Με τον «Αρχιμάστορα Σόλνες», έναν από τους πιο σημαντικούς ρόλους του κλασικού ρεπερτορίου, αναμετράται αυτή τη χρονιά ο Γρηγόρης Βαλτινός. Εχοντας πλέον προσεγγίσει την ηλικιακή ωριμότητα που χρειάζεται ο ήρωας, με τους γοητευτικούς γκρίζους κροτάφους του να έρχονται σε αντιδιαστολή με τη νεανικότητα της ψυχής του, ο καλός ηθοποιός βάζει τον πήχυ ακόμα ψηλότερα, κάνει τη μετάβαση και μας δίνει για άλλη μια φορά την ευκαιρία να γυμνάσουμε την ευαισθησία μας: «Μου αρέσουν τα έργα που γυμνάζουν τόσο την ευαισθησία των θεατών όσο και τη δική μου», λέει ο Γρηγόρης Βαλτινός στον «Ε.Τ.» της Κυριακής και συνεχίζει: «Το θέατρο είναι μια γυμναστική πρώτα για τον ίδιο τον καλλιτέχνη, ο οποίος πρέπει να ομολογήσει αρχικά ότι μπαίνει στον χώρο από δική του ανάγκη. Ετσι μπήκα κι εγώ. Επειδή όμως πρόκειται για μια παραστατική τέχνη που για να υπάρξει θέλει θεατές, η προσπάθεια ενός φιλότιμου καλλιτέχνη είναι να λειτουργεί μέσα σ’ αυτήν την τέχνη λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του κοινού, που αν συμβαδίζουν με τις δικές του, τότε είναι το καλύτερο. Η ευαισθησία μπορεί να γυμναστεί. Εχω δει πολύ σκληρούς ανθρώπους να βουρκώνουν, που σημαίνει ότι έχουν μέσα τους αυτό το υλικό, αλλά πολύ καλά κρυμμένο στα κάτω ράφια της ψυχής. Υπάρχουν όμως θεατρικά έργα που σκάβουν βαθιά και φτάνουν σ’ αυτά τα κάτω ράφια».

Ο «Αρχιμάστορας» είναι ένα τέτοιο έργο;

Σαφώς. Εχει μέσα αρχέγονα συναισθήματα και φόβους. Οπως ο μεγαλύτερος που είναι ο φόβος του θανάτου. Ομως υπάρχουν και άλλοι μικρότεροι θάνατοι στη ζωή, όπως είναι ο θάνατος της κυριαρχίας του ανθρώπου, της μεγάλης αίγλης, ο θάνατος του έρωτα ή της νιότης με την τοποθέτησή του από τους άλλους στο στάδιο της απόσυρσης, στο ράφι… Ο Σόλνες τρέμει τα νιάτα γιατί νομίζει ότι θα τον υποκαταστήσουν. Ταυτόχρονα θέλει, μέσω του έρωτα, να αγκιστρωθεί από αυτά γιατί πιστεύει ότι εκεί είναι το μέλλον. Πιστεύει ότι κρατώντας τα νιάτα στην αγκαλιά του, θα κρατήσει την αιωνιότητα…

Είναι σκληρή η ώρα της απόσυρσης, τόσο στη ζωή όσο και στο θέατρο…

Είναι γεγονός. Ακόμα και στο θέατρο οι ρόλοι για τους πιο μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους είναι λιγότεροι, αλλά είναι τρομακτικά ισχυροί. Υπάρχει, εκτός από τον «Αρχιμάστορα Σόλνες», ο «Πατέρας» του Στρίντμπεργκ, ο «Βασιλιάς Ληρ» του Σαίξπηρ κ.ά.

 Ηρθε το πλήρωμα του χρόνου γι’ αυτούς τους ρόλους;

Ναι, περνάω πλέον σ’ αυτούς τους ρόλους. Αλλωστε, αυτοί οι μεγάλοι ρόλοι έρχονται και σε βρίσκουν μόνοι τους. Από κάποια στιγμή και μετά είναι αστείο να συνεχίσεις να παίζεις ρόλους μικρότερους της ηλικίας σου, να βάφεις τα μαλλιά σου και να… τραβιέσαι για να φαίνεσαι νεότερος. Είμαι απόλυτα συμφιλιωμένος με το πέρασμα στους μεγαλύτερους ηλικιακά ρόλους. Πάντα πρέπει να συμβαδίζει κανείς με τη βιολογική ηλικία του και την ηλικία της ψυχής του. Η ψυχή, βέβαια, αν δεν θέλει, δεν γερνάει…

 Ο αρχιμάστορας θέλει να φτάσει τον Θεό. Αυτό είναι ύβρις. Ωστόσο ο άνθρωπος εν δυνάμει έχει τον Θεό μέσα του. Ποια η διαφορά;

Ο αρχιμάστορας τα βάζει με τον Θεό, του μιλάει ως ίσος προς ίσο. Του λέει «θα σταματήσω πλέον να χτίζω εκκλησίες γιατί με τιμώρησες, χωρίς να φταίω. Πλέον χτίζω μόνο σπίτια για ανθρώπους». Περνάει δηλαδή σε μια διάσταση ανθρώπινη, εναντιώνεται πλέον στον Θεό, τον απορρίπτει και παράλληλα προσπαθεί να ξεπεράσει τις ανθρώπινες δυνατότητες. Οταν το καταφέρει αυτό ο άνθρωπος, σημαίνει ότι πλησιάζει τον Θεό, ότι γίνεται Θεός. Αλλά, κατά τη δική μου προσωπική φιλοσοφία, αυτό είναι ανώτερο στάδιο. Αν καταφέρει ο άνθρωπος να γίνει Θεός, επιλέγει να μοιράζει γύρω του το καλό. Το ανώτατο στάδιο της θρησκείας είναι να γίνουμε θεοί, όχι να έχουμε τον φόβο του Θεού.

 Πόσο αρχιμάστορας μπορείτε να είστε στις ζωές των δικών σας ανθρώπων, των παιδιών, των φίλων;

Δεν προσπάθησα να ορίζω ποτέ τη ζωή κανενός. Ούτε καν των παιδιών μου. Μου αρέσει να στέκομαι δίπλα, όχι από πάνω. Μπορεί να έχει σχέση και με την τέχνη που επέλεξα. Ετσι και στο θέατρο. Στέκομαι δίπλα στον ρόλο. Τον παρατηρώ, τον αναπαράγω, του χαρίζω το σώμα μου, τη φωνή μου και κυρίως τον σχολιάζω. Ετσι είμαι και στη ζωή μου. Δεν επιβάλλω. Θα πω, όμως, στο παιδί μου, πρόσεξε, έχω πάει προς τα εκεί και παραλίγο να πέσω, έχει γκρεμό. Αν δεν θέλει να ακούσει, τότε θα πρέπει να τα μάθει μόνος του, ξοδεύοντας ενέργεια και χρόνο. Εγώ το καθήκον μου το έκανα…

 Συχνά το συναίσθημα υπερβαίνει το καθήκον.

Το συναίσθημα υπερβαίνει τα πάντα…

 Θέλετε να είστε επιδραστικός στους γύρω σας;

Ναι, αλλά χωρίς επιβολή. Οι ίδιες μου οι επιλογές συμπληρώνουν τον ρόλο μου στη ζωή που θέλω να είναι επιδραστικός. Αν είχαμε όλοι συλλογική ευθύνη, τότε θα πήγαιναν καλύτερα τα πράγματα.

info

«ΑΡΧΙΜΑΣΤΟΡΑΣ ΣΟΛΝΕΣ»

του Ερρίκου Ιψεν

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ, ΔΙΑΣΚΕΥΗ, ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Αθανασία Καραγιαννοπούλου

ΠΑΙΖΟΥΝ ΟΙ: Γρηγόρης Βαλτινός, Κατερίνα Λέχου, Αντίνοος Αλμπάνης, Ιώβη Φραγκάτου, Μιχάλης Αεράκης, Κατερίνα Κρέπη, Κώστας Καστανάς

ΠΟΥ: Θέατρο Ιλίσια (Παπαδιαμαντοπούλου 4, τηλ. 2107210045) ΕΠΙΣΗΜΗ ΠΡΕΜΙΕΡΑ: 7 Οκτωβρίου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής