Με τις διεθνείς εξελίξεις (πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση, ανατιμήσεις σε καύσιμα και προϊόντα διατροφής) να εκτινάσσουν τον πληθωρισμό στα ύψη, το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων (ΥΠΑΝ) ποντάρει πολλά στο συγκεκριμένο «πακέτο» πρωτοβουλιών, για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Ειδικότερα, όσον αφορά στη συνεισφορά τους:
1 e-ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ
Μέσω της εφαρμογής e-καταναλωτής o πολίτης μπορεί να ενημερωθεί, σε πραγματικό χρόνο, για τις τιμές των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ, καθώς και για το κόστος των καυσίμων που πωλούνται στα βενζινάδικα.
Επίσης, έχει τη δυνατότητα να εντοπίσει την πιο συμφέρουσα επιλογή, βρίσκοντας σε ποια επιχείρηση πωλούνται πιο οικονομικά τα αγαθά, ποια τον εξυπηρετεί από άποψη απόστασης, π.χ. είναι κοντά στο σπίτι του, στην εργασία του κ.ο.κ. Πρακτικά, δηλαδή, μπορεί να αποκτήσει καλύτερο έλεγχο σε σχέση με αυτές τις δύο βασικές κατηγορίες εξόδων.
Το e-καταναλωτής είναι διαθέσιμο, δωρεάν, σε χρήστες λογισμικού Android και iOS. Ενημερώνεται καθημερινά, περιλαμβάνοντας τις τιμές 1.400 προϊόντων, από 13 αλυσίδες σούπερ μάρκετ, που διαθέτουν 2.400 καταστήματα σε όλη τη χώρα.
Αξίζει να επισημανθεί πως τηρεί ιστορικό, οπότε ο καταναλωτής μπορεί να παρακολουθήσει την πορεία που καταγράφει η τιμή των αγαθών και εφόσον διαπιστώσει περιπτώσεις αισχροκέρδειας να τις καταγγείλει.
2 ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΙΜΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ
Σε αντίθεση με το e-καταναλωτής που είναι διαδραστικό, το Παρατηρητήριο Τιμών Υγρών Καυσίμων είναι μια πιο «στατική» επιλογή ενημέρωσης. Στο site του (http://www.fuelprices.gr/) ο πολίτης μπορεί να παρακολουθεί την εξέλιξη της μέσης τιμής του καυσίμου της επιλογής του (π.χ. βενζίνη, πετρέλαιο κίνησης, θέρμανσης, υγραέριο κίνησης) πανελλαδικά, καθώς και ανά νομό.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως την Κυριακή του Πάσχα, στις Κυκλάδες, η μέση τιμή της απλής αμόλυβδης βενζίνης διαμορφώθηκε στα 2,3 ευρώ το λίτρο, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία από το Παρατηρητήριο. Το πετρέλαιο κίνησης κόστιζε 2,031 ευρώ το λίτρο και το υγραέριο κίνησης 1,319 ευρώ το λίτρο, αντίστοιχα.
3 ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΩΝΥΜΙΑΣ
Πρόσφατη νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με ισχύ έως τις 30-06-2022, προβλέπει τη δημοσιοποίηση, υπό προϋποθέσεις, της εμπορικής επωνυμίας επιχειρήσεων, οι οποίες κερδοσκοπούν.
Συγκεκριμένα, η δημοσίευση της εμπορικής επωνυμίας μιας επιχείρησης θα πραγματοποιείται εφόσον:
α) έχει επιβληθεί σε αυτή διοικητικό πρόστιμο ύψους μεγαλύτερου από 50.000 ευρώ ή
β) έχει επιβληθεί σε αυτή διοικητικό πρόστιμο για δεύτερη φορά, ανεξαρτήτως ύψους, για παραβίαση του άρθρου περί έκτακτων μέτρων περιστολής φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας (άρθρο 58 του ν. 4818/2021).
Διευκρινίζεται πως η προθεσμία υποβολής και η υποβολή αντιρρήσεων δεν αναστέλλουν την εκτέλεση του μέτρου της δημοσιοποίησης της εμπορικής επωνυμίας της επιχείρησης.
4 ΠΡΟΣΤΙΜΑ
Βάσει νόμου, έως την 30ή-06-2022, απαγορεύεται η αποκόμιση μικτού κέρδους από την πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας που είναι απαραίτητη για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση και την ασφάλεια του καταναλωτή, καθώς και από την πώληση γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ιδίως πρώτων υλών για την παραγωγή λιπασμάτων, ζωοτροφών, ωμών δημητριακών παντός είδους, αλεύρων, ηλίανθου και φυτικών ελαίων, όταν το περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα προ της 1ης-09-2021.
Σημειώνεται πως προσφάτως έγινε η επέκταση του πεδίου εφαρμογής των σχετικών διατάξεων για την περιστολή των φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας, προκειμένου να περιληφθούν σε αυτό περισσότερα προϊόντα (γεωργικά αγαθά και κάποια τρόφιμα) των οποίων η εφοδιαστική αλυσίδα έχει διαταραχθεί, εξαιτίας της γεωπολιτικής κρίσης που προκλήθηκε από τη στρατιωτική εισβολή των στρατευμάτων της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Σε όποιον παραβαίνει την παραπάνω απαγόρευση, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, σωρευτικά ή διαζευκτικά, επιβάλλονται κυρώσεις ως εξής:
• Σύσταση με σκοπό την παύση της παράνομης πρακτικής και τη συμμόρφωση εντός οριζόμενης με την απόφαση αποκλειστικής προθεσμίας, καθώς και την παράλειψή της στο μέλλον.
• Πρόστιμο από 5.000 έως 1 εκατ. ευρώ.
Επίσης, επιβάλλεται εις βάρος του ελεγχόμενου προσώπου πρόστιμο έως 50.000 ευρώ, εάν αυτό αποκρύψει, παραποιήσει ή δεν προσκομίσει τα στοιχεία που ζητούνται από τις αρμόδιες Αρχές ή παρεμποδίσει με οποιονδήποτε τρόπο την άσκηση των ελεγκτικών αρμοδιοτήτων.
5 ΕΛΕΓΧΟΙ
Οι έλεγχοι που έγιναν τους πρώτους μήνες του 2022 για περιπτώσεις αισχροκέρδειας ήταν τριπλάσιοι από αυτούς που πραγματοποιούνταν μέχρι πρότινος. Βάσει στοιχείων από τη Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) του ΥΠΑΝ έχουν επιβληθεί (από τα τέλη του 2021) πρόστιμα άνω του 1,5 εκατ. ευρώ για παραβάσεις από επιχειρήσεις καυσίμων, σούπερ μάρκετ, φαρμακεία και διαγνωστικά κέντρα.
6 ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ
Οι καταναλωτές μπορούν να καταγγέλλουν φαινόμενα αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και παραβάσεων της καταναλωτικής νομοθεσίας στη γραμμή 1520 (Γραμμή του Καταναλωτή) της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του υπ. Ανάπτυξης.