Στην Ελλάδα, το 32% του ενήλικου πληθυσμού είναι παχύσαρκο και το 37,6% υπέρβαρο, γι’ αυτό και η παχυσαρκία τείνει να γίνει η «νέα κανονικότητα» («new normal») λένε οι επιστήμονες, την ώρα που οι συνέπειες στη δημόσια Υγεία και τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης είναι τεράστιες. Γι’ αυτό και οι επιστημονικές προσπάθειες στην κατεύθυνση της εύρεσης αποτελεσματικών θεραπειών εντάθηκαν τα τελευταία χρόνια και φαίνεται ότι έφεραν θεαματικά αποτελέσματα.
Επαναστατικά
Νέες καινοτόμες φαρμακευτικές θεραπείες, όπως η σεμαγλουτίδη (Ozempic) και η τιρζεπατίδη (Mounjaro), φάρμακα που πλέον κυκλοφορούν στην Ελλάδα, αλλά και άλλα ακόμη που κυκλοφορούν μόνο στο εξωτερικό, χαρακτηρίζονται ως «επαναστατικές» στη μάχη κατά της παχυσαρκίας, προσφέροντας αποτελέσματα που κάποτε μόνο η βαριατρική χειρουργική μπορούσε να πετύχει. Ωστόσο, παρά τα ελπιδοφόρα δεδομένα, οι προκλήσεις παραμένουν: μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα, ασφάλεια, επάρκεια και κόστος.
«Τα καινούργια φάρμακα είναι επαναστατικά, δεν υπάρχει αμφιβολία. Οι απώλειες βάρους που επιτυγχάνουν είναι πολύ υψηλές. Κάποιες φτάνουν το 15% με 18%. Η καινούργια αγωγή που ήρθε τώρα στην Ελλάδα, η τιρζεπατίδη, φτάνει το 22% με 26%. Ωστόσο, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αυτά τα φάρμακα δεν δρουν… μαγικά. Βοηθούν τον ασθενή να συμμορφωθεί σε ένα υποθερμιδικό διαιτολόγιο, περιορίζοντας την πείνα και ενισχύοντας τον κορεσμό. Αν διακοπούν, η πείνα και το βάρος επιστρέφουν ξανά», επισημαίνει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο Αλέξανδρος Κόκκινος, καθηγητής Παθολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και ειδικός στα μεταβολικά νοσήματα.
Μελετώντας την ανθρώπινη συμπεριφορά και κάνοντας εδώ και πάνω από μία δεκαετία πειράματα σε ποντίκια, οι επιστήμονες ανακάλυψαν τον μηχανισμό που «κρύβεται» πίσω από την ανθρώπινη πείνα και η ανακάλυψη αυτή έγινε το εφαλτήριο για τη δημιουργία των νέων φαρμάκων.
Ετσι, ανακάλυψαν πως ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει έναν «πρωτόγονο» μηχανισμό επιβίωσης, ο οποίος ενεργοποιείται όταν μειώνεται απότομα η πρόσληψη θερμίδων, όπως συμβαίνει σε μια υποθερμιδική δίαιτα. Αυτός ο μηχανισμός, που έχει παραμείνει ίδιος κατά τη διάρκεια χιλιάδων ετών, αντιλαμβάνεται τη μείωση στην πρόσληψη τροφής ως πιθανή «απειλή» για την επιβίωση. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση της ορμόνης που ενισχύει την πείνα, όπως η γκρελίνη, ενώ παράλληλα μειώνεται το αίσθημα του κορεσμού.
Είναι ο… ένοχος μηχανισμός που καθίσταται εμπόδιο στις προσπάθειες για αδυνάτισμα, καθώς αυξάνει τις πιθανότητες υποτροπής και την επιστροφή στα παλιά διατροφικά πρότυπα. Οπως εξηγεί ο κ. Κόκκινος, «ο οργανισμός προσπαθεί να προστατευτεί από την έλλειψη τροφής καταφεύγοντας σε μια αμυντική απόκριση, η οποία αυξάνει την πείνα και μειώνει τον κορεσμό. Και, έτσι, το άτομο αυτό αρχίζει να προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες και ξαναπαίρνει βάρος».
Αυτή η επιστημονική κατανόηση ήταν το σημείο καμπής που οδήγησε στην ανάπτυξη των νέων φαρμάκων που στοχεύουν στη μείωση της πείνας. «Τα φάρμακα αυτά μιμούνται τη δράση των φυσικών ορμονών κορεσμού, όπως η GLP-1, παρακάμπτοντας ουσιαστικά αυτόν τον αρχέγονο μηχανισμό. Με αυτόν τον τρόπο, μειώνουν την αίσθηση της πείνας και βοηθούν το άτομο να ακολουθήσει ευκολότερα μια δίαιτα χαμηλών θερμίδων», σημειώνει ο ειδικός, επισημαίνοντας ότι η επιστημονική πρόοδος προσφέρει πλέον λύσεις που βασίζονται στην ίδια τη φυσιολογία του ανθρώπου.
Προκλήσεις
Τα φάρμακα που έχουν κυκλοφορήσει για τη θεραπεία της παχυσαρκίας και του σακχαρώδους διαβήτη συνδυάζουν εξελιγμένες δραστικές ουσίες με στόχο τη ρύθμιση του μεταβολισμού και της όρεξης. Παρά τις ενθαρρυντικές προοπτικές και το όφελος που έχουν ήδη αποκομίσει εκατοντάδες χιλιάδες ασθενείς παγκοσμίως από αυτές τις νέες θεραπείες, οι προκλήσεις παραμένουν και απαιτούν προσεκτική αξιολόγηση.
Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Κόκκινο, αυτές κινούνται σε τέσσερις άξονες: τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια, τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα, την επάρκεια και προσβασιμότητα και, τέλος, το κόστος.
Ο γιατρός εξηγεί ότι τα φάρμακα που βασίζονται στους αγωνιστές GLP-1, όπως η σεμαγλουτίδη και η λιραγλουτίδη, λειτουργούν αποτελεσματικά σε πολλές περιπτώσεις, ωστόσο τίθεται το ερώτημα της διατήρησης του αποτελέσματος.
«Σε πολλούς ασθενείς, όταν διακοπεί το φάρμακο, βλέπουμε ανάκτηση του βάρους. Αυτό μας δείχνει ότι δεν αρκεί μόνο το φάρμακο. Χρειάζεται να συνδυαστεί με μόνιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η διατροφή και η άσκηση», εξηγεί. Αν και οι περισσότερες παρενέργειες είναι ήπιες (ναυτία, διάρροια), υπάρχουν πιο σοβαρές αλλά πολύ σπάνιες, όπως γαστρεντερικά προβλήματα, προβλήματα στη χοληδόχο κύστη και πιθανές επιδράσεις στο πάγκρεας. «Η γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί να προκαλέσει χολόλιθους, ενώ παρακολουθούμε στενά την πιθανότητα εμφάνισης παγκρεατίτιδας. Αυτές οι παρενέργειες δεν είναι συχνές, αλλά απαιτούν συνεχή ιατρική παρακολούθηση», σημειώνει ο ειδικός.
Εξάρτηση
Αναφέρει, επίσης, ότι η εξάρτηση από μια χρόνια φαρμακευτική αγωγή για την παχυσαρκία γεννά ερωτήματα για τη μακροπρόθεσμη στρατηγική. «Τα φάρμακα δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως η εύκολη λύση. Πρέπει να δούμε την παχυσαρκία πιο ολιστικά, ως μια χρόνια πάθηση που απαιτεί πολυεπίπεδη αντιμετώπιση», εξηγεί ο κ. Κόκκινος.
Τέλος, ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα, όπως σημειώνει, είναι η περιορισμένη προσβασιμότητα λόγω υψηλού κόστους: «Δεν μπορούν όλοι οι ασθενείς να προμηθευτούν αυτά τα φάρμακα και ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου η κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία είναι ακόμη υπό συζήτηση».
Ωστόσο, προδικάζει πως οι θεραπείες -που σήμερα κυμαίνονται μεταξύ 125, 230 και 250 ευρώ μηνιαίως- σε λίγα χρόνια θα γίνουν περισσότερο οικονομικές και προσιτές προς τον μέσο πολίτη που αντιμετωπίζει προβλήματα βάρους.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΗ, ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ
«Κόβει χρόνια ζωής…»
Η ειδική παθολόγος με εξειδίκευση στον σακχαρώδη διαβήτη, Κατερίνα Μπαρμπαγιάννη, εξηγεί τις πολύπλοκες επιπτώσεις της παχυσαρκίας σε όλα τα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού.
«Η παχυσαρκία είναι νόσος και σχετίζεται με πάρα πολλές επιπλοκές. Εχουν υπολογιστεί περισσότερες από 200 επιπλοκές ή συννοσηρότητες που έχουν σχετιστεί με την παχυσαρκία. Αυτές είναι η υπέρταση, η κακή χοληστερίνη, η δυσλιπιδαιμία που λέμε, ο σακχαρώδης διαβήτης. Υπάρχουν, όμως, και πάρα πολλά άλλα προβλήματα και νόσοι από όλα τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος. Ολοι αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την επίπτωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων, εμφραγμάτων, εγκεφαλικών κ.λπ. Επηρεάζουν τους νεφρούς, το συκώτι, προκαλούν διαταραχές στις αρθρώσεις, καθώς οι άνθρωποι με παχυσαρκία αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα με τις αρθρώσεις στα γόνατα και τη μέση. Αλλα προβλήματα είναι η υπνική άπνοια, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή οι λοιμώξεις. Το τελευταίο το είδαμε και στην Covid-19. Η παχυσαρκία ήταν η κυριότερη αιτία για τις σκληρές επιπλοκές (νοσηλείες, διασωληνώσεις, θανάτους) και ακολουθούσε ο διαβήτης. Αυξάνει την επίπτωση κακοηθειών και, τελικά, επηρεάζει το προσδόκιμο ζωής. Με λίγα λόγια, η παχυσαρκία κόβει χρόνια ζωής».
Αναλυτικά
1 Σεμαγλουτίδη
- Εμπορική ονομασία: Ozempic, Wegovy.
- Ενδείξεις Ozempic: Για τη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.
- Ενδείξεις Wegovy: Για τη διαχείριση της παχυσαρκίας (δεν έχει ακόμα κυκλοφορήσει επίσημα στην Ελλάδα).
- Δράση: Μιμείται την GLP-1, μειώνοντας την όρεξη και αυξάνοντας την ινσουλινοευαισθησία.
2 Λιραγλουτίδη
- Εμπορική ονομασία: Saxenda (για παχυσαρκία), Victoza (για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2).
- Δράση: Ομοίως όπως και η σεμαγλουτίδη, ενεργοποιεί υποδοχείς GLP-1 για τη μείωση της πείνας.
3 Τιρζεπατίδη
- Εμπορική ονομασία: Mounjaro (κυκλοφορεί ήδη σε ΗΠΑ, Ε.Ε. και από τα μέσα Νοεμβρίου και στην Ελλάδα).
- Ενδείξεις: Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και διαχείριση της παχυσαρκίας.
- Δράση: Ενεργοποιεί τόσο τους υποδοχείς GLP-1 όσο και GIP, βελτιώνοντας την απώλεια βάρους και τον γλυκαιμικό έλεγχο.
4 Ορλιστάτη
- Εμπορική ονομασία: Xenical, Alli.
- Ενδείξεις: Διαχείριση παχυσαρκίας.
- Δράση: Αναστέλλει την απορρόφηση λίπους στο έντερο.
ΑΡΘΡΟ Ειρήνης Αγαπηδάκη (Αναπληρώτρια υπουργός Υγείας)
«Να ενισχύσουμε την κουλτούρα της πρόληψης»
Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα, με ανησυχητικές διαστάσεις, ιδιαίτερα στον παιδικό πληθυσμό. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του Περιφερειακού Γραφείου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ευρώπη (WHO European Regional Obesity Report 2022), κατέχοντας μία από τις τρεις πρώτες θέσεις σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες. Αυτά τα στοιχεία επιβεβαιώνουν τα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ του 2019, σύμφωνα με τα οποία το 37,5% των παιδιών και εφήβων (2-14 ετών) στη χώρα μας έχει αυξημένο σωματικό βάρος ή παχυσαρκία.
Η πρόληψη της παχυσαρκίας πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία, με στόχο τη διαμόρφωση υγιεινών συνηθειών που θα διαρκέσουν μια ζωή. Η νόσος της παχυσαρκίας είναι ένα σύνθετο κοινωνικό πρόβλημα με σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια Υγεία. Συνδέεται με την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ορισμένες μορφές καρκίνου.
ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ υλοποιεί μια σειρά πρωτοβουλιών με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας. Μέσω της Εθνικής Δράσης για την Αντιμετώπιση της Παιδικής Παχυσαρκίας, σε συνεργασία με τη UNICEF και άλλους φορείς, προωθούνται η ενημέρωση, η εκπαίδευση και η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών από νεαρή ηλικία. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει παρεμβάσεις όπως:
- Εκπαιδευτικές δράσεις στα σχολεία, μέσω του προγράμματος «Τροφή για Δράση».
- Δωρεάν αθλητικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης σε όλη τη χώρα.
- Ιδρυση του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Καταπολέμηση της Παχυσαρκίας, το οποίο παρέχει δωρεάν υπηρεσίες παρακολούθησης από διαιτολόγους.
- Συμβουλευτική υποστήριξη από παιδιάτρους.
Η ΠΡΟΛΗΨΗ δεν είναι απλώς μια πολιτική, αλλά μια στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και την ενίσχυση του συστήματος Υγείας. Αναγνωρίζοντας όλοι εμείς στο υπουργείο Υγείας τη σημασία της έγκαιρης παρέμβασης, σχεδιάζουμε το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Παχυσαρκίας Ενηλίκων, το οποίο θα ξεκινήσει το πρώτο τρίμηνο του 2025. Το πρόγραμμα αυτό εστιάζει σε ομάδες υψηλού κινδύνου, προσφέροντας δωρεάν συνεδρίες με διαιτολόγους, διατροφολόγους, ψυχολόγους και φυσικοθεραπευτές. Παράλληλα, προβλέπεται πρόσβαση σε φαρμακευτική αγωγή για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των συμμετεχόντων και τη μείωση των επιπτώσεων στην υγεία τους.
Η ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ της παχυσαρκίας απαιτεί συλλογική προσπάθεια και στοχευμένες παρεμβάσεις. Μέσα από προγράμματα πρόληψης, εκπαίδευσης και έγκαιρης υποστήριξης, επιδιώκουμε να διαμορφώσουμε ένα πιο υγιές μέλλον για όλους τους πολίτες. Στόχος μας είναι να ενισχύσουμε την κουλτούρα της πρόληψης και να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που θα προαγάγει τη σωματική και ψυχική ευεξία, θέτοντας τα θεμέλια για μια υγιή κοινωνία.
Ειδήσεις σήμερα
Καίτη Γκρέυ & Στέλιος Καζαντζίδης: Ο έρωτας, η αποβολή και η σχέση με τη μητέρα του καλλιτέχνη
Ροή Ειδήσεων 
![Τιμολόγια ρεύματος: Προτιμήσατε το πράσινο; Σας περιμένει τιμή... έκπληξη [βίντεο]](https://eleftherostypos.gr/wp-content/uploads/2023/12/xromatista-timologia-reumatos-1-150x150.jpg)
