Οι τιμές προϊόντων και υπηρεσιών έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια και παρά την κάμψη του τελευταίου τριμήνου, η αξία του χρήματος έχει μειωθεί σημαντικά. Οι τράπεζες προσφέρουν λύσεις ασφάλειας, αλλά και υπομονής, ενώ τα νέα ρεκόρ ανόδου και μερισμάτων στο Χρηματιστήριο Αθηνών αποτελούν πρόσκληση για επενδύσεις. Το ερώτημα είναι για τους περισσότερους πώς θα προστατέψουν τα κεφάλαιά τους, μικρά ή μεγάλα, και όσοι τώρα ξεκίνησαν να ψάχνουν, πώς θα ανακτήσουν τις απώλειες. Οι ειδικοί της αγοράς δείχνουν προς την ασφάλεια των τραπεζών, τώρα που έχουν προϊόντα με οριακά ικανοποιητικές αποδόσεις, αλλά και το Χρηματιστήριο Αθηνών που συνεχίζει να κινείται προς νέα ρεκόρ.

Πληθωρισμός

Τα τελευταία στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή δείχνουν ότι τον Απρίλιο ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 3%, σε ετήσια βάση, έναντι 4,6% που ήταν τον προηγούμενο μήνα και 10,2% τον Απρίλιο του 2022. Ο ρυθμός με τον οποίο αυξάνονται οι τιμές μειώθηκε, όμως από Απρίλιο σε Απρίλιο ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε 10,2% το 2022 και 3% το 2023. Αυτό μας δίνει μία συνολική αύξηση των μέσων τιμών κοντά στο 13,2% σε δύο έτη, που είναι το πόσο μειώθηκε η αξία των μετρητών στην αγορά. Οσοι δεν είχαν τόκους ή αποδόσεις από άλλες επενδύσεις, αλλά κράτησαν τα μετρητά τους στο στρώμα, έχασαν σχεδόν το 13% της αξίας του κεφαλαίου τους… Κερδισμένοι όσοι εμπιστεύτηκαν τις προθεσμιακές καταθέσεις ή το… Χρηματιστήριο.

Μηδενικές αποδόσεις στις απλές καταθέσεις, μέσο επιτόκιο 1,83% στις προθεσμιακές

Την ώρα που το μετρητό έχανε την αξία του μήνα με τον μήνα, οι τράπεζες μπήκαν στον ανταγωνισμό της προσφοράς επιτοκίων για να συγκεντρώσουν καταθέσεις και το πέτυχαν. Οι αυξήσεις των επιτοκίων μειώνουν σταδιακά τις αρνητικές πιέσεις του πληθωρισμού και βοηθούν στο να μη χάνουμε τα κεφάλαιά μας… Τώρα, οι εναλλακτικές λύσεις που προσφέρουν οι τράπεζες είναι στα διάφορα αποταμιευτικά προϊόντα που ανάλογα με τη διάρκεια που θα κλείσεις τα χρήματα σε έναν λογαριασμό ή το ύψος του ποσού, μπορείς να κερδίσεις σημαντικές αποδόσεις. Η αλήθεια είναι ότι τα επιτόκια των απλών καταθέσεων είναι μικρά. Ειδικά στις καταθέσεις ταμιευτηρίου δίνουν 0,01-0,03% που για να τα λέμε όλα, είναι επί της ουσίας μηδενική απόδοση για τα χρήματα. Για αυτό είδαμε και έκρηξη στις προθεσμιακές καταθέσεις.

Ανοδικά οι προθεσμιακές

Με τους καταθέτες να έχουν τη φυσιολογική επιθυμία να μην τους ροκανίσει τα χρήματα ο πληθωρισμός, αλλά και την ανάγκη για ασφάλεια με την εγγύηση μίας μεγάλης τράπεζας, όλο και περισσότεροι προτιμούν τις προθεσμιακές καταθέσεις. Το αποτέλεσμα είναι από το τέλος Δεκεμβρίου του 2022 η άνοδος των καταθέσεων αυτών να ξεπερνά το 30%. Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, το υπόλοιπο των καταθέσεων προθεσμίας των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 7,4 δισ. ευρώ μέσα στους τέσσερις πρώτους μήνες του 2023 ή 30,7% για να φτάσει στο τέλος του Απριλίου στα 31,483 δισ. ευρώ. Τα περισσότερα από αυτά τα χρήματα μεταφέρθηκαν από καταθέσεις ταμιευτηρίου, με αποτέλεσμα την ίδια περίοδο να μειώθηκαν οι απλές καταθέσεις κατά 6,4 δισ. ευρώ. Οι τράπεζες στην προσπάθειά τους να πάρουν το μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα των προθεσμιακών τον Φεβρουάριο, παρουσίασαν μια νέα γκάμα προϊόντων στις καταθέσεις προθεσμίας, με στόχο να πείσουν τους καταθέτες να «κλειδώσουν» όσο περισσότερα χρήματα μπορούσαν για το μεγαλύτερο διάστημα. Τα υψηλότερα επιτόκια δίνονται για να παρκάρεις τα χρήματα στην τράπεζα για μία περίοδο 2 ετών.

Για να το πετύχουν αυτό οι τράπεζες άρχισαν να προσφέρουν κλιμακωτά επιτόκια, με την καλύτερη απόδοση να έρχεται στο τρίτο ή το τέταρτο εξάμηνο της κατάθεσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το μέσο επιτόκιο συνολικά στην κατηγορία των προθεσμιακών καταθέσεων αυξήθηκε τον Μάρτιο στο 1,83% από 1,04% τον Δεκέμβριο του 2022. Τα ίδια στοιχεία δείχνουν ότι το ποσό των νέων καταθέσεων αυτής της κατηγορίας αυξήθηκε σε 3,6 δισ. ευρώ τον Μάρτιο φέτος, από άνοδο μόλις 229 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2022.

Τρέχουν με 3% τα αμοιβαία κεφάλαια

Οι τράπεζες έχουν κάνει ελκυστικές προσφορές σε ομολογιακά αμοιβαία κεφάλαια που έχουν κερδίσει σημαντικό μερίδιο της αγοράς. Είναι συνήθως πενταετούς διάρκειας και ανάλογα με την έκδοση και την τράπεζα υπόσχονται απόδοση κοντά στο 3%. Η πρώτη προσπάθεια τον Φεβρουάριο ήταν μεγάλης αποδοχής, αλλά να τονιστεί ότι αν και έχουν καλύτερες αποδόσεις από τις περισσότερες προθεσμιακές καταθέσεις, έχουν και περισσότερο ρίσκο. Αυτά πάνε χέρι  χέρι. Οσο μεγαλώνει το ρίσκο τόσο μεγαλώνουν και οι αποδόσεις. Τα νέα αμοιβαία κεφάλαια ομολογιών τακτής λήξης διαφημίζονται με ετήσιο μέρισμα που σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνά και το 3%, όμως αν και υπάρχουν μέτρα προστασίας, κανείς δεν δίνει εγγύηση απόδοσης. Αυτός είναι και ο λόγος που όσοι θέλουν μεγαλύτερη εξασφάλιση και εγγύηση κεφαλαίου και απόδοσης κατευθύνονται προς τις προθεσμιακές.

«Πτήσεις» σε υψηλό 9 ετών για το Χρηματιστήριο Αθηνών

Οι πιο κερδισμένοι ήταν όσοι την περίοδο 2021- 2022 έβαλαν τα χρήματά τους στο ελληνικό Χρηματιστήριο. Για πολλούς λόγους, η ελληνική αγορά ζει τα καλύτερά της χρόνια καταγράφοντας ρεκόρ σχεδόν 9 ετών. Τη Δευτέρα 29 Μαΐου ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών έκλεισε στις 1.236,20 μονάδες, με άνοδο 1,25%. Την προηγούμενη φορά που ήταν σε αυτά τα επίπεδα ήταν στις 7 Ιουλίου 2014 (1.242,82 μονάδες) και από το δύσκολο 2015 και μετά είχε μπει σε μία μαύρη περίοδο που ευτυχώς φαίνεται να τελείωσε και τώρα χτυπά υψηλά 8,5 ετών. Σε απλά ποσοστά ο Δείκτης έχει κερδίσει 447,74 μονάδες ή σχεδόν το 36% της αξίας του από τις 29 Σεπτεμβρίου 2022 (788,46 μονάδες). Η άνοδος και τα κέρδη για τους επενδυτές είναι το λιγότερο θεαματικά. Σε επιμέρους κλάδους οι αποδόσεις είναι ακόμα καλύτερες, με οδηγό τις τράπεζες. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι επιφυλάσσει το μέλλον, αλλά όσοι επέλεξαν πέρσι την ελληνική αγορά, με σωστές επιλογές, όχι μόνο απέφυγαν την απώλεια αξίας του πληθωρισμού, αλλά έβγαλαν και σημαντικό κέρδος. Χαρακτηριστικό ότι φέτος, οι εισηγμένες εταιρίες θα μοιράσουν μερίσματα ύψους κοντά στα 2,5 δισ. ευρώ, το υψηλότερο ποσό από το 2009, όταν μπήκαμε στις περιπέτειες της οικονομικής κρίσης…

 Εκτιμήσεις ότι 15 δισ. ευρώ λιμνάζουν σε θυρίδες, χρηματοκιβώτια και… στρώματα

Παρά το γεγονός ότι το χρήμα που μένει κρυμμένο χάνει την αξία του λόγω πληθωρισμού, στην Ελλάδα εκτιμάται ότι σχεδόν το 50% του ποσού που κυκλοφορεί υπό τη μορφή μετρητών, πάνω από 15 δισ. ευρώ, βρίσκεται σε τραπεζικές θυρίδες και σε… σεντούκια και μόνο τα άλλα μισά κυκλοφορούν στην αγορά για αγορές αγαθών και πληρωμές υπηρεσιών. Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, για το 2022 το ποσό των μετρητών που κυκλοφορεί εκτός τραπεζών έχει εκτοξευτεί στο 18,8% του ΑΕΠ και στο 19,2% των τραπεζικών καταθέσεων, το οποίο ανέρχεται σε περίπου 17,69 δισ. ευρώ.

Για τους ειδικούς, εκτός από τη λογική επιθυμία πολλών να έχουν στο χέρι μετρητά ανάγκης, στην Ελλάδα το φαινόμενο έχει ενταθεί μετά την περίοδο των μνημονίων, όταν η εμπιστοσύνη προς το σύστημα είχε κλονιστεί. Χαρακτηριστικά υπενθυμίζεται ότι το 2017 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζών, το ποσό έφτασε περίπου στα 20 δισ. ευρώ, ενώ το 2018 τα ποσά σε στρώματα και σεντούκια είχαν αυξηθεί κοντά στα 32 δισ. ευρώ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που είχε κάνει τότε η Τράπεζα της Ελλάδος. Ακόμα και αν η εμπιστοσύνη έχει αποκατασταθεί στο σύστημα, οι καταθέσεις έχουν επιστρέψει στις τράπεζες (ρεκόρ 12 ετών στα 196,744 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2022) και οι μαύρες μέρες του 2015 αποτελούν ανάμνηση 8ετίας, στην αγορά παραμένουν σημαντικά ποσά ως αποταμιεύσεις οικίας.

Σύμφωνα με έρευνα της ΕΚΤ, οι Ελληνες είναι από τους Ευρωπαίους που έχουν σε μεγάλη υπόληψη τα μετρητά, καθώς το 35% των ερωτηθέντων τα θεωρούν πολύ σημαντικά και επιπλέον 34% αρκετά σημαντικό να έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν με μετρητά. Η έκθεση της ΕΚΤ επισημαίνει ότι οι άνθρωποι τώρα διατηρούν περισσότερα αποθέματα μετρητών από πριν, χρησιμοποιώντας τα μετρητά ως εξασφάλιση σε αβέβαιους καιρούς.

Εκτιμήσεις από το 2019 υποδηλώνουν ότι περίπου το 28%-50% της αξίας των τραπεζογραμματίων ευρώ σε κυκλοφορία χρησιμοποιείται για την αποθήκευση αξίας. Τα στοιχεία από το 2022 δείχνουν ότι οι άνθρωποι διατηρούν περισσότερα αποθέματα μετρητών τώρα από πριν (37% το 2022, 34% το 2019). Μπορεί να οφείλεται στην πανδημία και στην αβεβαιότητα στην οικονομία, καθώς και σε μια αντιληπτή ανάγκη να διατηρούνται μετρητά στο σπίτι επειδή είναι φορητά, ανταλλάξιμα και άμεσα χρήσιμα εκτός σύνδεσης. Ομως η απότομη άνοδος των τιμών σημαίνει και απώλεια αξίας των μετρητών, καθώς ούτε επενδύονται ούτε τοκίζονται.

Πορεία πληθωρισμού
Μήνας	Μεταβολή με αντίστοιχο μήνα προηγούμενου έτους	Μεταβολή με δείκτη προηγούμενου Δεκεμβρίου
Απρίλιος 2021	-0,3%	1%
Απρίλιος 2022	10,2%	5,8%
Απρίλιος 2023	3%	1,7%

 

Οι καταθέσεις στις τράπεζες
Ποσά σε δισ. ευρώ	Ιανουάριος 2023	Φεβρουάριος 2023	Μάρτιος 2023	Απρίλιος 2023
Σύνολο οικονομίας	192,275	191,297	194,694	194,715
Επιχειρήσεις	40,346	38,936	41,085	39,959
Νοικοκυριά	139,829	139,723	140,904	141,987

 

Στροφή στις προθεσμιακές
Ποσά σε δισ. ευρώ	2022		2023
Λοιπές καταθέσεις και ρέπος	Νοέμβριος	Δεκέμβριος	Ιανουάριος	Φεβρουάριος	Μάρτιος	Απρίλιος
	23,503	24,080	25,191	27,113	30,256	31,483
Μεταβολή	-0,084	+ 0,517	+1,111	+1,922	+3,143	+1,227
	+0,433		+7,403

 

Η άνοδος του Χρηματιστηρίου
Ημ/νία	Κλείσιμο (μονάδες)	ΜΕΤ. %	Ογκος	Τζίρος
29/5/2023	1.236,20	1,25%	20.985.252	94.235.552,59
29/9/2022	788,46	-0,37%	14.188.125	51.136.700,13
Διαφορά	+447,74	+36,22%	–	–

Ειδήσεις σήμερα