Η εφαρμογή των όποιων νέων μέτρων υπαγορεύεται, εκτός από τις επικείμενες εκλογές και από τον περίφημο «δημοσιονομικό χώρο», ο οποίος θα δημιουργηθεί με το κλείσιμο του 2022. Η Ελλάδα, μέσα από το προσχέδιο του προϋπολογισμού, έχει δηλώσει στις Βρυξέλλες ότι θα περάσει από πρωτογενές έλλειμμα 1,7% του ΑΕΠ φέτος σε πλεόνασμα 0,7% το 2023. Στελέχη του οικονομικού επιτελείου τονίζουν ότι, εκτός από τη δέσμευση ότι η Ελλάδα θα περάσει σε πλεόνασμα τον επόμενο χρόνο που θα πρέπει να υλοποιηθεί για λόγους αξιοπιστίας, οι προβλέψεις για τα ίδια τα μεγέθη είναι ενδεικτικές, καθώς θα επηρεαστούν και από την πορεία της ενεργειακής κρίσης.

Aυτό σημαίνει ότι αν ξεπεράσουμε τους στόχους που έχουμε βάλει, αν δηλαδή το έλλειμμα για φέτος μειωθεί π.χ. στο 1,2% ή στο 1% από 2% του ΑΕΠ που υπολογίζαμε τον περασμένο Απρίλιο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον επιπλέον δημοσιονομικό χώρο του 0,8% ή 1% του ΑΕΠ (1,6-2 δισ. ευρώ) για νέες θετικές παρεμβάσεις.

Εκτακτα μέτρα

Στον σχεδιασμό που γίνεται μπαίνουν σε λίστα έκτακτα αλλά και μόνιμα μέτρα που θα υλοποιηθούν ανάλογα με το δημοσιονομικό περιθώριο που θα προκύψει στο τέλος του χρόνου το οποίο θα πρέπει να πιστοποιηθεί και από τους θεσμούς.

Βέβαιο είναι ότι τα νέα μέτρα δεν θα είναι τόσο… «οριζόντια» όσο αυτά που είδαμε φέτος. Με δεδομένο ότι η κρίση συνεχίζεται τα μέτρα στήριξης θα συνεχιστούν, αλλά προσαρμοσμένα στα νεότερα δεδομένα για τις τιμές των ενεργειακών προϊόντων και τις επιταγές των Βρυξελλών.

Ειδικότερα, η επιδότηση για το ρεύμα θα συνεχιστεί, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2023, αλλά θα συνδεθεί περισσότερο με τις πραγματικές καταναλώσεις των νοικοκυριών και την προσπάθεια που θα καταβάλουν για εξοικονόμηση ενέργειας.

Ενα μέτρο που εξετάζεται σοβαρά, λόγω υψηλού πληθωρισμού και της αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ, είναι η επανάληψη ενός προγράμματος ανάλογου του «Γέφυρα», που υλοποιήθηκε κατά την πανδημία. Θα αφορά στη στήριξη για τις δόσεις δανείων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που αντικειμενικά θα κινδυνέψουν να αθετήσουν τις υποχρεώσεις τους, θέτοντας όμως αυστηρά κριτήρια επιλογής. Ενα τέτοιο πρόγραμμα θα περάσει εύκολα και από τους θεσμούς, αφού είναι στοχευμένο και επιπλέον, η ΕΚΤ έχει κρούσει ήδη τον κώδωνα του κινδύνου για νέο κύμα «κόκκινων» δανείων για τις χώρες του Νότου λόγω της κρίσης.

Παράλληλα αναμένεται μια ενίσχυση του καλαθιού του νοικοκυριού με περισσότερα προϊόντα εν όψει των εορτών, περιλαμβάνοντας γλυκά, αλλαντικά και χριστουγεννιάτικα είδη τροφίμων. Επίσης θα περιληφθούν προϊόντα για πολίτες με ειδικό διαιτολόγιο όπως οι διαβητικοί.

ΤΑ ΜΟΝΙΜΑ ΜΕΤΡΑ

Παρεμβάσεις για συνταξιούχους και επιχειρήσεις

Πιο σημαντικό είναι το κομμάτι μέτρων που θα υλοποιηθούν για πρώτη φορά και θα μείνουν μόνιμα για να ενισχύσουν τα εισοδήματα νοικοκυριών και επιχειρήσεων όταν πλέον θα έχουμε αφήσει πίσω την κρίση. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

Τα αναδρομικά των συντάξεων

Πρώτο στη λίστα είναι το θέμα της καταβολής των αναδρομικών για τις επικουρικές συντάξεις και τα «δώρα», μετά και τη σχετική απόφαση του ΣτΕ. Προς το παρόν κανείς δεν ανοίγει το θέμα. Η πλήρης εφαρμογή του μέτρου θα απαιτήσει πόρους 2,5 δισ. ενώ αν καταβληθούν αναδρομικά μόνο σε όσους έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, το κόστος μειώνεται στα 600-650 εκατ. ευρώ. Το θέμα έχει τεθεί και από την Commission η οποία θεωρεί ότι η διαιώνιση της εκκρεμότητας συνεπάγεται κρυφό έλλειμμα που ακολουθεί τους ελληνικούς προϋπολογισμούς όσο δεν διευθετείται. 

Το τέλος επιτηδεύματος

Το τέλος επιτηδεύματος αποτελεί έναν μνημονιακό μη αναλογικό φόρο που επιβλήθηκε σε επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες για να κλείνει κάθε χρόνο ο λογαριασμός των μνημονίων. Εκ των υστέρων, η Commission έχει ασκήσει κριτική στη συνέχιση εφαρμογής του συγκεκριμένου μέτρου, θεωρώντας ότι μειώνει την ήδη περιορισμένη ρευστότητα και τελικά πλήττει την επιχειρηματικότητα. Ανάλογα με το περιθώριο που θα υπάρχει εξετάζεται η μείωση σε 1-2 ισόποσες ετήσιες δόσεις.

Η περαιτέρω μείωση του εταιρικού φόρου

Η μείωση του φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων (από το 22% σήμερα που έφτασε με την τελευταία μείωση του το 2020) στο 20% αποτελούσε προεκλογική δέσμευση. Ηταν όμως ένα από τα μέτρα που σταμάτησε το ξέσπασμα των διαδοχικών κρίσεων του κορονοϊού και τώρα της ενεργειακής. Το μέτρο βρίσκεται στην ατζέντα της κυβέρνησης και είναι πιθανό να θεσμοθετηθεί το 2023 για να εφαρμοστεί το 2024.

Ειδήσεις σήμερα