Θερμότερο, αλλά όχι το πιο θερμό. Το 2022 ήταν για την Ελλάδα ένα έτος εξαίρεση, αφού οι σχετικά ήπιες θερμοκρασίες κράτησαν το θερμόμετρο σε πιο «φυσιολογικά» επίπεδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη που βίωσε ακραία υψηλές θερμοκρασίες. Όμως η εξαίρεση αυτή απλά επιβεβαιώνει τον κανόνα ενός πλανήτη που υπερθερμαίνεται από την κλιματική αλλαγή.

Πολύτιμα συμπεράσματα για την κλιματική κατάσταση στην Ελλάδα το 2022 προκύπτουν από την έκθεση που επιμελήθηκαν οι επιστήμονες του Δικτύου Climatebook δρ Κώστας Λαγουβάρδος, Γιώργος Κύρος, δρ Σταύρος Ντάφης, δρ Κατερίνα Παπαγιαννάκη και δρ Βασιλική Κοτρώνη. Πρόκειται για την πρώτη έκθεση του είδους της στην Ελλάδα, που ακολουθεί αντίστοιχες σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

«Το 2022 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως εξαίρεση στον κανόνα, καθώς ήταν ένα σχετικά ήπιο θερμοκρασιακά έτος. Ενώ δηλαδή στην Ελλάδα το 2022 ήταν το 8ο πιο θερμό έτος των τελευταίων 30 ετών, παγκοσμίως ήταν το 5ο θερμότερο. Οι θάλασσες επίσης είχαν πιο υψηλή θερμοκρασία, αλλά όχι όπως αυτές που αναπτύχθηκαν στη Δυτική Μεσόγειο», λέει στον «Ε.Τ.» ο δρ Κώστας Λαγουβάρδος και προσθέτει: «Αλλά ήταν θα λέγαμε ένα τυχαίο γεγονός, βοήθησαν και τα μελτέμια του καλοκαιριού. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι έτσι και το 2023».

Όπως εξηγεί ο ίδιος στόχος της πρωτοβουλίας που ανέλαβε η επιστημονική ομάδα του Climate Book, δεν είναι η απλή καταγραφή της κλιματικής κατάστασης αλλά η ποιοτική ανάλυση των στοιχείων. «Όταν μελετάμε τις επιπτώσεις των βροχοπτώσεων στη γεωργία, δεν αρκεί να επικεντρωνόμαστε μόνο στα συνολικά ύψη βροχής αλλά και στη χρονική κατανομή των βροχοπτώσεων».

Όπως για παράδειγμα στη Θεσσαλία, που, αν και είχε συνολικά μεγαλύτερες βροχοπτώσεις εντός του 2022 σχετικά με τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020, υπήρχαν παρατεταμένα διαστήματα ξηρασίας. Οπως στο διάστημα από 9 Μαρτίου έως 17 Απριλίου του 2022 (40 συνεχόμενες ημέρες) που η έλλειψη βροχοπτώσεων ήταν σχεδόν απαγορευτική για τη σπορά και φύτευση ανοιξιάτικων καλλιεργειών όπως καλαμπόκι και τομάτα και συνέβαλε στη μειωμένη ανάπτυξη φυτών που σπέρνονται τέλη Φεβρουαρίου/αρχές Μαρτίου (ρεβίθια, κινόα κ.ά.).

 Τα κυριότερα συμπεράσματα

• Το 2022 ήταν το 8ο πιο θερμό έτος των τελευταίων 30 ετών, με το 2020 να παραμένει το θερμότερο έτος.
• Οσον αφορά στο ύψος βροχής, το 2022 ήταν από τα σχετικά ξηρά έτη των τελευταίων 30 ετών.
• Οσον αφορά στη θερμοκρασία της θάλασσας, το 2022 ήταν το 10ο πιο θερμό έτος από το 1991. Η θερμοκρασία της θάλασσας ήταν σχεδόν σε όλα τα πελάγη υψηλότερη από την κλιματική τιμή της περιόδου 1991-2020.
• Οι ημέρες χιονοκάλυψης στη χώρα ξεπέρασαν τις 200 σε περιοχές της Πίνδου. Εντυπωσιακός και ο αριθμός ημερών χιονοκάλυψης στην Κρήτη με 160 ημέρες στα Λευκά Ορη. Στην Πάρνηθα οι ημέρες χιονοκάλυψης έφτασαν τις 48, κυρίως λόγω της κακοκαιρίας «Ελπίδα» τον Ιανουάριο του 2002, καθώς και των κακοκαιριών του Μαρτίου 2022.
• 93 σίφωνες καταγράφηκαν στην Ελλάδα το 2022, κοντά στον μέσο ετήσιο αριθμό εμφάνισης για την περίοδο 2000-2021 (100 σίφωνες/έτος).
• 33 επεισόδια με έντονες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις καταγράφηκαν στην Ελλάδα το 2022. Ο αριθμός αυτός είναι υψηλότερος από τον ετήσιο μέσο όρο της περιόδου 2000-2022. Τα επεισόδια αυτά προκάλεσαν συνολικά 8 ανθρώπινες απώλειες.
• Το 2022 κάηκαν περίπου 224.000 στρέμματα από δασικές πυρκαγιές. Ο συνολικός αριθμός καμένων εκτάσεων το 2022 ήταν μικρότερος από τον ετήσιο μέσο όρο καμένων εκτάσεων της περιόδου 2006-2022. Οι σχετικά ήπιες μετεωρολογικές συνθήκες του καλοκαιριού του 2022 συνετέλεσαν σε μεγάλο βαθμό στον περιορισμό της έκτασης των δασικών πυρκαγιών.

Το μετέωρο βήμα των αργυροπελεκάνων

Αν μπορούσε ένα παράδειγμα να αποτυπώσει τη δραματική επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στην βιοποικιλότητα, τότε αυτό είναι οι 1.800 αργυροπελεκάνοι που πέθαναν το 2022. Η πρώιμη έναρξη αναπαραγωγής τους, στις 30 Ιανουαρίου σε σύγκριση με τις 10 Μαρτίου πριν από 30 χρόνια, συνδέθηκε με τραγικές συνέπειες για τον πληθυσμό τους: Κάποια άτομα προσβλήθηκαν από το επιθετικό στέλεχος της γρίπης των πτηνών Η5Ν1, η ζωτικότητα του οποίου ευνοείται από το κρύο.

Και την εποχή εκείνη οι θερμοκρασίες στην Πρέσπα είναι πράγματι χαμηλές. Επειδή πρόκειται για κοινωνικά πουλιά που ζουν σε πυκνές συγκεντρώσεις, ο ιός εξαπλώθηκε ταχύτατα μέσω των στοματικών τους υγρών, μιας και στη φάση του φλερτ ανταλλάσσουν συνέχεια επιθετικά ραμφίσματα αλλά και λόγω των επαφών τους στο ζευγάρωμα. Αποτέλεσμα ήταν να βρουν γρήγορο θάνατο άνω των 1.800 ατόμων.

Αν η αναπαραγωγή τους ξεκινούσε αργότερα, με τις υψηλότερες θερμοκρασίες του Μαρτίου όπως παλιά, ο δυναμισμός και η επιβίωση του ιού θα ήταν πολύ μειωμένα και η θνησιμότητα πολύ χαμηλότερη.

Ειδήσεις σήμερα

Συντάξεις-Αναδρομικά: Τα τρία σενάρια τις νέες πληρωμές από περικοπές σε κύριες (ΕΑΣ), δώρα, επικουρικές [πίνακας]

Τουρκία: Στα άκρα η μονομαχία Ερντογάν – Κιλιτσντάρογλου

«Τοπικά νομίσματα» με υπογραφή Τσακαλώτου