Αντίθετα, η καταστροφή του ανακτορικού συγκροτήματος, από μεγάλο σεισμό, σφραγίστηκε από τη θυσία νεαρού κοριτσιού και δεκάδων αιγοπροβάτων.

Νέα στοιχεία έρχονται στο φως από τη συστηματική ανασκαφή που πραγματοποιεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, στο οικόπεδο της οδού Κατρέ αρ. 1, στο Λόφο Καστέλλι, υπό τη διεύθυνση της δρος Μαρίας Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη και με τη συμμετοχή της αρχαιολόγου Ευτυχίας Πρωτοπαπαδάκη.

Η φετινή έρευνα αποσαφήνισε ότι το ανακτορικό συγκρότημα ανεγέρθηκε πριν από τα μέσα του 14ου αιώνα π.Χ. «Το μυκηναϊκό ανάκτορο, το οποίο ιδρύθηκε πάνω από το κατεστραμμένο από την πυρκαγιά μινωικό ανάκτορο, φαίνεται ότι είχε διάρκεια ζωής 100-150 χρόνων».

«Το γεγονός αυτό», σύμφωνα με την κ. Βλαζάκη, «είναι καθοριστικό για την αρχαιολογία της Δυτικής Κρήτης, αλλά και όλου του νησιού, καθώς συνδέεται, από τους περισσότερους μελετητές, με την καταστροφή του ανακτόρου της Κνωσού στα χρόνια αυτά».

Φέτος, επίσης, «αποκαλύφθηκε μέρος από το βαθύτερο σημείο του ρήγματος, το οποίο ήταν η αιτία της καταστροφής της εγκατάστασης και της πραγματοποίησης της θυσίας». Μέσα στο ρήγμα έχουν κατακρημνιστεί τμήματα του ισχυρού δαπέδου από κονίαμα. Σύμφωνα με την ανασκαφέα μέχρι σήμερα έχει αποκαλυφθεί μεγάλο τμήμα της αύλειου χώρου του ανακτόρου, σε έκταση 170 τ.μ., «χωρίς να έχει ακόμη ολοκληρωθεί η αποκάλυψή του».

Κατά τις εργασίες συντήρησης του δαπέδου «αναγνωρίστηκαν πορτοκαλλόχρωμες και σκούρες κυανές επιφάνειες, οι οποίες είναι χρωματισμένες, όπως επιβεβαίωσαν οι χημικές αναλύσεις της καθηγήτριας του Πολυτεχνείου Κρήτης δρος Νόνης Μαραβελάκη».

Το γεγονός αυτό «σε συνδυασμό με τους πολυτελείς χώρους με τοιχογραφικό διάκοσμο που αναπτύσσονται στη βόρεια άκρη της ανασκαφής μας φέρνει ακόμη πιο κοντά στα μυκηναϊκά ανάκτορα της ηπειρωτικής Ελλάδας και αποτελεί ένα ισχυρότατο επιχείρημα για τον εντοπισμό, στο σημείο αυτό του λόφου, του νοτίου τμήματος του μυκηναϊκού ανακτόρου της Κυδωνίας», επισημαίνει η ανασκαφέας.

Το συγκρότημα καταστράφηκε από σεισμό των 6,5-7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ λίγο πριν τα μέσα του 13ου αι. π.Χ. Με τη βοήθεια των καθηγητών του Πολυτεχνείου Αθηνών και Κρήτης Εμμ. Κορρέ, Βλάση Κουμούση, Αντ.Βαφείδη αλλά κυρίως του Εμμ. Μανούτσογλου, στον χώρο της ανασκαφής έχουν «αναγνωστεί» μέχρι σήμερα τα ίχνη δύο ακόμη μεγάλων σεισμικών γεγονότων, το 365 μ.Χ. και στις αρχές του 6ου αι. π.Χ.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και «η ανεύρεση απόθεσης υπολειμμάτων γεύματος κατά τις εργασίες θεμελίωσης του συγκροτήματος». Τα σφάγια φέρουν ίχνη κοπής από βαρύ εργαλείο (π.χ. πέλεκυ) και αποδίδονται σε αιγοπρόβατα, χοίρους και ένα βοοειδές.

Προσφορά στις χθόνιες δυνάμεις, στο χώρο του ρήγματος, αποτελεί η μεγάλη θυσία που ακολούθησε την καταστροφή του συγκροτήματος, όπως δείχνουν παλαιότερα ευρήματα. Θυσιάστηκαν «τουλάχιστον 43 αιγοπρόβατα και αίγαγροι, 2 βόδια, 4 μικροί χοίροι και η νέα κοπέλα… Η συνέχιση της ανασκαφής αναμένεται να ρίξει περισσότερο φως στο ανακτορικό κέντρο της αρχαίας πόλης των Χανίων (Κυδωνίας).