Στη συνεδρίαση προήδρευσαν η Γενική Γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, Δρ Δέσποινα Χατζηβασιλείου-Τσοβίλη, και ο Γενικός Γραμματέας της Βουλής των Ελλήνων, κ. Γιώργος Μυλωνάκης.

Απευθυνόμενος στους Γενικούς Γραμματείς των Κοινοβουλίων, οι οποίοι βρίσκονται στην Αθήνα με την ευκαιρία της Διάσκεψης, ο κ. Μυλωνάκης ανέφερε:

«Αγαπητοί συνάδελφοι,

Είναι μεγάλη η χαρά μου που βρισκόμαστε εδώ τριάντα έξι Γενικοί Γραμματείς Κοινοβουλίων, για να ανταλλάξουμε απόψεις, εμπειρίες και καλές πρακτικές, παρά τις δυσκολίες και τους περιορισμούς που συνεχίζει να επιβάλλει η πανδημία.

Είναι μεγάλη τιμή να φιλοξενούμε και να συνδιοργανώνουμε, για πρώτη φορά στην Αθήνα, στην κοιτίδα της Δημοκρατίας, τη Διάσκεψη Προέδρων Κοινοβουλίων και μάλιστα σε μια χρονιά που για εμάς αποτελεί ορόσημο, καθώς φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.

Η πανδημία επηρέασε κάθε πτυχή της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής μας δραστηριότητας. Κληθήκαμε όλοι μας να επιτελέσουμε τα καθήκοντά μας κάτω από δύσκολες και πρωτόγνωρες συνθήκες.

Τα lockdown και η ανάγκη αποφυγής συναθροίσεων σε κλειστούς -και όχι μόνο- χώρους διατάραξαν την ομαλή λειτουργία των Κοινοβουλίων. Και δεν είχαμε χρόνο για χάσιμο, έπρεπε όλοι να προσαρμοστούμε σε αυτές τις έκτακτες συνθήκες. Δοκιμάσαμε πολλές και διαφορετικές λύσεις, αναλόγως, στους τομείς των αναγκών και του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του κάθε Κοινοβουλίου.

Πολλά Κοινοβούλια εφάρμοσαν αλλαγές στις διαδικασίες τους, έκαναν ευρεία χρήση της εξ αποστάσεως εργασίας και των ψηφιακών συνεδριάσεων και ψήφισαν μεγάλο όγκο έκτακτης νομοθεσίας. Κινήσεις, οι οποίες επικαθορίστηκαν από συνταγματικούς περιορισμούς, τις υποδομές πληροφοριακών συστημάτων που διέθεταν τα υγειονομικά δεδομένα της κάθε χώρας, αλλά και τους πολιτικούς συσχετισμούς.

Στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, για παράδειγμα, τροποποιήσαμε τον Κανονισμό μας και συνεχίσαμε κανονικά τη λειτουργία μας αναπροσαρμόζοντας συνεχώς τα όρια σε ό,τι αφορά τη φυσική παρουσία των βουλευτών και του προσωπικού μας, ανάλογα με τα επιδημιολογικά δεδομένα κάθε εποχής. Υιοθετήσαμε ουσιαστικά ένα μοντέλο υβριδικής λειτουργίας ελαχιστοποιώντας τη φυσική παρουσία με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που μας προσφέρει σήμερα η τεχνολογία. Περιορίσαμε δραστηριότητες που δεν συνδέονται άμεσα με το κοινοβουλευτικό έργο, όπως εκπαιδευτικά και πολιτιστικά προγράμματα ή επισκέψεις του κοινού στους χώρους του Κοινοβουλίου.

Πέραν των δυσκολιών που αντιμετωπίσαμε, η πανδημία εξελίχθηκε σε μια μοναδική ευκαιρία αναβάθμισης συστημάτων και υπηρεσιών. Μέσα σε λίγους μήνες υιοθετήσαμε σειρά νέων τεχνολογιών. Λειτουργήσαμε ένα νέο σύστημα προστασίας και ελέγχου  των δικτύων του Κοινοβουλίου, μια νέα πολυχρηστική πλατφόρμα για τους βουλευτές και τους συνεργάτες τους, καθώς και ένα αυτοματοποιημένο σύστημα καταγραφής και απομαγνητοφώνησης στη στενογραφική υπηρεσία.

Αναβαθμίσαμε επίσης τις υλικοτεχνικές υποδομές των συνεδριακών αιθουσών μας προκειμένου να διευκολυνθεί το έργο των κοινοβουλευτικών επιτροπών, για τις οποίες υπήρχε ανάγκη απομακρυσμένης πρόσβασης ή πολλαπλής διερμηνείας. Έτσι πετύχαμε όχι μόνο να μη διαταραχθεί ο νομοθετικός μας προγραμματισμός αλλά και να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη άσκηση του κοινοβουλευτικού ελέγχου και παράλληλα να διαφυλαχθεί η υγεία των βουλευτών και των εργαζομένων μας.

Αυτή η μεταρρυθμιστική δυναμική έχει ήδη αποδώσει καρπούς που ήρθαν για να μείνουν. Η πανδημία άνοιξε νέους ορίζοντες που αποτελούν σημαντικές παρακαταθήκες για το μέλλον.

Είναι γνωστό άλλωστε ότι τα Κοινοβούλια, ως αντιπροσωπευτικοί θεσμοί, οφείλουν να διασφαλίζουν, διά του κοινοβουλευτικού ελέγχου και των διαδικασιών ορθής νομοθέτησης, ότι οι πολιτικές που σχεδιάζονται και υλοποιούνται από πλευράς των Κυβερνήσεων απαντούν στις ανάγκες και διασφαλίζουν τα δικαιώματα των πολιτών. Με δεδομένο ότι η πανδημία βρίσκεται ακόμα εδώ, θα πρέπει να εδραιώσουμε μηχανισμούς που να υποστηρίζουν περαιτέρω αυτές τις διαδικασίες.

Έχουμε υποχρέωση να αξιοποιήσουμε τα διδάγματα της πανδημίας προκειμένου να αναπτύξουμε μηχανισμούς αντιμετώπισης έκτακτων συνθηκών, οι οποίες δύναται να επηρεάσουν τη λειτουργία μας, όπως για παράδειγμα μια φυσική καταστροφή, μια εκτεταμένη οικονομική κρίση ή ακόμα και μια κυβερνοεπίθεση.

Μια περίοδο εντεινόμενης αβεβαιότητας, όπως αυτή που ζούμε, οι πολίτες θα πρέπει να νιώθουν εμπιστοσύνη προς τους αντιπροσωπευτικούς τους θεσμούς, όπως είμαστε εμείς, τα Κοινοβούλια.

Η τήρηση του Συντάγματος και η διατήρηση της εποπτικής λειτουργίας των Κοινοβουλίων διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο και διασφαλίζουν τόσο τη χρηστή νομοθέτηση όσο και τον έλεγχο της Εκτελεστικής Εξουσίας. Είναι ξεκάθαρο ότι η ανάγκη λήψης έκτακτων μέτρων δεν μπορεί να γίνεται σε βάρος της συνταγματικής τάξης και της ορθής λειτουργίας της νομοθετικής εξουσίας.

Σε αυτή την κατεύθυνση, η στενή συνεργασία των Κοινοβουλίων μας, η ανταλλαγή καλών πρακτικών, καθώς και η συνεργασία με πολυμερείς Οργανισμούς, αποτελούν θεμέλιο λίθο για την επιτυχή αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε. Μόνο έτσι μεταδίδεται η αναγκαία τεχνογνωσία και διαμορφώνονται ενδεδειγμένες στρατηγικές αντιμετώπισης κρίσεων με στόχο την απρόσκοπτη λειτουργία των κοινοβουλευτικών διαδικασιών, την τήρηση της νομιμότητας και την ενίσχυση της διαφάνειας στη χάραξη της ασκούμενης πολιτικής. Αυτή είναι και η σημαντικότερη συνεισφορά του Ευρωπαϊκού Κέντρου Κοινοβουλευτικής  Έρευνας και Τεκμηρίωσης, που έχει εξελιχθεί σε ένα πολύτιμο εργαλείο που οφείλουμε να αξιοποιήσουμε ακόμη περισσότερο.

Θεματικές ημερίδες στη βάση των ευρημάτων και περιοδικές εκθέσεις πάνω σε φλέγοντα ζητήματα, όπως  η ασφάλεια των δικτύων και η ψηφιακή μετάβαση, έχουν κατά τη γνώμη μου πολλά να προσφέρουν στη συλλογική μας προσπάθεια. Αυτή η κρίση μάς δίδαξε πολλά που δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Μας δίδαξε ότι πρέπει να σκεφτόμαστε “έξω από το κουτί” και να κάνουμε έξυπνη χρήση όλων των μέσων που διαθέτουμε · ότι η διεθνής αλληλεγγύη πάει χέρι-χέρι με την υγειονομική ασφάλεια και μαζί είμαστε πιο ισχυροί.

Εύχομαι η σημερινή συζήτηση να αποτελέσει εφαλτήριο εμβάθυνσης της συνεργασίας μας σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Σας ευχαριστώ πολύ.