Απέναντι στην σταθερή απαίτηση της πλειοψηφίας του Eurogroup για ενεργό συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα και τις διαδοχικές απειλές του Βερολίνου για διακοπή του προγράμματος, αν τελικά δεν συμμετέχει το Ταμείο, η Ελλάδα απαντάει με καθολική άρνηση των παρατηρήσεων του Ταμείου, όπως καταγράφονται στην έκθεση αξιολόγησης.

Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος στην επιστολή, που μετέφερε ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ, Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, στο Δ.Σ. του Ταμείου, επιχειρεί να αποδομήσει τα συμπεράσματα της έκθεσης σε τέσσερα σημεία. Συγκεκριμένα:

1. Παρατηρεί ότι με βάση την έκθεση βιωσιμότητας του χρέους που εκδόθηκε τον περασμένο Μάιο, πριν υιοθετηθούν οι μεταρρυθμίσεις σε ασφαλιστικό και φορολογία, το Ταμείο προέβλεπε μέσο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας 1,25% του ΑΕΠ. Στην τελευταία έκθεση του Ταμείου μετά την εφαρμογή των αλλαγών η πρόβλεψη για το μέσο ρυθμό ανάπτυξης μειώθηκε στο 1% του ΑΕΠ. Με αυτήν τη λογική ο υπουργός θεωρεί οξύμωρο το γεγονός ότι το Ταμείο επιμένει σε νέες και «βαθύτερες» μεταρρυθμίσεις.

2. Σημειώνει ότι παρά την υπεραπόδοση της οικονομίας και για το 2015 και κυρίως για το 2016, όταν έναντι στόχων για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ υπολογίζεται τώρα κοντά στο 2% του ΑΕΠ, το Ταμείο επιμένει στην απαισιόδοξη πρόβλεψή του ότι με τα υπάρχοντα μέτρα η οικονομία δεν μπορεί να ξεπεράσει πρωτογενή πλεονάσματα πάνω από 1,5% του ΑΕΠ. Υπογραμμίζει επίσης το γεγονός ότι η έκθεση βιωσιμότητας χρέους βασίζεται σε παρωχημένα στοιχεία τα οποία θα πρέπει να αναθεωρηθούν λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις καλύτερες του αναμενομένου επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας η αίροντας την αμφισβήτηση ότι δεν μπορεί να παράξει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα

3. Σχετικά με την πρόταση του Ταμείου για μια εκ νέου εξισορρόπηση των φορολογικών βαρών, κατηγορεί το Ταμείο ότι συνέκρινε λάθος στοιχεία και κατέληξε σε λάθος συμπεράσματα. Συγκεκριμένα τονίζει ότι ενώ και το Ταμείο συμφωνεί ότι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα αύξησης της συμμόρφωσης και όχι μέσω της περαιτέρω μείωσης της έκπτωσης φόρου, το Ταμείο ζητά μείωση του αφορολόγητου.

Τονίζει μάλιστα ότι για τα συμπεράσματά του το ΔΝΤ συγκρίνει το συνολικό δηλωθέν εισόδημα στην Ελλάδα με τις έρευνες οικογενειακών προϋπολογισμών σε άλλες χώρες Η λάθος σύγκριση που χρησιμοποιείται, χωρίς την κατάλληλη προσαρμογή, παράγει παραπλανητικά αποτελέσματα.

Ειδικότερα σημειώνει ότι συγκρίνει τη φορολογία άλλων χωρών με τη φορολογία που επιβάλλεται στην Ελλάδα μόνο για τα ζευγάρια και τα ζευγάρια με παιδιά, αφήνοντας τους ανύπαντρους και ανήλικα παιδιά τα οποία έχουν κάποιου είδους περιουσία και άρα πληρώνουν φόρους. Ενδεικτικά, ο αριθμός των φορολογικών δηλώσεων το 2016 ήταν πάνω από 6 εκατομμύρια ευρώ, που αντιστοιχεί σε έναν πληθυσμό 10,8 εκατομμύρια, πολύ λιγότερα από ό,τι ο μέσος αριθμός των νοικοκυριών. Τονίζει, επίσης, ότι οι υπολογισμοί του ΔΝΤ λαμβάνουν υπ’ όψιν μόνο το φόρο εισοδήματος και όχι τους υπόλοιπους φόρους που επιβάλλονται στους Ελληνες πολίτες .

4. Σε ό,τι αφορά τη μείωση των παλιών συντάξεων, που ζητά το Ταμείο στην έκθεσή του, τονίζει ότι για τα συμπεράσματά του ΔΝΤ δεν περιλαμβάνεται η διόρθωση που επέρχεται με το νέο ασφαλιστικό. Επίσης, τονίζει ότι συνυπολογίζει για την Ελλάδα την εκ του νόμου συνεισφορά του κράτους στο ασφαλιστικό μαζί με τις δαπάνες των Ταμείων από τα οποία βγάζει ένα τεράστιο έλλειμμα για το ασφαλιστικό σύστημα, ενώ για τις άλλες χώρες το έλλειμμα του ασφαλιστικού συστήματος προκύπτει από την αφαίρεση μόνο των δαπανών των Ταμείων για συντάξεις από τις εισπραττόμενες εισφορές.\

«Κατηγορώ» Στουρνάρα

Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος στη δική του επιστολή που είχε επισυνάψει με την εισήγηση υπερασπίζεται την ανακεφαλαιοποίηση του 2015, ξεκαθαρίζοντας ότι η εκτίμηση του Ταμείου για την ανάγκη πρόσθετων κεφαλαίων βασίζεται στις απαισιόδοξες εκτιμήσεις του Ταμείου για την οικονομία και την πορεία των ελληνικών τραπεζών.

Ο Γιάννης Στουρνάρας επισημαίνει το γεγονός ότι το Ταμείο έχει αγνοήσει την υπεραπόδοση της οικονομίας και το 2015 και το 2016, εμμένοντας στις απαισιόδοξες προβλέψεις και για το ρυθμό ανάπτυξης και για το χρέος αλλά και για τον τραπεζικό τομέα. Ο διοικητής της ΤτΕ ασκεί αυστηρή κριτική και στην έκθεση για την ex post αξιολόγηση του δεύτερου προγράμματος προσαρμογής του Ταμείου με την Ελλάδα, επισημαίνοντας τέσσερα σημεία

● Το ΔΝΤ είναι ο δανειστής που ζητούσε συνεχώς νέες παραμετρικές αλλαγές στο πρόγραμμα της Ελλάδας, για να ανακαλύψει τελικά ότι είχε κάνει λάθος στους πολλαπλασιαστές για την ανάπτυξη.

● Το ΔΝΤ είναι ο κύριος υπεύθυνος που δεν μπορούσε να κλείσει η πέμπτη αξιολόγηση του προγράμματος το 2013, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση της ανάπτυξης της οικονομίας.

● Το ΔΝΤ είναι αυτό που υπερεκτίμησε τις κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών κατά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών του 2012 και υποτίμησε την επιπτώσεις στην οικονομία για την κάλυψη των αναγκών αυτών, αγνοώντας τις αντίστοιχες παρατηρήσεις της ΕΚΤ και της Τραπέζης της Ελλάδος.

● Το ΔΝΤ είναι αυτό που αγνοούσε τις εκθέσεις του ΟΟΣΑ, οι οποίες έβγαζαν πρωταθλητή μεταρρυθμίσεων την Ελλάδα, ζητώντας όλο και περισσότερα μέτρα.
Αναπόφευκτα νέα μέτρα

Παρ’ όλα αυτά, κοινοτικές πηγές ξεκαθάριζαν και χθες ότι δεν μπορεί να υπάρξει λύση χωρίς η Ελλάδα να δεσμευτεί εκ των προτέρων για νέα μέτρα. Μετά τις διαφωνίες που υπήρξαν μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών τη Δευτέρα στο Δ.Σ. του ΔΝΤ για τη λύση που πρέπει να δοθεί για το ελληνικό πρόγραμμα, επόμενος σταθμός θα είναι η αυριανή συνεδρίαση της ομάδας εργασίας της ευρωζώνης. Πληροφορίες από τις Βρυξέλλες θέλουν πριν από τη συνεδρίαση της ΕWG να πραγματοποιείται μια συνάντηση (ή έστω τηλεδιάσκεψη) στην οποία θα λάβουν μέρος οι θεσμοί σε τεχνικό επίπεδο, προκειμένου να αποτιμήσουν την κατάσταση μετά τη συνεδρίαση του Δ.Σ. του ΔΝΤ.

Στην εν λόγω συνάντηση που θα έχει προπαρασκευαστικό χαρακτήρα της αυριανής συνεδρίασης της ομάδας εργασίας του Eurogroup, οι θεσμοί θα εξετάσουν τα νέα δεδομένα και θα προχωρήσουν στο σχεδιασμό της τελικής συζήτησης. Θα κάνουν δηλαδή αυτό που έκαναν πριν από το Εurogroup της 26ης Ιανουαρίου, όταν είχαν διαμορφώσει την κοινή θέση τους, την οποία παρουσίασαν στη συνέχεια στον κ. Τσακαλώτο.

Σχετικά με την ουσία, είναι πλέον προφανές μέχρι πού μπορούν να πάνε οι Ευρωπαίοι στις συζητήσεις με την κυβέρνηση. Μπορεί να δώσουν την ποσοτική χαλάρωση και μια μεγαλύτερη διευκρίνιση των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, ώστε να «διαβάζονται» καλύτερα από το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, αλλά χωρίς να προκαλούν πολιτικό πρόβλημα στις χώρες που έχουν μπροστά τους εκλογές, κυρίως στη Γερμανία και στην Ολλανδία.

Για τους Ευρωπαίους, όμως, η μπάλα βρίσκεται στην πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία μέσα στις αμέσως επόμενες μέρες θα πρέπει να πάρει τις αποφάσεις της σε σχέση με τη νομοθέτηση των προληπτικών δημοσιονομικών μέτρων για τη διασφάλιση των πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018.

Οι εταίροι περιμένουν την κυβέρνηση να ανοίξει πλήρως τα χαρτιά της, γιατί, όπως ανέφερε η ίδια πηγή, δεν νοείται ολοκλήρωση της αξιολόγησης χωρίς νομοθέτηση προληπτικών μέτρων με εφαρμογή μετά το 2018, εάν δεν επιτευχθεί ο στόχος του πλεονάσματος. Το ποσό των μέτρων θα είναι, πάντως, μικρότερο από τα 4-4,5 δισ. ευρώ που ζητούσε αρχικά το ΔΝΤ.

Από την πλευρά της, στην ανάγκη να ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση το συντομότερο αναφέρθηκε χθες και η εκπρόσωπος της Κομισιόν, η οποία ερωτηθείσα σχετικά με το πώς αποτιμάται η προχθεσινή συζήτηση στο ΔΝΤ, περιορίστηκε απλώς να αναφέρει ότι τη λαμβάνει υπόψη.

Νίκος Μπέλλος-Τάσος Δασόπουλος

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου