Ωστόσο, ενώ όλα είχαν συμφωνηθεί, μετά από λεπτομερείς διαβουλεύσεις καθ’ όλο τον Νοέμβριο μεταξύ ειδικών ομάδων των δύο υπουργείων Εξωτερικών, υπό την εποπτεία των δύο υπουργών, καθώς και των διπλωματικών γραφείων της Προεδρίας της Δημοκρατίας και του Μεγάρου Μαξίμου, ο Τούρκος πρόεδρος προέβη προχτές σε προκλητικές δηλώσεις σε ελληνικό τηλεοπτικό σταθμό, επαναλαμβάνοντας, ούτε λίγο ούτε πολύ, τις γνωστές αναθεωρητικές θέσεις του για τη Συνθήκη της Λωζάννης. Μίλησε, χαρακτηριστικά, για «επικαιροποίησή» της, αν και ευρέως η τουρκική πολιτική ηγεσία στο πρόσφατο παρελθόν έκανε λόγο για «αναθεώρηση».

Να σημειωθεί, όμως, ότι της επιθετικής δήλωσης Ερντογάν είχε προηγηθεί τοποθέτηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, κ. Προκόπη Παυλόπουλου, την περασμένη Κυριακή, σύμφωνα με την οποία ο Τούρκος πρόεδρος, κατά την επίσκεψή του, οφείλει να δεσμευτεί ότι σέβεται τη Συνθήκη της Λωζάννης. Μετά τη συνέντευξη Ερντογάν, εντάθηκαν οι προβληματισμοί στην Αθήνα ως προς το εάν θα τηρήσει η Τουρκία τις υποσχέσεις και τους σχεδιασμούς που έχουν συμφωνήσει οι δύο πλευρές. Κάτι που φάνηκε, εξάλλου, από την ανάρτηση στα social media του κυβερνητικού εκπροσώπου, Δημήτρη Τζανακόπουλου, προχτές τα μεσάνυκτα (!), όπου σημείωνε ότι «οι αναφορές περί αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης δεν συμβάλλουν στο κλίμα που προσπαθούμε να οικοδομήσουμε στις σχέσεις μας και στην περιοχή».

Στο μεταξύ, ενώ το κλίμα δυσαρέσκειας μεγάλωνε τόσο στο Προεδρικό όσο και στο Μέγαρο Μαξίμου, τα πράγματα χειροτέρευσαν χτες το πρωί, κατά τη συνάντηση Παυλόπουλου-Ερντογάν. Εκεί, ουσιαστικά, η «αντιπαράθεση» των δύο ήταν μονοθεματική. Για το θέμα που ήγειρε ο κ. Ερντογάν περί Λωζάννης. Κατά πληροφορίες, μάλιστα, αν και Αθήνα και Αγκυρα είχαν συμφωνήσει μια μικρή ολιγόλεπτη αναφορά στο θέμα, η τοποθέτηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, και κατόπιν η ανταπάντηση του Τούρκου προέδρου και οι δευτερολογίες τους κράτησαν για πάρα πολύ χρόνο. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, φέρεται να υπήρξε προηγούμενη συνεννόηση μεταξύ Προεδρικού Μεγάρου και Μεγάρου Μαξίμου, καθώς και υπουργείου Εξωτερικών, αλλά όχι για τόσο μεγάλης έκτασης αντιπαράθεση. Να σημειωθεί ότι κατά την πτήση του προς την Ελλάδα, το αεροσκάφος όπου επέβαινε ο κ. Τ. Ερντογάν το συνόδευαν δύο τουρκικά μαχητικά, τα οποία, αν και δεν παραβίασαν τον εθνικό εναέριο χώρο, προέβησαν σε παράβαση των κανόνων εναέριας κυκλοφορίες, πετώντας σε διεθνή εναέριο χώρο.

Επικρίσεις από ΗΠΑ και Γερμανία

Πάντως, τις τουρκικές θέσεις περί Λωζάννης επέκριναν τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Γερμανία. Βέβαια, το Βερολίνο, και στο παρελθόν, διά στόματος μάλιστα του σημερινού προέδρου της χώρας, Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγερ, είχε ταχθεί κατά της αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης. Τώρα φαίνεται να επανέλαβε τις θέσεις του, μέσω «διαρροών» σε Μέσα Ενημέρωσης. Από τη μεριά του, το State Department, σε ερώτημα που ετέθη από Ελληνα ανταποκριτή αναφορικά με τη Συνθήκη της Λωζάννης, υπογραμμίζει ότι «είναι θέμα αρχής οι ΗΠΑ να υποστηρίζουν την κυριαρχία των χωρών της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδος και της Τουρκίας».

Επικρίσεις για το θέμα δέχτηκε ο κ. Τ. Ερντογάν και από βουλευτή του τουρκικού κεμαλικού, αντιπολιτευόμενου κόμματος, CHP, Μπαρίς Γιακαρντάς, ο οποίκος ανέφερε ότι «το να θέτει (σ.σ. ο κ. Τ. Ερντογάν) προς συζήτηση τη Συνθήκη της Λωζάννης, να την απορρίπτει και να λέει ότι μπορεί να ανανεωθεί, σημαίνει την κατάργηση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ο Ερντογάν πρέπει να διορθώσει αυτές τις ατυχείς δηλώσεις του».

Προετοιμασία

Οπως υποστηρίζουν κυβερνητικές πηγές, η προετοιμασία της επίσκεψης Ερντογάν έγινε, ειδικά από ομάδες των δύο υπουργείων Εξωτερικών, για πάνω από ένα μήνα, ενώ, προ εβδομάδος, φαίνεται ότι είχαν συμφωνηθεί όλες οι λεπτομέρειες. Βέβαια, κατά πόσον θα τηρήσει η τουρκική πλευρά τις συμφωνίες της, μένει να φανεί σήμερα κατά την ιδιωτική επίσκεψη Ερντογάν στην Κομοτηνή. Το υπουργείο Εξωτερικών, απαντώντας στις επικρίσεις της αντιπολίτευσης, σε ανακοίνωσή του κάνει λόγο για «μικροπολιτική», «επιπολαιότητα» και «προκατασκευασμένη κριτική». Ειδικότερα, αναφέρει πως «ένα κορυφαίο γεγονός για την εξωτερική πολιτική της χώρας δεν θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο μικροπολιτικής», ενώ τονίζει πως «προτού καν πραγματοποιηθούν οι συναντήσεις μεταξύ του Ελληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου, καθώς και των υπουργών, στελέχη της αντιπολίτευσης εμφανίστηκαν να διαπιστώνουν τη δήθεν αποτυχία της ιστορικής επίσκεψης». Αφού, επίσης, σημειώνει ότι όλοι αυτοί «αγνοούν επιδεικτικά ότι υπήρξε καλή και λεπτομερής προετοιμασία και εκατέρωθεν προπαρασκευαστικές επισκέψεις και συνεννοήσεις», καταλήγει: «Η επιπόλαια κριτική εις βάρος της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής υποστηρίζει έναν ιδιόμορφο νεο-απομονωτισμό και ανάγει την αδράνεια και την ακινησία σε ύψιστη αρχή».

Στην Κομοτηνή, ο κ. Τ. Ερντογάν θα πάρει μέρος σε προσευχή σε κεντρικό τζαμί της πόλης, όπου δεν αποκλείεται να έχουν οργανωθεί «αυθόρμητες» συγκεντρώσεις, και κατόπιν, σε κεντρικό ξενοδοχείο, θα παρακαθίσει σε γεύμα με εκπροσώπους της μουσουλμανικής μειονότητας. Εκεί, πιθανώς, να είναι και ο ψευδομουφτής της Κομοτηνής. Να σημειωθεί πως η ελληνική πλευρά έχει συναινέσει στην επίσκεψη Ερντογάν στη Θράκη, με τον όρο ότι θα έχουν καθοριστεί προηγουμένως όλες οι κινήσεις και το πρόγραμμά του. Πολύ περισσότερο, ότι δεν θα πραγματοποιηθεί ανοικτή συγκέντρωσης και ομιλία του. Κατά πληροφορίες, πάντως, ήδη οργανώνονται μετακινήσεις με πούλμαν. Πάντως -και- γι’ αυτό το λόγο, μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα, η Αθήνα φέρεται να μην είχε στείλει την επίσημη πρόσκληση στον Τούρκο πρόεδρο. Μετά από υποσχέσεις της Αγκυρας, εστάλη η πρόσκληση.

Προφορικά, την πρόσκληση της Προεδρίας της Δημοκρατίας για επίσκεψη έγινε στον κ. Τ. Ερντογάν μετέφερε ο υπουργός Εξωτερικών, κ. Νίκος Κοτζιάς, κατά την επίσκεψή του στην Αγκυρα, στο τέλος του Οκτωβρίου. Είχε προηγηθεί, σχεδόν ένα μήνα νωρίτερα, πρόσκληση του Τούρκου ομολόγου του, κ. Μεβλούτ Τσαβούσογλου, για συνάντηση των δύο υπουργών στην Τουρκία. Μέχρι τότε δεν ετίθετο καν θέμα επίσκεψης Ερντογάν στην Ελλάδα, αν και είναι γνωστό ότι ήδη από το καλοκαίρι ο Τούρκος πρόεδρος εφέρετο να είχε εκφράσει αυτή την επιθυμία. Εκτοτε, άρχισαν οι προετοιμασίες, οι οποίες, μάλιστα, κάποιες στιγμές έδειχναν να κινούνται σε τεντωμένο σκοινί. Ενδεικτικό του κλίματος, άλλωστε, είναι ότι μέχρι πρόσφατα η ελληνική πλευρά δεν ανακοίνωνε την ακριβή ημερομηνία της επίσκεψης.

Τέλος, χτες, κατά τη διακυβερνητική συνάντηση Ελλάδας-Τουρκίας, στο Μέγαρο Μαξίμου, ετέθησαν και από τις δύο πλευρές όλα τα θέματα και εκφράστηκαν οι θέσεις τους. Παρότι επαναλήφθηκαν τα περισσότερα μεγάλα θέματα, στα οποία διαφωνούν οι δύο πλευρές, κατά τη συνάντηση συμφωνήθηκε να επιχειρηθεί η αναθέρμανση των παγωμένων -εδώ και σχεδόν δύο χρόνια- διμερών σχέσεων. Ειδικότερα, συμφωνήθηκε να προωθηθούν τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), να ξαναρχίσουν οι διερευνητικές για υφαλοκρηπίδα, καθώς και θέματα οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Επιπλέον, έγινε συνάντηση μεταξύ των δύο αρχηγών ΓΕΕΘΑ. Υπήρξε, ακόμα, συμφωνία για σύγκληση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας, η σύσταση Μικτής Οικονομικής Επιτροπής, καθώς και η υλοποίηση αρκετών έργων υποδομής. Επίσης, συζητήθηκαν θέματα σχετικά με Ευρωπαϊκή Ενωση, Μέση Ανατολή και Βαλκάνια.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου