Με έμφαση στο διάλογο με διαφορετικούς θεσμούς και σε ένα μουσείο «κυριολεκτικά ανοιχτό σε όλους», η διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κατερίνα Κοσκινά, παρουσία του Υπουργού Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά ανακοίνωσε το πολυαναμενόμενο άνοιγμα του Μουσείου στα τέλη Οκτώβρη και το πρόγραμμα των περιοδικών εκθέσεων.

Η αρχή γίνεται με την έκθεση «ΕΜΣΤ- M HKA  Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα – Αμβέρσα» (31 Οκτωβρίου 2016- 29 Ιανουαρίου 2017 ) μια συμπαραγωγή του ΕΜΣΤ και του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Αμβέρσας (M HKA ) σε επιμέλεια των διευθυντών τους Bart De Baere, Κατερίνας Κοσκινάς. (Βοηθοί επιμελητές: Σταμάτης Σχιζάκης, Jan De Vree ).

Η έκθεση φιλοδοξεί να είναι ένας θεωρητικός και οπτικός διάλογος, βασισμένος σε έργα από τις συλλογές των δύο Μουσείων, που θα περιλαμβάνει πάνω από 70 έργα και θα διαρθρώνεται σε 22 θεματικές. Τον Απρίλιο του 2017, θα ταξιδέψει σε περιορισμένη εκδοχή στο Βέλγιο.

Ως προς την πλήρη λειτουργία του ΕΜΣΤ και των μόνιμων συλλογών, η διευθύντρια δήλωσε αισιόδοξη καταρχήν για την έκτακτη επιχορήγηση από τo Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ ), ύψους 4.500.000 ευρώ, που επέτρεψε την εξόφληση παλαιότερων εκκρεμοτήτων και την κάλυψη βασικών αναγκών, και στη συνέχεια για τη μελλοντική πορεία των διαδικασιών (της δημιουργίας νέου κανονισμού λειτουργίας, της πρόσληψης επιπλέον προσωπικού κλπ. ) που θα επιτρέψουν την ανάληψη της χορηγίας του Ιδρύματος Νιάρχου. Αν και το σημαντικό για την ίδια δεν είναι η «επίσημη» λειτουργία του μουσείου, γι αυτό και αποφασίστηκε να ανοίξει το μουσείο καταρχήν μέσω των περιοδικών εκθέσεων, για να μη σπαταληθεί άλλη ενέργεια, αν όλα πάνε καλά σε ένα περίπου χρόνο θα ανάψουν τα φώτα όλων των ορόφων, όπως χαρακτηριστικά είπε απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου.

«ΕΜΣΤ- MHKA Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα – Αμβέρσα»

Σχετικά με την έκθεση «ΕΜΣΤ- MHKA  Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα – Αμβέρσα» ο Bart De Baere δήλωσε ότι «Είμαστε ένα μουσείο της Φλαμανδικής Κοινότητας του Βελγίου, το εθνικό μουσείο σύγχρονης τέχνης της Φλάνδρας, μια από τις περιοχές που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της δυτικοευρωπαϊκής παράδοσης της τέχνης και οπτικής κουλτούρας. Αυτό δεν πρέπει να ξεχαστεί. Όμως η τέχνη ξεκίνησε στην Ελλάδα και ούτε αυτό δεν πρόκειται να ξεχαστεί. Αναμφίβολα, υπήρξαν αξιοσημείωτες πλαστικές εκφράσεις στην Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία εκ των προτέρων, αλλά στην Ελλάδα έγιναv, τέχνη, μια ικανότητα για την πόλις.

Ομοίως, η Αθήνα είναι ο τόπος όπου η ίδια η έννοια του μουσείου ξεκίνησε, και ακόμα σημαντικότερα είναι ο τόπος όπου ξεκίνησε και η έννοια του διαλόγου. Το γεγονός αυτό καθιστά την πόλη της Αθήνας το λίκνο της Ευρώπης και την Αμβέρσα μια από τις πολλές φύτρες του. Φαίνεται σημαντικό σήμερα να θυμηθούμε αυτά τα βασικά και θεμελιώδη, καθώς τα τελευταία χρόνια δεν έχουμε καταφέρει να δείξουμε το σεβασμό που είναι το κλειδί για να τα πλησιάσουμε. Όχι μόνο εμείς στο βορρά, αλλά όλοι μαζί. Δεν είμαστε καλοί στο να είμαστε μαζί. Είμαστε κακοί στο να συγκεντρωνόμαστε. (… )

O Deleu, ο οποίος θα μπορούσε να περιγραφεί ως οραματιστής πολεοδόμος και ο οποίος αποτελεί το σημείο έναρξης της παρούσας έκθεσης με την πρότασή του για ένα ταξίδι 80 ημερών γύρω από τη γη και το πρότζεκτ του για ένα πλωτό πανεπιστήμιο σε τρία αεροπλανοφόρα, δήλωσε πριν από μερικά χρόνια – πριν από την κρίση – ότι η Ελλάδα θα είναι το μέλλον. Εάν ένα σύστημα καταρρεύσει, λέει, όπως συμβαίνει τώρα, το μέλλον έρχεται πάντα από την περιφέρεια και στην Ελλάδα υπάρχει πολύ περισσότερη ζωντάνια απ’ ότι στο Βέλγιο. Αυτή η ζωντάνια θα επιτρέψει να δούμε ένα μέλλον.»

Μίλησε ιδιαίτερα κολακευτικά, τέλος, για το έργο της Μπίας Ντάβου, μιας καλλιτέχνιδας διεθνούς βεληνεκούς που ανακάλυψε μέσω της συλλογής του ΕΜΣΤ, και την ευκαιρία να καλωσορίσουν στην Αμβέρσα το έργο της.

Συνεργασία ΕΜΣΤ- documenta 14 το 2017

Ιδιαίτερη μνεία έγινε για τη συνεργασία του ΕΜΣΤ και της documenta που θα φιλοξενήσει μέρος της εκθεσιακής της δραστηριότητας στο Μουσείο από τον Απρίλιο, ενώ έργα του ΕΜΣΤ θα ταξιδέψουν στο Κάσελ.

Η Κοσκινά δήλωσε: «Η documenta 14 και τo ΕΜΣΤ ξεκίνησαν να συζητούν πριν από δύο χρόνια, αφού εκφράστηκε η πρόθεση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της documenta 14, Adam Szymczyk, να πραγματοποιηθεί η 14η διοργάνωση της documenta στην Αθήνα και στο Κάσελ υπό τον τίτλο εργασίας Μαθαίνοντας από την Αθήνα. Πρόσφατα, οι δύο οργανισμοί αποφάσισαν να εντείνουν τη συνεργασία και να διευρύνουν το πεδίο δράσης της, ανταλλάσσοντας πληροφορίες και γνώσεις, ιδέες και και πρακτικές, και ως εκ τούτου άρχισε ουσιαστικά η διαδικασία της μάθησης του ενός από τον άλλον.»

Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της documenta 14 Adam Szymczyk δήλωσε: «Προσβλέπουμε σε μια ευρύτερη συνεργασία μεταξύ του ΕΜΣΤ και της documenta 14. Πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία συμμετοχής σε μια διαδικασία που θα συνεχιστεί και μετά το πέρας της documenta 14 στην Αθήνα και στο Κάσελ η διαδικασία να μετατραπεί το Μουσείο, τόσο ως χώρος συζήτησης όσο και ως χώρος μιας σημαντικής συλλογής σύγχρονης ελληνικής και διεθνούς τέχνης, σε έναν τόπο προσβάσιμο και ανοιχτό στην καρδιά της Αθήνας. Όσο κι αν αισθανόμαστε την ευθύνη που εμπεριέχει αυτό το τεράστιο κοινό καθήκον, αισθανόμαστε επίσης ότι δίνεται η ευκαιρία να το κάνουμε να συμβεί.»

Ως προς τον τίτλο εργασίας  «Μαθαίνοντας απ’ την Αθήνα» σημείωσε ότι η έμφαση δίνεται στο ότι εργάζονται στην Αθήνα με στόχο η documenta 14 να μην είναι απλά μια έκθεση αλλά μια μεγαλύτερη performative πράξη / πείραμα που θα επηρεάσει την καλλιτεχνική παραγωγή και την αλλαγή του status quo. Ένας τρόπος που θα μπορούσε να συμβάλει σε αυτή την αλλαγή είναι το γεγονός ότι 100 περίπου καλλιτέχνες θα έρθουν στην Αθήνα και θα δουν με νέα ματιά τα όσα συμβαίνουν εδώ. Μας έδωσε ραντεβού τέλος σε ένα περίπου μήνα για μια συνέντευξη Τύπου της documenta όπου θα ανακοινωθούν οι βασικές συνεργασίες και οι χώροι φιλοξενίας της.

Απολογισμός των πεπραγμένων της περιόδου 2015-2016

Από τον Δεκέμβριο του 2014, όταν ανέλαβαν το νέο ΔΣ και η νέα Διεύθυνση στο ΕΜΣΤ, έχουν μεσολαβήσει αρκετοί μήνες κατά τη διάρκεια των οποίων έχει γίνει σημαντικό έργο. Επιθυμία μας είναι, η πρώτη αυτή Συνέντευξη Τύπου να επικεντρωθεί στα όσα θετικά και αισιόδοξα μεσολάβησαν, καθώς περιμέναμε πολύ για να υπάρξει αυτή η δυνατότητα.

Περιοριζόμενοι στα σημαντικότερα από αυτά, θα αναφερθούμε στην σύνταξη και κατάθεση Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας, τη μεταφορά των Διοικητικών υπηρεσιών του Μουσείου στο νέο του «σπίτι» τον Μάιο του 2015, την έγκριση των μελετών από το Συμβούλιο Μουσείων τον Μάιο του 2016, την Προσωρινή Παραλαβή του κτηρίου, την ολοκλήρωση της Οριστικής Παραλαβής τον Ιούλιο του 2016 καθώς και την ολοκλήρωση της πράξης «Μελέτη, Κατασκευή και Εξολπισμός του ΕΜΣΤ» στο ΕΣΠΑ μόλις αυτόν τον Σεπτέμβριο. Στον τομέα των οικονομικών και νομικών θα περιοριστούμε να αναφερθούμε στην έκτακτη επιχορήγηση από τo Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ ), ύψους 4.500.000,00 ευρώ, ιδιαίτερα σημαντική για το Μουσείο αφού του επέτρεψε ήδη την εξόφληση παλαιότερων εκκρεμοτήτων και την κάλυψη βασικών αναγκών, ενώ σε νομικό επίπεδο κατά την περίοδο 2015-2016 είχαμε την Παραλαβή του Έργου «Κατασκευή ΕΜΣΤ» προσωρινώς και οριστικώς και την έκδοση της 851/2015 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία απορρίφθηκε στο σύνολό της η αγωγή της εταιρίας «ΒΙΟΤΕΡ Α.Ε.» κατά της αποφάσεως του ΕΜΣΤ περί εκπτώσεως της «ΒΙΟΤΕΡ Α.Ε.» και κατάπτωσης των εγγυητικών της επιστολών.

Τέλος, στο καταστατικό τομέα των εκδηλώσεων και δράσεων που μετατρέπει ένα χώρο σε Μουσείο, παράλληλα με τα κατασκευαστικά, τα διοικητικά και τα οικονομικά, καταρτίστηκε ένα στρατηγικό σχέδιο και ένα πρόγραμμα για τη σταδιακή λειτουργία του, ώστε μετά από 14 χρόνια, να μπορέσει πλέον να υποδεχτεί το κοινό και τους συνεργάτες του στο ιστορικό κτήριο της πρώην ζυθοποιίας ΦΙΞ.

Προλεγόμενα

Οι δραστηριότητες του ΕΜΣΤ στο πλαίσιο της δοκιμαστικής λειτουργίας του και στη λογική των συνεργειών του με ελληνικά και διεθνή ιδρύματα συναφούς σκοπού, ξεκίνησαν στο νέο του «σπίτι» στις 19 Μαΐου 2016, υπό τον γενικό και ενδεικτικό τίτλο ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ.

Τα ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ θα διαρκέσουν μέχρι το τέλος του 2016. 

•  Στις 1 και 2 Οκτωβρίου 2016 θα παρουσιαστεί στο ΕΜΣΤ, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Dancing Athens, μιας παραγωγής της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, μια «αναδρομική» της πρώιμης δουλειάς της διεθνούς φήμης χορογράφου Trisha Brown.
•  Στη συνέχεια ακολουθεί η συμμετοχή στο πρόγραμμα Transforming Future Museums: International Museum Academy (IMA ), το οποίο διοργανώνεται από το British Council με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
•  Στις 12 Νοεμβρίου 2016 θα παρουσιαστούν φιλμ μαθητών από σχολεία της Ελλάδος, βασισμένα στο βιβλίο του ΜοΜΑ (Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Νέα Υόρκη ), Η Μικρή Σάρλοτ Σκηνοθέτις, του Frank Viva, κατόπιν πρόσκλησης των εκδόσεων ΜΕΛΙΣΣΑ, που ανέλαβαν την ελληνική έκδοση καθώς και την διοργάνωση του διαγωνισμού, με βράβευση των τριών προκρινόμενων φιλμ.
•  Τα ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ θα ολοκληρωθούν τον Δεκέμβριο του 2016 (17-18/12/2016 ) με την παρουσίαση της περφόρμανς της Ομάδας Σύγχρονου Χορού Πέρσας Σταματοπούλου με τίτλο ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ – Ο δρόμος, που υποστηρίζεται από το Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου.

Συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ)
Στο πλαίσιο της διαρκούς συνεργασίας του ΕΜΣΤ με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, το ΕΜΣΤ συμμετείχε στις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς (23 – 25 Σεπτεμβρίου 2016 ). Aπό τις 30 Νοεμβρίου 2016 έως τις 7 Ιανουαρίου 2017 το ΕΜΣΤ θα συμμετάσχει με εμβληματικά έργα της μόνιμης συλλογής του στην έκθεση Genii loci. Ελληνική Τέχνη από το 1930 έως σήμερα μαζί με την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου και το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Manege της Αγίας Πετρούπολης, στο πλαίσιο του Πολιτιστικού Έτους Ελλάδας – Ρωσίας. Εξαιρετικά σημαντική για το Μουσείο είναι η ανάληψη του ρόλου του Επιτρόπου της εθνικής εκπροσώπησης στην 57η Διεθνή Έκθεση Τέχνης της Μπιενάλε Βενετίας (13/5- 26/11 2017 ), με την εικαστική εγκατάσταση Εργαστήριο Διλημμάτων του Γιώργου Δρίβα, σε επιμέλεια του κ. Ορέστη Ανδρεαδάκη.

Το Empty Pr(oe )mises είναι μια διαδικτυακή έκθεση που διεξάγεται μέσα από μια ηλεκτρονική πλατφόρμα και συνεπιμελούνται η διευθύντρια του ΕΜΣΤ κ. Κατερίνα Κοσκινά και ο επιμελητής Δρ. Lanfranco Aceti, με κεντρικό άξονα την οπτικοποίηση από τους καλλιτέχνες της διαδικασίας σύλληψης και ενδεχομένως υλοποίησης μιας ιδέας, στον εκθεσιακό χώρο του Ισογείου του ΕΜΣΤ. Το πρότζεκτ πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Museum of Contemporary Cuts (MoCC ) και το Leonardo Electronic Almanac – MIT Press και φιλοδοξεί να αποτελέσει την αρχή του στρατηγικού σχεδίου παρουσίας του ΕΜΣΤ στα ψηφιακά επικοινωνιακά μέσα.

Εκπαιδευτικά Προγράμματα

Το ΕΜΣΤ συνεχίζει τη δραστηριότητά του με τα Εκπαιδευτικά του Προγράμματα και τις εκπαιδευτικές του δράσεις. Στο πλαίσιο των περιοδικών του εκθέσεων θα υποδέχεται σχολικές ομάδες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με ειδικά σχεδιασμένα εκπαιδευτικά προγράμματα. Επιπλέον θα συνεχιστούν οι συνεργασίες με ευπαθείς ομάδες καθώς και οι δράσεις εκτός του Μουσείου. Επιπλέον, Το EMΣΤ εγκαινιάζει πιλοτικά ένα καινοτόμο πρόγραμμα εφαρμογής της εικαστικής ψυχοθεραπείας, από τον Ιανουάριο έως το Μάρτιο 2017 με τίτλο Εξερευνώντας τις εικόνες του Μουσείου – Εξερευνώντας την εικόνα μου. Το πρόγραμμα θα σχεδιαστεί και πραγματοποιηθεί από την κ. Αφροδίτη Πανταγούτσου, Ψυχιατρική Εργοθεραπεύτρια, Εικαστική Ψυχοθεραπεύτρια στην Α’ Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, και την κ. Ελισάβετ Ιωαννίδη, Επιμελήτρια του ΕΜΣΤ και θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με την Α’ Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Επέκταση δραστηριοτήτων- ερευνητικές και εκπαιδευτικές δράσεις

To ΕΜΣΤ αναζητά προγράμματα και υποστηρικτές και είναι σε επικοινωνία με σημαντικά Μουσεία και Ιδρύματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με στόχο την επέκταση των δραστηριοτήτων του στον τομέα της Δια βίου Μάθησης, με την παραγωγή ειδικών εκθέσεων, τη διεξαγωγή συνεδρίων και μαθημάτων και την ενίσχυση της έρευνας. Στις προθέσεις του είναι και η δημιουργία προγραμμάτων δημιουργικής διαμονής (Residencies ) σε συνεργασία με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, Ερευνητικά Ινστιτούτα και Σχολές Καλών Τεχνών και η διοργάνωση κύκλων μαθημάτων για την επιμέλεια εκθέσεων, την ανάπτυξη των κοινωνικών πρακτικών και δράσεων της τέχνης και τη διδασκαλία της σύγχρονης τέχνης σε εκπαιδευτικούς. Οι συνεργασίες και η έναρξη αυτών των δραστηριοτήτων θα ανακοινωθούν το 2017.

Δωρεές / Συνεργασίες / Αγορές Νέων έργων / Χορηγίες

Το ΕΜΣΤ βρίσκεται σε διαρκή αναζήτηση χορηγιών και υποστηρικτών για την εξεύρεση τρόπων συνεργασίας και στήριξης του Μουσείουκαι των δραστηριοτήτων του. Η προσπάθεια για την απορρόφηση μεγάλης και καθοριστικής για την πλήρη λειτουργία του ΕΜΣΤ, δωρεάς από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος προχωρά και θα ολοκληρωθεί με την πλήρωση των προαπαιτούμενων. Με την σημαντική συνδρομή του ΝΕΟΝ (Ίδρυμα Πολιτισμού και Ανάπτυξης Δασκαλόπουλου ) το ΕΜΣΤ εμπλούτισε τη μόνιμη συλλογή του με έργα από σημαντικές εμπορικές εκθέσεις σύγχρονης τέχνης, ενώ συζητούνται και άλλοι τρόποι υποστήριξης, στον εκθεσιακό, τον εκπαιδευτικό και τον ερευνητικό τομέα.

Το ΕΜΣΤ ξεκίνησε με την ΕΡΤ, πέραν από την ανάληψη χορηγίας επικοινωνίας των δράσεών του,μια συνεργασία σε επίπεδο ανταλλαγής τεχνογνωσίας, πρακτικών και δημιουργίας κοινών δράσεων, κυρίως στο τομέα των νέων μέσων. Μόλις ξεκίνησε συνεργασία με την Polyecο Contemporary Art Initiative, για την ανάθεση δημιουργίας νέων έργων για την συλλογή του ΕΜΣΤ καθώς και για την πραγματοποίηση Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Περισσότερες πληροφορίες για συνεργασίες με στόχο την ενίσχυση του ΕΜΣΤ θα ανακοινωθούν σύντομα. Επιπλέον, γίνεται μια διαρκής προσπάθεια απόκτησης νέων έργων για τη συλλογή του ΕΜΣΤ με δωρεές και μακροχρόνιους δανεισμούς καλλιτεχνών και διαχειριστών της πνευματικής τους ιδιοκτησίας. Το Μουσείο είναι σε δημιουργική συζήτηση με την Ένωση Εταιριών Διαφήμισης & Επικοινωνίας Ελλάδος (ΕΔΕΕ ) για την χάραξη της νέας στρατηγικής και επικοινωνίας του, ενώ πρόσφατα η εταιρεία Button ανέλαβε την αναμόρφωση της ιστοσελίδας του.