Ο περιπετειώδης τρόπος της επιλογής της από τους Ευρωπαίους ηγέτες, οι οποίοι αγνόησαν τη διαδικασία της Ευρωβουλής, της οποίας η κ. Φον ντερ Λάιεν δεν αποτελούσε μέρος, επιτάχυνε ορισμένα πράγματα αυξάνοντας τις προσδοκίες για αλλαγές στη νέα Κομισιόν, που θα προσεγγίζουν τα προβλήματα της καθημερινότητας των πολιτών.
Η νέα πρόεδρος, προκειμένου να αποσπάσει την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών στην ψηφοφορία της περασμένης Τετάρτης, υποχρεώθηκε να κάνει σημαντικές υπερβάσεις σε ορισμένους τομείς «ταμπού», όπου τα κράτη-μέλη κυριαρχούσαν πάντα, δηλαδή της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, καθώς και του περιβάλλοντος (κλιματική αλλαγή).

***Σε σχέση με την κλιματική αλλαγή δεσμεύθηκε ότι μέσα στις πρώτες 100 μέρες από την ανάληψη των καθηκόντων της θα προτείνει μια «πράσινη συμφωνία για την Ευρώπη», ενώ μεταξύ των μέτρων που θα προωθήσει είναι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 50% μέχρι το 2030, καθώς και τον στόχο για μηδενικές εκπομπές άνθρακα μέχρι το 2050. Υποσχέθηκε επίσης ότι θα προτείνει την επιβολή φόρου άνθρακα στις εισαγωγές προϊόντων από τρίτες χώρες, ενώ στα σχέδιά της είναι η μετατροπή μέρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων σε «Τράπεζα Κλίματος» με στόχο την ενεργοποίηση επενδύσεων ύψος 1 τρισ. ευρώ εντός δεκαετίας.

***Στην οικονομία μπορεί να μην ανακοίνωσε κάποια νέα πρωτοβουλία, ωστόσο έμμεσα, αλλά σαφώς, έδωσε το στίγμα που πολλοί ανέμεναν από την επόμενη Κομισιόν, δηλαδή τις προθέσεις για το πώς θα χειριστεί το ζήτημα της δημοσιονομικής πειθαρχίας, δηλαδή του περιβόητου Συμφώνου Σταθερότητας, το οποίο υπό την απειλή κυρώσεων υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να διορθώνουν κάθε απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους. Η νέα πρόεδρος είπε ότι στο θέμα αυτό θα εξαντλήσει όλα τα περιθώρια ελαστικότητας που δίνει η σχετική νομοθεσία, λέγοντας, με άλλα λόγια, ότι θα συνεχίσει την ελαστική πολιτική που ακολουθεί τους τελευταίους μήνες η Κομισιόν, την οποία είδαμε κυρίως σε σχέση με την Ιταλία και δευτερευόντως τη Γαλλία.

***Η Κομισιόν έχει εγκαταλείψει το «δόγμα Σόιμπλε», που βασίζεται στη λογική ότι σε περιόδους κρίσης η δημοσιονομική πειθαρχία και η λιτότητα φέρνουν την ανάπτυξη, αλλά είναι σημαντικό να το λέει αυτό δημόσια και μάλιστα ενώπιον των ευρωβουλευτών μια Γερμανίδα πολιτικός από το ίδιο κόμμα με τον κ. Σόιμπλε. Η δέσμευση αυτή μπορεί να μην ήταν τόσο σαφής εάν η κ. Φον ντερ Λάιεν δεν είχε αμφισβητηθεί από την Ευρωβουλή.
Είναι προφανές ότι πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη και για τη χώρα μας, η οποία μπορεί να βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση σε σχέση με την εποχή των Μνημονίων, ωστόσο η ανάρρωση μετά τη σοβαρή ασθένεια παίρνει χρόνο, που σημαίνει ότι για ένα μεγάλο διάστημα ακόμη θα ελλοχεύει ο κίνδυνος υποτροπής.

***Σημαντικές οι εξαγγελίες της και στον κοινωνικό τομέα, όπου θα αναλάβει πρωτοβουλία ώστε σε όλα τα κράτη να προβλέπεται ελάχιστος μισθός για τους εργαζόμενους με πλήρες ωράριο. Θέλει να πιέσει επίσης για την επιστροφή όλων των χωρών στις συλλογικές διαπραγματεύσεις (εργοδότες και εργαζόμενοι) είτε σε κλαδικό είτε σε εθνικό επίπεδο για τον προσδιορισμό των μισθολογικών αυξήσεων. Μάλιστα, έκανε και μια σημαντική υπέρβαση, υποσχόμενη πρόταση για τη σύσταση ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού αντασφάλισης της ανεργίας, ο οποίος θα επεμβαίνει συμπληρωματικά των εθνικών συστημάτων όταν η ευρωπαϊκή οικονομία πλήττεται από εξωτερικό σοκ. Θα προτείνει τέλος ένα νέο σύμφωνο για τη νεολαία με στόχο να περιοριστεί η νεανική ανεργία, η οποία είναι υπερδιπλάσια της συνολικής, ενώ στην Ελλάδα, που έχει και τη χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη, φτάνει το 40%. Και οι εξαγγελίες στον κοινωνικό τομέα είναι σημαντικές για την Ελλάδα, η οποία, εξαιτίας των τριών Μνημονίων, υποχρεώθηκε από τους δανειστές και κυρίως το ΔΝΤ να εγκαταλείψει τις συλλογικές συμβάσεις. Οι δε δεσμεύσεις για τα πρόσθετα μέτρα καταπολέμησης της νεανικής ανεργίας, καθώς και αντασφάλισης της ανεργίας, μόνο θετικές μπορεί να είναι για τη χώρα μας, η οποία έχει σήμερα υπερδιπλάσιο ποσοστό ανεργίας από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.

***Στο μεγάλο ερώτημα ποια θα είναι η υποδοχή των κρατών-μελών στις δεσμεύσεις της κ. Φον ντερ Λάιεν, όταν αυτές λάβουν μορφή προτάσεων, ίσως είναι η πρώτη φορά που οι προοπτικές έγκρισης των περισσότερων πρωτοβουλιών είναι μεγάλες.

Σε σχέση με την κλιματική αλλαγή, η κινητοποίηση των πολιτών, κυρίως των νέων, πολιτικά δεν αφήνει περιθώρια στις κυβερνήσεις να απορρίψουν προτάσεις της Κομισιόν προς την κατεύθυνση της προώθησης αυστηρότερων μέτρων στον τομέα του περιβάλλοντος.

Στην οικονομία, οι υποστηρικτές της δημοσιονομικής πειθαρχίας, που βρίσκονται στον Βορρά της Ευρώπης, έχουν βάλει αρκετό νερό στο κρασί τους τελευταία και αυτό οφείλεται στη σημαντική στροφή της Γερμανίας και κυρίως των δύο κομμάτων της κεντροδεξιάς στον κυβερνητικό συνασπισμό. Φαίνεται ότι οι χώρες του Βορρά μετά τις απειλές Τραμπ για εμπορικό πόλεμο συνειδητοποίησαν πως δεν είναι τόσο «άτρωτες» όσο νόμιζαν και θα μπορούσαν κι αυτές να βρεθούν αντιμέτωπες με δημοσιονομικά προβλήματα στο μέλλον.

Τέλος, στον κοινωνικό τομέα, η υπογραφή του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων το 2017 από τους Ευρωπαίους ηγέτες έχει οδηγήσει μέχρι τώρα στην έγκριση σημαντικών μέτρων. Συνεπώς, θα μπορούσαν τα μέτρα που δεσμεύθηκε να προτείνει η νέα πρόεδρος και στον κοινωνικό τομέα να γίνουν δεκτά από τα κράτη-μέλη.

Από την έντυπη έκδοση