Η αντίδραση των αγορών, μετά το πρώτο σοκ και φυσικά η απάντηση της Ευρώπης και της Ασίας με την επιβολή «δασμών αντιποίνων», θα κρίνει το μέγεθος και τη διάρκεια της κρίσης.

Οι πρώτες άμεσες επιπτώσεις θα υπάρξουν στις χώρες που έχουν υψηλή εξαγωγική δραστηριότητα και ισχυρές αυτοκινητοβιομηχανίες, ωστόσο σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία κανείς δεν θα μείνει αλώβητος. Η επιστροφή στον προστατευτισμό και η ανατροπή των εμπορικών κανόνων απειλεί με ύφεση και πληθωρισμό το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.

Η διαβεβαίωση του Ελληνα πρωθυπουργού ότι η χώρα μας θα αντεπεξέλθει στα νέα δεδομένα με σχέδιο και υπευθυνότητα εδράζεται στην αποδεδειγμένα καλή πορεία και θωράκιση της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, είναι δεδομένο πως η απάντηση πρέπει να είναι ευρωπαϊκή. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, όπως αποφάσισε να προχωρήσει –έστω και με καθυστέρηση- στη δημιουργία μιας κοινής αμυντικής ομπρέλας, έτσι πρέπει να αντιδράσει και στο θέμα των δασμών.

Η έκθεση Ντράγκι είχε εγκαίρως και με ακρίβεια επισημάνει τις αδυναμίες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και προέτασσε την άμεση αναδιοργάνωση, ώστε να αντιμετωπιστεί ο ανταγωνισμός. Τώρα είναι η στιγμή για να προχωρήσει η πλήρης εφαρμογή της ενιαίας αγοράς και να διοχετευτούν κεφάλαια που θα στηρίξουν τις πραγματικές οικονομίες των κρατών χωρίς ασφυκτικό γραφειοκρατικό πλαίσιο.