Ο Βύρων Νικολαΐδης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της PeopleCert, επιχειρηματίας γέννημα-θρέμμα  Κωνσταντινουπολίτης, συνομίλησε με τον δημοσιογράφο Μανώλη Κωστίδη για τη Ρωμιοσύνη της Πόλης, το σχέδιο αναβίωσης της κοινότητας και τις προοπτικές του αύριο.

Δυο Κωνσταντινουπολίτες συναντιόμαστε στους Δελφούς για να συζητήσουμε για την Ομογένεια της Πόλης. Μπορείτε να μου πείτε σας παρακαλώ λίγο για την καταγωγή σας και τι είναι για εσάς ο Ρωμιός της Πόλης;

Κατάγομαι από την Πόλη, γεννήθηκα , μεγάλωσα και σπούδασα εκεί. Είμαι Ρωμιός και το λέω με υπερηφάνεια. Ο Ρωμιός της Πόλης είναι ένας άνθρωπος με βαθιές ρίζες, που κουβαλά μια κουλτούρα αιώνων — συνδυάζει το βυζαντινό, το ελληνικό, το οθωμανικό και το κοσμοπολίτικο. Είναι κάποιος που έμαθε να ζει με αξιοπρέπεια, να διατηρεί την ταυτότητά του, να προοδεύει μέσα σε δύσκολες συνθήκες. Είναι τρόπος ζωής, όχι μόνο καταγωγή.

Ήρθα στην Ελλάδα το 1981 ως οικονομικός μετανάστης, έχοντας στην τσέπη μου μόλις 100 δολάρια. Αυτό που με κράτησε και με ώθησε μπροστά ήταν το πείσμα των Ρωμιών, οι αξίες που μου μετέδωσαν οι γονείς μου — και οι δύο εκπαιδευτικοί — και η πίστη στη σκληρή δουλειά. Αυτά τα θεμέλια με οδήγησαν βήμα-βήμα στην επιτυχία.

Σήμερα ο αριθμός των Κωνσταντινουπολιτών έχει μειωθεί σε δραματικά επίπεδα. Περίπου στους 2000. Πιστεύετε πως μπορεί να αλλάξει αυτή η μειούμενη πορεία;

Ναι, το πιστεύω. Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι εφικτό — με στρατηγική, πίστη και πράξεις. Υπάρχει μια νέα γενιά που αγαπά τον τόπο, που θέλει να συμμετάσχει στο μέλλον του, όχι απλώς να νοσταλγεί το παρελθόν.

Ένα ζωντανό παράδειγμα είναι η Ίμβρος. Εκεί όπου η παρουσία είχε σχεδόν εκλείψει, σήμερα ζουν περίπου 700 Ρωμιοί — οικογένειες που επέστρεψαν, παιδιά που πηγαίνουν ξανά σε ελληνικά σχολεία. Είναι ένα μικρό, αλλά εξαιρετικά ελπιδοφόρο μοντέλο. Και γι’ αυτό αποφασίσαμε, ως εταιρεία, να στηρίξουμε την κοινότητα αναλαμβάνοντας τη μελέτη για τη δημιουργία νέου γηροκομείου στην Ίμβρο — για να εξασφαλίσουμε φροντίδα στους ηλικιωμένους και αξιοπρεπή διαβίωση για όσους μένουν και επιστρέφουν.

Η Πόλη δεν είναι διαφορετική σε δυναμικότητα. Αν υπάρξει το κατάλληλο περιβάλλον — ασφάλεια, εκπαίδευση, εργασία, κοινότητα — μπορεί να συγκρατηθεί και να ενισχυθεί ο πληθυσμός. Δεν είναι μόνο θέμα αριθμών· είναι ζήτημα πίστης σε ένα μέλλον που αξίζει να χτιστεί.

Ποιο είναι το σχέδιο που μπορεί να εφαρμοστεί; Γνωρίζω πως τρέχουν σχετικές μελέτες.. Πείτε μας γι’ αυτές. Και πώς από τις μελέτες θα περάσουμε σε πράξεις;

Το πρώτο βήμα είναι πάντα η κατανόηση — γι’ αυτό και επενδύσαμε σε σοβαρή στρατηγική σκέψη. Εκπονήθηκε η μελέτη “Good Neighbor Economic Integration Support Programme”, σε συνεργασία με τις EY Ελλάδος και EY Τουρκίας, με στόχο την αξιοποίηση των ανεκμετάλλευτων δυνατοτήτων συνεργασίας. Η μελέτη προβλέπει την αύξηση του διμερούς εμπορίου από τα €5,6 δισ. στα €10 δισ. μέσα σε πέντε χρόνια, χαρτογραφώντας ευκαιρίες σε τομείς όπως ο τουρισμός, η ενέργεια, η εκπαίδευση, η τεχνολογία και η ναυτιλία. Παράλληλα, εισηγείται τη δημιουργία θεσμικών μηχανισμών διαλόγου, όπως το Ελληνοτουρκικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο.

Πέρα όμως από τα οικονομικά μεγέθη, η μελέτη αναδεικνύει ένα ευρύτερο όραμα: την ενίσχυση της ελληνικής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη και τη διαμόρφωση ενός πλαισίου βιώσιμης συμβίωσης και κοινής προόδου. Όπως σημείωσα χαρακτηριστικά:
«Η αναβίωση της Ρωμιοσύνης στην Κωνσταντινούπολη μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης και για τις δύο χώρες, χτίζοντας γέφυρες συνεργασίας μέσα από την καινοτομία, τον πολιτισμό, την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις.»

Το στοίχημα είναι να περάσουμε από τη στρατηγική στην εφαρμογή: με στοχευμένες δράσεις, συνεργασίες, και κυρίως με ανθρώπους που θέλουν να επιστρέψουν και να επενδύσουν σε αυτό το κοινό μέλλον.

Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν επιστραφεί εκατοντάδες περιουσίες της Ομογένειας. Τώρα συζητείται η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Αυτά τα βήματα μπορούν να βοηθήσουν στην αναβίωση της Ομογένειας;

Ναι, είναι σημαντικά βήματα. Η επιστροφή του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου ήταν ένα ιστορικό γεγονός — όχι μόνο νομικά, αλλά και συμβολικά. Αντίστοιχα, η επαναλειτουργία της Χάλκης, αν τελικά προχωρήσει, θα έχει τεράστια σημασία τόσο σε πρακτικό όσο και σε βαθιά συμβολικό επίπεδο. Δείχνει ότι υπάρχει περιθώριο συνεργασίας, αμοιβαίας εμπιστοσύνης και πολιτισμικού σεβασμού. Μπορεί να ενισχύσει το αίσθημα ασφάλειας και προοπτικής για την Ομογένεια.

Όμως αυτά τα βήματα, όσο σημαντικά κι αν είναι, πρέπει να συνοδευτούν από την κάλυψη βασικών αναγκών — την καθημερινότητα: σχολεία, δουλειές, κατοικία, φροντίδα για τους ηλικιωμένους, στήριξη της κοινότητας.

Σε αυτό το πνεύμα, η PeopleCert, αναγνωρίζοντας τη σημασία της ενίσχυσης της τοπικής κοινότητας, συνεισφέρει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης, προκειμένου να  αναθέσει την εκπόνηση  μελέτης για την ανέγερση νέου γηροκομείου. Είναι μια έμπρακτη κίνηση στήριξης, που δείχνει πως δεν μένουμε στα λόγια — αλλά συμβάλλουμε σε δομές που έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στη ζωή των ανθρώπων μας.

Ποιος είναι ο στόχος. Σε βάθος δεκαετίας.. 5000 άτομα, 10000 άτομα; Εγώ θα έλεγα έστω να μείνουμε στους αριθμούς που είμαστε. Εσείς τι λέτε;

Συμφωνώ πως η σταθεροποίηση είναι το πρώτο και άμεσο ζητούμενο. Αλλά δεν πρέπει να βάλουμε ταβάνι στα όνειρα. Μπορούμε να μιλάμε για 3.000, 5.000, ακόμα και παραπάνω, αν υπάρξει πλάνo. Όχι αριθμοί για τους αριθμούς, αλλά για να υπάρχει μια κρίσιμη μάζα που θα κρατήσει ζωντανό τον πολιτισμό και την παρουσία μας.

Οι Έλληνες πηγαίνουν όπου υπάρχουν επαγγελματικοί ορίζοντες και ευκαιρίες. Δεν είναι ζήτημα μόνο νοσταλγίας ή ταυτότητας· είναι και πρακτικό. Σήμερα στο Ντουμπάι ζουν και εργάζονται περίπου 10.000 Έλληνες. Γιατί; Γιατί εκεί βρήκαν ευκαιρίες. Στους τομείς της ιατρικής, της αεροπορίας, της ναυτιλίας, της οικονομίας, της τεχνολογίας. Δεν τους τράβηξε κάποιος “εθνικός στόχος”, αλλά η δυνατότητα να χτίσουν το μέλλον τους.

Ας δημιουργήσουμε λοιπόν  κι εμείς τις ευκαιρίες — εδώ, στην Πόλη, στην Ίμβρο, Ας φτιάξουμε τις συνθήκες για να επιστρέψει μια νέα γενιά. Μπορεί να είναι 3.000, 5.000 ή και περισσότεροι. Όχι για να “πιάσουμε αριθμούς”, αλλά για να ξαναγεννηθεί κοινότητα. Με ζωή, δημιουργία και διάρκεια.

Ως PeopleCert δίνετε και υποτροφίες στους νέους Πολίτες. Μπορείτε να μας πείτε για αυτά; Τι θα προτείνατε σε άλλους επιχειρηματίες;

Η στήριξη της ελληνικής παιδείας στην Πόλη είναι για εμάς στρατηγικής σημασίας. Μέσα από το Πρόγραμμα Υποτροφιών της PeopleCert, προσφέρουμε ενίσχυση σε νέους με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο — παιδιά που θέλουν να σπουδάσουν, να επιστρέψουν, να δημιουργήσουν..

Η επιστροφή στην Πόλη είναι υπόθεση της νέας γενιάς, το πιστεύω βαθιά. Ρίξαμε πρινα από τρία χρόνια τον σπόρο και άνθισε. Ξεκινήσαμε το πρόγραμμα υποτροφιών με σκοπό τη δημιουργία ενός πυρήνα επιστροφής, ώστε η Πόλη να ξαναγεμίσει ζωή — όπως άλλοτε. Είναι μια μακροπρόθεσμη επένδυση στην Παιδεία και στη ζωντανή συνέχιση της γλώσσας, της ταυτότητας και του πολιτισμού μας

Αν με ρωτούσε ένας άλλος επιχειρηματίας τι μπορεί να κάνει, θα του έλεγα: διάλεξε έναν τομέα που σε εμπνέει — την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την τεχνολογία — και πρόσφερε. Δώσε πίσω.  Δεν χρειάζεται να ξεκινήσεις με κάτι τεράστιο. Αρκεί να είναι σταθερό, με αγάπη και συνέπεια. Κάθε πράξη έχει σημασία. Και αν ενωθούν αρκετές πράξεις, μπορεί να φέρουν πραγματική αλλαγή.

Η ομαλοποίηση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας είναι μια ευκαιρία για αυτά τα βήματα; Ή μήπως οι μειονότητες είναι η γέφυρα φιλίας μεταξύ των δύο χωρών;

Οι μειονότητες ήταν πάντα γέφυρα φιλίας. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Λειτουργούν και ως πραγματικοί μοχλοί ανάπτυξης και σταθερότητας. Η παρουσία της Ρωμιοσύνης δεν είναι απλώς ένα ιστορικό κατάλοιπο — είναι μια ενεργή δύναμη αναζωογόνησης.

Η ελληνική μειονότητα στην Κωνσταντινούπολη, ιστορικά, συνέβαλε καθοριστικά στην οικονομική ζωή της περιοχής: στο εμπόριο, στη ναυτιλία, στη μεταποίηση, στις τέχνες, στην εκπαίδευση. Αυτό δεν ανήκει στο παρελθόν. Είναι μια πραγματική δυνατότητα για το παρόν και το μέλλον, εφόσον δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για επιστροφή και ενεργή συμμετοχή.

Η επιστροφή νέων ανθρώπων, η ενεργοποίηση της επιχειρηματικότητας, η σύνδεση με την ελληνική και τη διεθνή αγορά, μπορούν να προσφέρουν άμεση προστιθέμενη αξία στην τοπική τουρκική οικονομία. Δεν μιλάμε για κοινότητες που απλώς «συνυπάρχουν» — αλλά για ανθρώπους που παράγουν, επενδύουν, καινοτομούν και στηρίζουν τις τοπικές κοινωνίες.

Η αναβίωση της Ρωμιοσύνης στην Πόλη, αν στηριχθεί σωστά, μπορεί να γίνει ένα μοναδικό παράδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης και αμοιβαίας ευημερίας. Και αυτό είναι κάτι που ωφελεί και τις δύο πλευρές.

Ερωτηθείς τι θα έλεγε σε έναν Ελλαδίτη φοιτητή ή Ρωμιό φοιτητή, για να τον πείσει να έρθει στην Πόλη για την υπόλοιπη ζωή του, ο CEO της PeopleCert είπε με έμφαση:

«Θα του έλεγα: έλα και δες με τα μάτια σου. Η Πόλη δεν είναι μόνο ιστορία – είναι μια πρόκληση, μια εμπειρία ζωής. Έχει δυσκολίες, ναι. Αλλά αν θες να είσαι μέρος μιας μοναδικής πολιτισμικής συνέχειας, αν σε ενδιαφέρει να χτίσεις κάτι με νόημα, τότε η Πόλη είναι για σένα. Δεν θα είναι εύκολο. Αλλά θα αξίζει.»