Το νομοσχέδιο ενσωματώνει τις διατάξεις της ευρωπαϊκής οδηγίας 2019/1152 για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας, διευκολύνοντας από τη μια τους εργαζόμενους που επιθυμούν για παράδειγμα να συνάπτουν συμβάσεις πολλαπλής απασχόλησης σε περισσότερους από δυο εργοδότες, και καθιερώνοντας από την άλλη έναν νέο τύπο σύμβασης εργασίας, που είναι διαδεδομένος σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, τις λεγόμενες «συμβάσεις κατά παραγγελία».

Νέο μοντέλο

Οι κατά παραγγελία συμβάσεις αποτελούν το νέο μοντέλο εργασίας για την ελληνική πραγματικότητα και επί της ουσίας είναι το κεντρικό θέμα του νομοσχεδίου καθώς από τον τρόπο που θα εφαρμοστούν στην πράξη θα φανεί αν θα λειτουργήσουν υπέρ των εργαζομένων ή αν θα επιφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία εκεί που μπορεί να μη χρειάζεται.

Το «κλειδί» στις νέου τύπου συμβάσεις είναι να αποφεύγεται η κατάχρησή τους και για τον λόγο αυτόν η χρήση τέτοιων συμβάσεων όπως ρητά αναφέρει η οδηγία θα πρέπει να έχει περιοριστικό χαρακτήρα και σε κάθε περίπτωση, «δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως βάση για την καθιέρωση συμβάσεων μηδενικών ωρών εργασίας», δηλαδή συμβάσεων που ο εργαζόμενος δεν ξέρει ούτε πόσο θα εργαστεί ούτε τι θα πάρει! Τέτοιες μορφές εργασίας δεν προβλέπονται στο νομοσχέδιο και ο όρος «συμβάσεις μηδενικών ωρών εργασίας» δεν αναφέρεται σε κανένα από τα άρθρα του νομοσχεδίου.

Οι συμβάσεις κατά παραγγελία αφορούν κατά κύριο λόγο τους περιστασιακά ή εποχικά εργαζόμενους που σήμερα καλύπτουν τις ανάγκες μιας επιχείρησης ή ενός εργοδότη είτε με σύμβαση μερικής απασχόλησης (4ωρο ημερησίως) είτε με σύμβαση για εκ περιτροπής εργασία (για 2 ή 3 μέρες την εβδομάδα κ.λπ.).

Με τη σύμβαση κατά παραγγελία ένας εργαζόμενος θα είναι σε ετοιμότητα για να εργαστεί μόλις τον φωνάξει ο εργοδότης, γνωρίζοντας όμως κάποιες μέρες πριν τον τόπο, τον χρόνο και την αμοιβή της εργασίας του. Αν η εργασία την οποία προβλέπει η κατά παραγγελία σύμβαση ακυρωθεί από τον εργοδότη, τότε ο εργαζόμενος θα λαμβάνει ένα ελάχιστο ποσό ως αποζημίωση για μη εκτέλεση της σύμβασης που συμφωνήθηκε με τον εργοδότη.

Σήμερα για παράδειγμα μια άτυπη μορφή «σύμβασης κατά παραγγελία» συνιστά η ευκαιριακή απασχόληση εργαζομένων τα Σαββατοκύριακα ή άλλες μέρες της εβδομάδας σε καφετέριες, μπαρ, σε διάφορες κοινωνικές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως δεξιώσεις, ψυχαγωγικές δραστηριότητες, μουσικές παραστάσεις, υπηρεσίες κέτερινγκ, μεταφορές κ.λπ. Για όλες αυτές τις περιπτώσεις δεν προβλέπεται κανένας έγγραφος τύπος σύμβασης, παρά μόνον μια αμοιβή που συνήθως είναι αδήλωτη (μαύρα) ή με τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών.

Στην περίπτωση δε, που η εργασία δεν εκτελεστεί, ο εργαζόμενος δεν παίρνει καμία αποζημίωση.

Με τη σύμβαση κατά παραγγελία όλες οι παραπάνω ενδεικτικές κατηγορίες καθώς και κάθε άλλη περιστασιακή, ευκαιριακή ή εποχική απασχόληση θα προϋποθέτει όπως αναφέρει το νομοσχέδιο:

1. Την ταυτότητα των μερών της σχέσης εργασίας (εργοδότη και εργαζομένου ή εργαζομένων)
2. Τον τόπο εργασίας
3. Τον χαρακτηρισμό ή την περιγραφή της εργασίας
4. Την ημερομηνία έναρξης της σχέσης εργασίας και λήξης ή την προβλεπόμενη διάρκεια της εργασίας
5. Το ωράριο εργασίας και τον αριθμό των εγγυημένων αμειβόμενων ωρών και την αμοιβή για την εργασία που εκτελείται επιπροσθέτως των εγγυημένων αυτών ωρών.
6. Τον τύπο της ασφάλισης του εργαζόμενου εφόσον ο εργοδότης υπέχει θέση ασφάλισής του.

«Παγίδα»

Η «παγίδα» ωστόσο των συμβάσεων κατά παραγγελία είναι μήπως υποκαταστήσουν τις άλλες δυο ελαστικές μορφές της μερικής και εκ περιτροπής εργασίας από τους εργοδότες.

Με την κατά παραγγελία ή κατ’ ανάθεση εργασία ένας εργαζόμενος μπορεί να έχει μονίμως τέτοιες συμβάσεις επαναλαμβανόμενες χωρίς να στοιχειοθετεί πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, αφού θα απασχολείται με σύμβαση για μερικές ώρες κάθε μέρα ή για δυο, τρεις μέρες την εβδομάδα.

ΕΝΤΕΚΑΩΡΟ ΜΕ ΔΥΟ ΚΑΙ ΤΡΕΙΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ

ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΜΙΣΘΩΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΔΗΛΩΜΕΝΟΙ ΣΕ ΔΥΟ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΜΕ ΕΝΣΗΜΑ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ «ΕΡΓΑΝΗ»

Στο πλαίσιο των αλλαγών αίρονται οι τυπικές απαγορεύσεις για την απασχόληση σε δυο ή περισσότερους εργοδότες που είχαν θεσπιστεί με Προεδρικό Διάταγμα του 1932. Η εργασία σε δυο εργοδότες επιτρέπεται αρκεί να τηρείται το ανώτατο όριο ημερήσιας απασχόλησης που είναι 11 ώρες. Η διάταξη αφορά μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι θα μπορούν να απασχολούνται σε περισσότερους από έναν εργοδότες με έναν συνδυασμό συμβάσεων που δεν θα υπερβαίνουν το 11ωρο ως εξής:

• Πλήρης απασχόληση (8ωρο) στον έναν εργοδότη και μερική (3ωρο) στον άλλον.
• Μερική απασχόληση σε δυο εργοδότες με δυο 4ωρα και 3ωρη εργασία σε τρίτον εργοδότη.

Στοιχεία

Σύμφωνα με απολογιστικά στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ με δυο δουλειές δηλωμένες και με ένσημα είναι σήμερα περίπου 200.000 μισθωτοί.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, ένας εργοδότης δεν θα απαγορεύει σε εργαζόμενο να αναλάβει εργασία σε άλλους εργοδότες, εκτός του ωραρίου εργασίας που καθορίζεται με τον εν λόγω εργοδότη. Στην πράξη η δεύτερη δουλειά δεν θα έχει περιορισμούς ενώ σε κάθε περίπτωση θα είναι με πλήρη ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα (ρεπό, άδειες, επιδόματα κ.λπ.). Ωστόσο μπαίνουν και δικλίδες ασφαλείας όπου η δεύτερη ή τρίτη δουλειά θα υπόκεινται σε περιορισμούς για να τηρούνται οι κανόνες υγείας και ασφάλειας του εργαζόμενου, αλλά και όταν η δεύτερη εργασία προσκρούει σε θέματα επιχειρηματικού απορρήτου, σύγκρουσης συμφερόντων κ.λπ.

Από τις υπόλοιπες ρυθμίσεις που περιλαμβάνει το νέο νομοσχέδιο ξεχωρίζουν οι εξής:

1 Η δοκιμαστική περίοδος απασχόλησης ενός εργαζομένου που σήμερα είναι 12 μήνες, γίνεται 6μηνη. Μετά το 6μηνο θα μπορεί να παραμείνει με σύμβαση αορίστου ή ορισμένου χρόνου ή να σταματά να εργάζεται αν δεν τα βρίσκει με την επιχείρηση. Η λήξη της 6μηνης δοκιμαστικής περιόδου δεν συνδυάζεται με αποζημίωση απόλυσης. Το δικαίωμα σε λήψη αποζημίωσης παραμένει όπως και τώρα μόλις συμπληρωθεί το 12μηνο. Αυτό σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος ακόμη και αν συνεχίσει να απασχολείται με πρόσληψη μετά την 6μηνη δοκιμαστική περίοδο και απολυθεί πριν συμπληρωθεί 12μηνο δεν θα δικαιούται την αποζημίωση απόλυσης που είναι ίση με έναν μισθό.

2 Καθιερώνεται με βάρδια 6η ημέρα απασχόλησης για το Σάββατο στις βιομηχανίες με πενθήμερη λειτουργία και οι εργαζόμενοι που θα απασχολούνται για την 6^η μέρα θα δικαιούνται ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%.

3 Αίρεται η υποχρέωση προαναγγελίας υπερωριών από τις επιχειρήσεις που θα επιλέξουν να χρησιμοποιούν την ψηφιακή κάρτα εργασίας.

4 Θεσπίζεται πρόστιμο 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο όταν οι ώρες εργασίας που καταγράφονται στην ψηφιακή κάρτα δεν «συμφωνούν» με το ωράριο που δηλώνεται στην ΕΡΓΑΝΗ.

5 Θεσπίζεται ως ποινικό αδίκημα η παρεμπόδιση εισόδου σε μια εταιρία από συνδικαλιστικές δράσεις. Εάν οι εργαζόμενοι θέλουν να απεργήσουν, θα απεργούν. Εάν οι εργαζόμενοι όμως θέλουν να δουλέψουν, θα δουλέψουν. Διά της βίας δεν θα εμποδίζεται κανένας για τίποτα. Ούτε για να μην απεργήσει ούτε για να απεργήσει.

ΘΑΝΟΣ ΜΠΟΥΡΛΟΣ • ΕΡΓΑΤΟΛΟΓΟΣ: Τα ψιλά γράμματα των νέων ρυθμίσεων

Για τις συμβάσεις κατά παραγγελία και την απασχόληση σε δεύτερο εργοδότη, που προβλέπει το εργασιακό νομοσχέδιο, ο εργατολόγος Θάνος Μπούρλος με άρθρο του στον «Ε.Τ.» της Κυριακής αναφέρει τα εξής:

» Συμβάσεις κατά παραγγελία: Πρόκειται για ατυπικές (non-standard) συμβάσεις εργασίας, δυνάμει των οποίων ο εργοδότης διατηρεί το δικαίωμα να καλεί προς εργασία τον εργαζόμενο, όταν παρουσιάζεται ανάγκη (on-demand). Οι εν λόγω συμβάσεις επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να απασχολούν το προσωπικό, σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες τους, ιδίως σε χρονικές περιόδους που ο φόρτος εργασίας είναι είτε ακανόνιστος είτε απρόβλεπτος. Εάν ο εργοδότης δεν εγγυάται έναν ελάχιστο αριθμό ωρών εβδομαδιαίας/ημερήσιας απασχόλησης, γίνεται λόγος για συμβάσεις μηδενικών ωρών απασχόλησης (zero-hours contracts). H παντελής έλλειψη εγγύησης ενός ελάχιστου χρόνου απασχόλησης ή μη προβλεψιμότητα του χρόνου εργασίας εν γένει δημιουργεί στους εργαζομένους συνθήκες οικονομικής επισφάλειας και δυσκολίες στον οικονομικό προγραμματισμό τους, ενώ εγείρει προκλήσεις και σε επίπεδο συμφιλίωσης προσωπικής και επαγγελματικής ζωής (work-life balance). Για να ενσωματωθεί η Οδηγία στο Εθνικό Δίκαιο, είναι σκόπιμο ο νομοθέτης να θεσπίσει: (α) Εναν ελάχιστο εγγυημένο χρόνο απασχόλησης, στις περιπτώσεις που αυτός δεν προβλέπεται από τα μέρη στη σύμβαση εργασίας, (β) την υποχρέωση του εργοδότη να καθορίζει χρονικές περιόδους αναφοράς, εντός των οποίων θα καλείται ο εργαζόμενος να απασχοληθεί, (γ) την προθεσμία εύλογης προηγούμενης ενημέρωσης του εργαζομένου από τον εργοδότη και (δ) την υποχρέωση καταβολής μιας εύλογης αποζημίωσης σε περίπτωση εκπρόθεσμης ακύρωσης της εργασίας. Σκόπιμο είναι να αποφευχθεί η θέσπιση των συμβάσεων μηδενικών ωρών απασχόλησης.

» Απασχόληση σε δεύτερο εργοδότη: Η Οδηγία αναφέρεται σε μερικώς απασχολουμένους, στους οποίους δεν πρέπει να τίθενται αδικαιολόγητοι περιορισμοί ως προς την ανάληψη μιας δεύτερης εργασίας, προς συμπλήρωση του εισοδήματός τους. Στον βαθμό, ωστόσο, που η σχεδιαζόμενη διάταξη αναφέρεται και σε πλήρως απασχολουμένους, τίθεται το ζήτημα της (έμμεσης) τροποποίησης του νόμιμου ημερήσιου ωραρίου (8 ώρες στο εξαήμερο και 9 ώρες στο πενθήμερο σύστημα εργασίας), που θεσπίζεται σε άλλες θεμελιώδεις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας. Σήμερα, η απασχόληση ενός πλήρως απασχολουμένου σε δεύτερο εργοδότη δεν επιτρέπεται, βάσει του άρθρου 16 παρ. 3 Π.Δ. 27.6/04-07-1932. Ειδικά δε στις περιπτώσεις όπου ο δεύτερος εργοδότης είναι μια συνδεδεμένη επιχείρηση με τον αρχικό εργοδότη (λ.χ. εταιρία του ιδίου ομίλου), τίθεται και ο κίνδυνος καταστρατήγησης των διατάξεων περί υπερωριών. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να διασφαλίζονται, για τον εργαζόμενο, τουλάχιστον 11 ώρες συνεχούς ημερήσιας ανάπαυσης, όπως ορίζει η ευρωπαϊκή αλλά και εθνική νομοθεσία.

Ειδήσεις σήμερα

«Καλάθι σχολικών ειδών»: Από την Τετάρτη σε ισχύ – Ποια προϊόντα θα περιλαμβάνει – Αλλαγές και στο «καλάθι του νοικοκυριού»

Αριστοτέλης Ωνάσης: 100 χρόνια από το ξεκίνημά του – Η ναυτιλία και η ζωή του

Φωτιά στον Έβρο: Νέα μηνύματα 112 για εκκενώσεις οικισμών – Μαίνεται το πύρινο μέτωπο

Η ΕΥΠ σαρώνει τη χώρα για εμπρηστές – Γιατί δεν χρησιμοποιήθηκε το Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης