Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στο Bloomberg λίγες ώρες πριν τις ανακοινώσεις για τη μαζική επιβολή δασμών, επεσήμανε το ενδεχόμενο επιβράδυνσης κατά 0,3%-0,4% που θα έχει η ευρωζώνη το 2025.

Ηταν σαφώς πιο καθησυχαστικός, όμως, σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις που αφορούν τις εξαγωγές. Τόνισε συγκεκριμένα ότι οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ αποτελούν το 4,5% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών και αφορούν κυρίως εξαγωγές τροφίμων (λάδι, ελιές, τυριά κ.ά.). Συνεπώς, η επίπτωση θα είναι συνολικά μικρή από την επιβολή δασμών 20% στις εισαγωγές των ΗΠΑ από την Ε.Ε.

Ο διοικητής της ΤτΕ τόνισε ότι η επιβολή των δασμών από τις ΗΠΑ δεν αναμένεται να επηρεάσει τη νέα μείωση επιτοκίων από την ΕΚΤ κατά τη συνεδρίαση του νομισματικού συμβουλίου της στις 17 του μήνα. Βραχυπρόθεσμα, όμως, η αλλαγή πορείας για τα επιτόκια είναι μία από τις επιπτώσεις που μπορούν να έχουν οι δεσμοί Τραμπ για την Ε.Ε. Δεδομένο είναι ότι μετά τα μέσα του έτους τα επιτόκια του ευρώ θα μειωθούν στο 2% από 2,5% που είναι σήμερα.

Η ΕΚΤ θέλει να πετύχει τα «ουδέτερα» επιτόκια, δηλαδή ένα κόστος χρήματος σε επίπεδο ίδιο με τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη. Συνεπώς, αν ο πληθωρισμός δείξει τάσεις ανάκαμψης μετά τους δασμούς Τραμπ, μπορεί η πορεία μείωσης επιτοκίων να «παγώσει» και, αναλόγως των εξελίξεων, να αναστραφεί αν ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη αυξηθεί και πάλι πάνω από το 2,5% μέσα στο καλοκαίρι.

Από την άλλη, η επίπτωση του «πληθωρισμού των δασμών» θα είναι βαρύτερη για την Ελλάδα, η οποία έχει υψηλότερο πληθωρισμό από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και τούτο διότι στην εμμονή των ανατιμήσεων σε υπηρεσίες θα προστεθούν αυξήσεις ίσως σε κάποια προϊόντα ενέργειας (π.χ. στο φυσικό αέριο), εξαπολύοντας ένα νέο κύμα ακρίβειας, ακόμη και σε προϊόντα και υπηρεσίες καθημερινής κατανάλωσης. Τούτο, ενώ ο εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή στην Ελλάδα βρέθηκε τον Μάρτιο στο 3,1%, δηλαδή 0,9% υψηλότερα από όσο ο μέσος όρος της ευρωζώνης, που ήταν στο 2,2%.

Χωρίς να υπολογίσουμε τη νευρικότητα στην αγορά ενέργειας που μπορεί να προκαλέσει ο εμπορικός πόλεμος, κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε στην Ελλάδα αλυσίδα ανατιμήσεων, την οποία έχει πληρώσει ακριβά η οικονομία της χώρας κατά την πληθωριστική κρίση του 2022-23.

Σε χθεσινές δηλώσεις του, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, σημείωσε ότι «η ελληνική κυβέρνηση συμμετέχει και θα συνδιαμορφώσει την ενιαία ευρωπαϊκή αντίδραση». Πάντως, η απάντηση της Ε.Ε. θα είναι η επιβολή δασμών 20% στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, ενώ παράλληλα θα συνεχίσει την προσπάθεια για διαπραγματεύσεις, οι οποίες όμως είναι αμφίβολο αν θα έχουν αποτέλεσμα.

Σε πρώτη φάση, οι επιπτώσεις από τους δασμούς θα είναι πιο βαριές για την Ε.Ε., οι εξαγωγές της οποίας προς τις ΗΠΑ για το 2023 έφτασαν τα 503,8 δισ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές από τις ΗΠΑ για την ίδια χρονιά ήταν 347,2 δισ. ευρώ. Το κόστος θα είναι, σε κάθε περίπτωση, πολύ μεγαλύτερο για την Ευρώπη, αν στην «απάντησή» της περιλάβει δασμούς και στα προϊόντα ενέργειας που εισάγει από τις ΗΠΑ (κυρίως το υγροποιημένο φυσικό αέριο), με τα οποία καλύπτει περίπου το 20% των αναγκών της. Σε μια τέτοια περίπτωση , η επιβολή δασμών εκ μέρους της Ε.Ε. θα πλήξει τόσο το ευρωπαϊκό ΑΕΠ όσο και τον πληθωρισμό.

Σε επίπεδο ανάπτυξης, η επίπτωση για την Ελλάδα αναμένεται να είναι περισσότερο έμμεση και τούτο διότι η χώρα μας δεν εξάγει προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας στις ΗΠΑ. Εχει, όμως, ως βασικό εμπορικό εταίρο την ευρωζώνη, από όπου θα έχει άμεσες απώλειες στις εξαγωγές της. Οι επιπτώσεις για τις εξαγωγές θα μεγαλώσουν αν χτυπηθεί η τουριστική κίνηση από την Ευρώπη και ενδεχομένως και από τις ΗΠΑ. Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν υπάρχουν ενδείξεις για κάτι τέτοιο.

Τέλος, στο επίπεδο των επενδύσεων, η υπόλοιπη Ευρώπη παρακολουθεί μια συνεχιζόμενη εκροή προς τις ΗΠΑ. Για την Ελλάδα πάντως η ανησυχία είναι μικρότερη, καθώς οι επενδύσεις έχουν κορμό το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο έχει σημαντική χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ και ΤΑΑ.