Το όριο των καθαρών πρωτογενών δαπανών, που αποτελεί πλέον το μοναδικό κριτήριο για την αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης των τετραετών προγραμμάτων μείωσης του χρέους για όλα τα κράτη- μέλη, είναι για κάθε χρόνο αυστηρά μη αναθεωρούμενο μέγεθος. Παρ’ όλα αυτά, την πρώτη χρονιά εφαρμογής του συγκεκριμένου αυτού αυστηρού περιορισμού είχε το πρώτο «ρήγμα» στην περίπτωση του Προϋπολογισμού της Ελλάδας για το 2025.

Αναθεώρηση

Με βάση την αρχική οδηγία που είχε δώσει από το καλοκαίρι η Commission, η αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών για την Ελλάδα δεν θα μπορούσε να ξεπεράσει κατά 3%, ποσό που αντιστοιχεί σε 3,2 δισ. Μετά τη διαπραγμάτευση με τα στελέχη της Επιτροπής, τα οποία πείστηκαν ότι η Ελλάδα θα έχει 1,8 δισ. ευρώ περισσότερα έσοδα από φοροδιαφυγή, το περιθώριο αύξησης των πρωτογενών δαπανών αυξήθηκε σε 3,7% που αντιστοιχεί σε 4 δισ. ευρώ. Τα επιπλέον 800 εκατ. ευρώ είναι αυτά που προστέθηκαν στον Προϋπολογισμό και διαμόρφωσαν το πακέτο του 1,1 δισ. ευρώ, με τις 12 μειώσεις φόρων και τις 12 παρεμβάσεις για την αύξηση των εισοδημάτων, που θα ψηφιστεί με τον Προϋπολογισμό του 2025 από τη Βουλή.

Με βάση το νομικό κείμενο της συμφωνίας για το νέο Δημοσιονομικό Σύμφωνο, τα περιθώρια της ετήσιας αύξησης των δαπανών συμφωνούνται άπαξ και δεν αναθεωρούνται κατά την 4ετή υλοποίηση των προγραμμάτων. Είναι όμως δυνατό να γίνει κάτι τέτοιο;

Το Δημοσιονομικό Σύμφωνο ήταν αποτέλεσμα συμβιβασμού μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Η εφαρμογή της εκπλήρωσης της οροφής αύξησης των δαπανών, η ελάχιστη ετήσια μείωση χρέους κατά 1% του ΑΕΠ και η διατήρηση για το όριο του ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ και του χρέους στο 60% του ΑΕΠ ήταν απαιτήσεις της Γερμανίας, οι οποίες ικανοποιήθηκαν για να κλείσει μια συμφωνία έστω και την τελευταία στιγμή.

Ανατροπή

Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών έφεραν πολλές ανατροπές. Πρώτη η Γερμανία μπήκε σε πολιτική κρίση, με την άνοδο της Ακροδεξιάς. Η κυβέρνηση του Ολαφ Σολτς «απέλυσε» τον υπουργό Οικονομικών, Κριστιάν Λίντνερ, και εξ αυτού έχασε την πλειοψηφία με την αποχώρηση των φιλελευθέρων, στους οποίους ήταν αρχηγός ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ομοσπονδιακής Γερμανίας. Τώρα πλέον η Γερμανία σύρεται σε πρόωρες εκλογές, ενώ στον δημόσιο διάλογο έχει μπει και επίσημα η κατάργηση του λεγόμενου «φρένου χρέους». Δηλαδή του περιορισμού που έχει κατοχυρωθεί και νομοθετικά, σύμφωνα με τον οποίο η ετήσια αύξηση του χρέους δεν μπορεί να ξεπερνά το 0,35% του ΑΕΠ της. Συνεπώς, η Γερμανία σχεδιάζει να αυξήσει τον δανεισμό της για να υπερβεί τη στασιμότητα της οικονομίας της, η οποία κλείνει φέτος τον δεύτερο χρόνο της. Ο δανεισμός θα γίνει δαπάνη για την οικονομία, οι δαπάνες με τη σειρά τους θα επηρεάσουν αρνητικά και τον κόφτη των δαπανών, ο οποίος ισχύει και για τη Γερμανία.

Γαλλία

Η Γαλλία μετά τις ευρωεκλογές έπεσε επίσης σε πολιτικοοικονομική κρίση και κινδυνεύει να λειτουργεί ως χώρα με υπηρεσιακή κυβέρνηση για τον επόμενο 1,5 χρόνο μέχρι να γίνουν οι επόμενες προεδρικές εκλογές. Στο οικονομικό πεδίο η κατάρρευση της κυβέρνησης του Μισέλ Μπαρνιέ άφησε στον αέρα τον Προϋπολογισμό της χώρας για το 2025, ο οποίος για να είναι συμβατός με τις κοινοτικές οδηγίες και να επιτυγχάνει μείωση του ελλείμματος από το 6% του ΑΕΠ θα πρέπει να περιλαμβάνει περικοπές ύψους 60 δισ. ευρώ. Ο Προϋπολογισμός δεν ήταν δυνατόν να ψηφιστεί, καθώς η ακροαριστερή πλευρά, η οποία είχε αποφασίσει να δίνει την ανοχή της στην κυβέρνηση, αρνήθηκε τις περικοπές. Σε αυτό συμφώνησε και το ακροδεξιό κόμμα της Μαρίν Λεπέν. Η υπηρεσιακή κυβέρνηση θα είναι ακόμη πιο δύσκολο να περάσει τον ίδιο Προϋπολογισμό στο ίδιο πολιτικό τοπίο. Η μόνη λύση θα είναι να μειωθούν οι περικοπές και μέσω αυτών να αυξηθούν οι δαπάνες.

Κοινά προγράμματα

Επίσης, το νέο δημοσιονομικό σύμφωνο δεν έχει λάβει καθόλου υπ’ όψιν του τα σχέδια που ήταν υπό συζήτηση για τη συνέχεια του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου αμυντικής πολιτικής. Και οι δύο παρεμβάσεις υποτίθεται ότι θα γίνονταν με έκδοση ευρωομολόγων και υλοποίηση στο μεγαλύτερο μέρος τους μέσω δημοσίων επενδύσεων. Με άλλα λόγια, τα βήματα ομοσπονδοποίησης της Ε.Ε. θα πρέπει γίνουν μέσω αύξησης των δημοσίων δαπανών, οι οποίες θα συναντήσουν στον δρόμο τους τις μη αναθεωρούμενες οροφές δαπανών για κάθε χώρα που ορίζει το Δημοσιονομικό Σύμφωνο.

Η Ελλάδα σε τροχιά ανάκαμψης

Για άλλη μια φορά, η Ευρώπη έχει συμφωνήσει σε ένα κείμενο δημοσιονομικών κανόνων, που δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Τουλάχιστον από τα κράτη που το διαμόρφωσαν αλλά και τη μεγάλη πλειοψηφία των κρατών-μελών της Ενωσης .

Απέναντι σε όλα αυτά η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει αφήσει πίσω της μια πολυετή οικονομική κρίση και από το 2021 έχει μπει σε έναν ενάρετο κύκλο συνεχούς ανάκαμψης. Μάλιστα, οι επιδόσεις που είχε τα τελευταία χρόνια ήταν η σταθερά ανοδική πορεία στα δημόσια έσοδα. Το 2024 αποδείχθηκε ότι η Ελλάδα μπορεί να έχει αύξηση των εσόδων από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Για την πρώτη χρονιά κατά την οποία εφαρμόστηκε το πλέγμα των 11 παρεμβάσεων για την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και τη διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές προέκυψαν νέα έσοδα ύψους 1,8 δισ. ευρώ . Πρόχειροι υπολογισμοί θέλουν το ποσό αυτό μπορεί να φτάσει στα 2,6 δισ. ευρώ το 2025, δίνοντας επιπλέον περιθώρια παρεμβάσεων.

Τα «τρικ» του Συμφώνου

Ακόμη και αν το Σύμφωνο εφαρμοστεί αυστηρά ως έχει, η Ελλάδα έχει πλεονεκτήματα. Η υπεραπόδοση των εσόδων μπορεί να διατεθεί μέσω φορολογικών δαπανών. Δηλαδή, αφού τα δημόσια ταμεία θα είναι γεμάτα, θα μπορεί η κυβέρνηση να μειώσει τη φορολογία. Κάτι τέτοιο είναι προγραμματισμένο να γίνει μέσα στον επόμενο χρόνο. Αφορά αλλαγή στη φορολογική κλίμακα με στόχο να ελαφρυνθεί η λεγόμενη «μεσαία τάξη», δηλαδή τα εισοδήματα πάνω από τις 20.000 ευρώ, που έμειναν έξω από τα επιδόματα και τις ελαφρύνσεις των προηγούμενων ετών.

Ακόμη και στην κοινωνική πολιτική όμως, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην υπέρβαση της αύξησης της «οροφής» των δαπανών, υπάρχει λύση. Η αναστολή ή μεταχρονολόγηση ελαστικών δαπανών μπορεί υπό προϋποθέσεις να δώσει περιθώριο για την καταβολή αυξήσεων ή την καταβολή εφάπαξ αναδρομικών στις συντάξεις.

Ειδήσεις σήμερα

Προεδρία της Δημοκρατίας και ανασχηματισμός: Οι αποφάσεις Μητσοτάκη

Αυθαίρετα: Πώς θα γίνεται ο εντοπισμός τους μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης

ΑΑΔΕ: Οι 5 στρατηγικοί στόχοι για το 2025-2029 – Τι θα συμβεί με τις εφορίες και τα τελωνεία

Cybertruck: Πώς ο δαιμόνιος Μασκ μετέτρεψε την έκρηξη στο Λας Βέγκας σε διαφήμιση

Μαργαρίτα Οικονομοπούλου: Σκηνές αρχαίου δράματος στην κηδεία της άτυχης βολεϊμπολίστριας

Σιγά που θα κάτσει να σκάσει – Στις Σεϋχέλλες για αλλαγή του χρόνου ο καταδικασμένος Σαρκοζί – Τι έγινε με το ηλεκτρονικό βραχιολάκι;