθέτης που υπογράφει δύο παραστάσεις αυτήν τη σεζόν. «Θα συνεχίσω όσο με κρατάνε τα μυαλά μου», συμπληρώνει.

Καταπιάνεστε φέτος με δύο αμιγώς πολιτικά έργα. Πώς προέκυψε αυτό; Τι σας οδήγησε σε αυτά τα δύο έργα;

Δεν θα τα ονόμαζα αμιγώς πολιτικά, γιατί σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό που λέμε στρατευμένα. Όμως, όλα τα μεγάλα θέματα έχουν την πολιτική τους πλευρά: και ο έρωτας και η εξουσία και ο πόλεμος και το χρήμα και ο πλανήτης. Το θέατρο τα θίγει όλα αυτά μέσα από τις ιστορίες των ανθρώπων.

Η «Τριλογία των Λήμαν Μπράδερς» του Στέφανο Μασίνι με κέρδισε αμέσως μόλις διάβασα το έργο. Ηταν προγραμματισμένο για πέρσι, στο ίδιο θέατρο, το «Ιλίσια», και το σταματήσαμε αναγκαστικά μία μέρα πριν από τη γενική μας πρόβα, στις αρχές του Νοεμβρίου, γιατί έπεσε το lockdown. Είναι η ιστορία των αδελφών Λήμαν, Εβραίων από τη Βαυαρία, που μετανάστευσαν νεαροί στην Αμερική τη δεκαετία του 1840, άνοιξαν ένα μικρό μαγαζί με υφάσματα και ρούχα στην Αλαμπάμα, για να δημιουργήσουν στη συνέχεια, οι ίδιοι, τα παιδιά και τα εγγόνια τους, μια αυτοκρατορία, που δέσποσε στην οικονομική ζωή της Αμερικής και όχι μόνο, για να καταρρεύσει θεαματικά το 2008, δίνοντας το έναυσμα για την παγκόσμια οικονομική κρίση, τις συνέπειες της οποίας δεν έχει ξεπεράσει ακόμα η ανθρωπότητα, ούτε και η δική μας χώρα.

Το «Τσέρνομπιλ – Ενα χρονικό του μέλλοντος» της Λευκορωσίδας νομπελίστριας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς ήξερα, επίσης, ότι θέλω να το ανεβάσω στο θέατρο ευθύς μόλις διάβασα το βιβλίο της μεταφρασμένο στα ελληνικά πριν από 3 χρόνια.

Δέκα χρόνια μετά την καταστροφή του αντιδραστήρα του 4ου ενεργειακού μπλοκ του πυρηνικού σταθμού του Τσέρνομπιλ, η Αλεξίεβιτς περιπλανήθηκε στην απαγορευμένη ζώνη -όχι χωρίς τίμημα και για τη δική της υγεία-, μίλησε με δεκάδες ανθρώπους, έψαξε αρχεία εφημερίδων και νοσοκομείων, αναζήτησε στην άλλοτε σοβιετική επικράτεια τα νήματα των απωλειών. Εκατό από αυτές τις μαρτυρίες αποτέλεσαν το βιβλίο, που μετέφρασε ο Ορέστης Γεωργιάδης και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πατάκη». Στην παράστασή μας επιλέξαμε 16 αφηγήσεις, που τις ερμηνεύουν 5 ηθοποιοί επί σκηνής (Στέλιος Μάινας, Μαρία Κατσιαδάκη, Πηνελόπη Τσιλίκα, Δαυίδ Μαλτέζε, Γιάννης Λεάκος) και μία, η Αρετή Σεϊνταρίδου, μέσω βίντεο, στη γλώσσα του πρωτοτύπου.

Ποια είναι η αγαπημένη σας σκηνή στο έργο «Η Τριλογία των Λήμαν Μπράδερς»;

Δεν θα έλεγα ότι υπάρχει μία σκηνή που μπορώ να την αποσπάσω. Ο τρόπος γραφής του έργου με συνεπήρε. Είναι ευφυέστατη η ιδέα του Μασίνι να βάλει τα τρία αυτά αδέλφια του 19ου αιώνα να αφηγούνται όλη αυτήν την επική πορεία της οικογένειας μέχρι τις μέρες μας.

Και οι τρεις ηθοποιοί (Μάκης Παπαδημητρίου, Αργύρης Ξάφης, Μιχάλης Οικονόμου) είναι άνθρωποι με τους οποίους συνεργάζεστε σε τακτά διαστήματα. Τι ξεχωρίζετε σε αυτούς;

Είναι ηθοποιοί-θεατρικά πολυεργαλεία, με μεγάλη υποκριτική γκάμα, με σκηνικό εκτόπισμα και μεγάλη ικανότητα στον χειρισμό του λόγου, με χιούμορ. Εμπειροι και ακόμα νέοι. Τους εκτιμώ τον καθένα χωριστά και νιώθω ευτυχής για τη χημεία που έχουν αναπτύξει πάνω στη σκηνή. Ολα αυτά είναι υπέρ της παράστασης.

Με ποια λογική μπορούμε να πούμε ότι η πανδημία είναι το Τσέρνομπιλ του 21ου αιώνα;

Αυτό δεν το είπα εγώ, προέρχεται από ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και επειδή δουλεύουμε για τη συγκεκριμένη παράσταση όλη αυτήν την περίοδο της πανδημίας, αισθάνθηκα ότι ένα γεγονός του παρελθόντος φωτίζεται με κάποιον τρόπο μέσα από τα δεινά τού σήμερα. Και στις δύο περιπτώσεις ένας «άγνωστος» παράγοντας σαρώνει τις ζωές των ανθρώπων.

Είναι κοντά η στιγμή που το θέατρο στη χώρα μας θα επανέλθει στην κατάσταση πριν από την πανδημία; Θα επιθυμούσατε να επανέλθει το θέατρο στη χώρα μας στην κατάσταση προ πανδημίας;

Δεν ξέρω αν θα είναι η κατάσταση πριν ή η κατάσταση μετά. Σίγουρα η πανδημία έσπειρε μια βαθιά ανασφάλεια, επηρέασε τις συμπεριφορές των ανθρώπων, τη σωματική εγγύτητα, το άγγιγμα των χεριών, το αγκάλιασμα, το φίλημα. Μπήκε ο φόβος ανάμεσα στους ανθρώπους. Καθετί που περνάει από πάνω μας αφήνει τα ίχνη του στην ψυχή μας. Καταλάβαμε πως δεν είμαστε άτρωτοι. Με αυτήν την έννοια τίποτα δεν μπορεί πια να είναι αυτό ακριβώς που ήταν. Ούτε και το θέατρο. Αλλά η ζωή συνεχίζεται.

Ποια παράσταση που έχετε σκηνοθετήσει σε αυτά τα 30 χρόνια έχει μείνει πιο ζωντανή στη μνήμη σας;

Η πρώτη παράσταση που παίχτηκε στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, μία από τις πρώτες σκηνοθεσίες μου, ο «Κοινός Λόγος» της Ελλης Παπαδημητρίου, με φυσικό σκηνικό την αυλή της ζυθαποθήκης του ΦΙΞ πριν τη μετατρέψουμε σε θέατρο. Ο χώρος και οι ηθοποιοί δημιουργούσαν μια ανεπανάληπτη εμπειρία, που είναι φυσικό να έχει μείνει στην καρδιά μου. Και ξέρω πως αυτό ισχύει και για πολλούς θεατές, ακόμα μας το λένε. Το Θέατρο του Νέου Κόσμου απόκτησε ταυτότητα πριν ακόμα χτιστεί.

Είπατε ποτέ μέσα σας όλα αυτά τα χρόνια «αυτό ήταν, τα παρατάω»;

Πρέπει να πω πως αισθάνομαι πολύ μέσα στα νερά μου στον ρόλο του σκηνοθέτη. Αντίθετα, ως ηθοποιός περνούσα ζόρια. Και επειδή είμαι γερό σκαρί και φύσει αισιόδοξο άτομο, όχι, δεν βρέθηκα ποτέ κοντά στο να τα παρατήσω. Εχω βρει τον τρόπο να κάνω την πρόβα παραγωγική και ταυτόχρονα ανάλαφρη. Εκ των πραγμάτων ο σκηνοθέτης έχει «ηγετικό» ρόλο στην πρόβα, είμαι όμως απόλυτα πεισμένος ότι η παράσταση είναι αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς και όλοι πρέπει να έχουν χώρο έκφρασης.

Τι γεύση σάς άφησε η θητεία σας στην καρέκλα του διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου;

Γενικά, θετική. Εβλεπα το Φεστιβάλ σαν μια μεγάλη σκηνοθεσία, όπου κατ’ αναλογίαν ισχύουν αυτά που σας είπα παραπάνω. Πέρα από το καλλιτεχνικό πρόγραμμα ή σε συνάρτηση με αυτό, με ενδιέφερε να κάνω το Φεστιβάλ έναν χώρο φιλικό, οικείο στους εργαζομένους, στους καλλιτέχνες και στο κοινό, και χαίρομαι όταν ακόμα και τώρα, δύο χρόνια μετά, πολλοί μού το υπενθυμίζουν. Ωστόσο, στον βαθμό που το Φεστιβάλ ανήκει στο Δημόσιο, τα πράγματα δεν είναι και τόσο απλά. Υπάρχουν παθογένειες. Οση χαρά και ικανοποίηση και αν ένιωσα, ήρθαν πολλές στιγμές που το κοστούμι με στένευε. Γι’ αυτό και δεν διανοήθηκα να θέσω υποψηφιότητα για διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου.

Μπορούμε να ελπίζουμε ότι οι κακοποιητικές συμπεριφορές στο θέατρο θα εκλείψουν μετά τη δημοσιοποίηση τόσων περιστατικών;

Να πω, κατ’ αρχάς, ότι αυτές οι συμπεριφορές δεν είναι χαρακτηριστικό του θεάτρου. Υπάρχουν σε όλους τους επαγγελματικούς χώρους εξουσιαστικές σχέσεις, οι δυνατοί που κακοποιούν ποικιλοτρόπως τους αδύναμους. Απλώς, ο καλλιτεχνικός χώρος, όπως και ο αθλητικός, τραβά τα φώτα της δημοσιότητας. Πιστεύω, λοιπόν, ότι, ύστερα από τόσα ονόματα που ακούστηκαν, ύστερα από τις ποινές που θα επιβληθούν, κάτι θα έχει αλλάξει στον χώρο. Και από την πλευρά των δυνατών, που δεν μπορούν να θεωρούν κτήμα τους τον πιο αδύναμο, και από την πλευρά των θυμάτων, που γνωρίζουν πλέον ότι έχουν φωνή. Δεν θα γίνουν απ’ τη μια μέρα στην άλλη όλα αυτά, όμως έγινε μια αρχή, κι αυτό είναι το σημαντικό.

Ποιο συναίσθημα κυριαρχεί στο άκουσμα των λέξεων Θέατρο του Νέου Κόσμου;

Είκοσι τέσσερα χρόνια υπάρχει αυτό το θέατρο, 30 χρόνια κλείνω φέτος στη σκηνοθεσία. Είναι μια διαδρομή ζωής, καλλιτεχνικά ρίσκα, επιτυχίες και αποτυχίες, κέρδη και ζημιές, κυρίως όμως συναντήσεις με ανθρώπους που μας πλούτισαν, και η πάλη με τον εαυτό μας και τις αδυναμίες του, που μας πλούτισε και αυτή. Νιώθω ικανοποίηση, αλλά και ευγνωμοσύνη για τους ανθρώπους που περπάτησαν μαζί μου σ’ αυτήν τη διαδρομή. Και θα συνεχίσω όσο με κρατάνε τα μυαλά μου…

Πού αφιερώνετε αυτά τα 30 χρόνια σκηνοθεσίας στο θέατρο;

Στη σύντροφό μου στη ζωή και στη δουλειά, την Κοραλία Σωτηριάδου, και στον γιο μας, τον Μίλτο Σωτηριάδη, που έχει αναλάβει πλέον τη διεύθυνση του θεάτρου. Οι τρεις μας είμαστε ο πυρήνας αυτού του θεάτρου, δημιουργικός και μέσα από τις διαφωνίες μας.

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Ειδήσεις σήμερα

• Άγνωστος Στρατιώτης: Στο ψυχιατρείο με εισαγγελική εντολή ο 58χρονος – Η ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ.
• Άγνωστος Στρατιώτης: Αυτό είναι το προφίλ του 58χρονου που πήγε με το αγροτικό στο Σύνταγμα – Τι κουβαλούσε μαζί του
• Κανονικά η παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη – Τι προανήγγειλε ο Βορίδης
• Μυρτώ της Πάρου: Στο ΣτΕ σήμερα το θέμα της αποζημίωσης από το Δημόσιο
• Δολοφονία στον Άγιο Παντελεήμονα: Ξεκαθάρισμα λογαριασμών πίσω από το «γάζωμα» του 38χρονου – Έτσι έγινε η επίθεση
• Pandora Papers: Στο «φως» ο κρυφός πλούτος των ισχυρών – Ποιοι εμπλέκονται
• Ανατροπή ισορροπιών στο Αιγαίο: Πώς η συμφωνία Ελλάδας- Γαλλίας μας ισχυροποιεί απέναντι στην Τουρκία
• Τουρκία: Παίζει μπάσκετ για να δείξει ό, τι χαίρει άκρας υγείας ο Ερντογάν – Δείτε το μήνυμά του