Η παρουσίαση της δέσμης μέτρων έγινε από την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ενώπιον της ολομέλειας της Ευρωβουλής, ταυτόχρονα με την ετήσια ομιλία της στους ευρωβουλευτές για την κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Στόχος είναι η προετοιμασία των νομικών κειμένων τις επόμενες μέρες, ώστε να υιοθετηθούν από τους υπουργούς Ενέργειας της Ε.Ε. στις 30 Σεπτεμβρίου.
Ειδικότερα, το πρώτο μέτρο της Επιτροπής προβλέπει τον καθορισμό ενός ανώτατου ορίου κερδών για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλό κόστος, όπως η προερχόμενη από ανανεώσιμες πηγές και πυρηνικά εργοστάσια. Η ανώτατη τιμή αυτής της μορφής ενέργειας καθορίζεται σε 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Η τιμή αυτή μπορεί να περιορίζει τα υπερκέρδη των παραγωγών αυτών σε ορισμένες χώρες (στην Ελλάδα έχει ήδη μπει πλαφόν από την κυβέρνηση), ωστόσο, όπως αναφέρει η Κομισιόν, θα υπάρξουν κέρδη για τον κλάδο που θα καλύπτουν το λειτουργικό τους κόστος χωρίς να μειώσουν τις επενδύσεις σε αύξηση της δυναμικότητάς τους και σύμφωνα με τους στόχους μας για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030 και το 2050.
Το δεύτερο μέτρο είναι η επιβολή έκτακτης συνεισφοράς αλληλεγγύης στις βιομηχανίες πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα και στα διυλιστήρια, που εμφανίζουν πολύ μεγάλα κέρδη λόγω της αύξησης των τιμών ενέργειας. Η συνεισφορά για τα υπερκέρδη αυτών των επιχειρήσεων θα εισπράττεται από τα κράτη-μέλη για κέρδη του 2022 που υπερβαίνουν το 20% του μέσου όρου των κερδών των προηγούμενων τριών ετών.
Σύμφωνα με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τα δύο προαναφερόμενα μέτρα θα αποφέρουν έσοδα άνω των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ στα κράτη-μέλη. Το ποσό αυτό θα ανακατευθύνεται στη συνέχεια για τη στήριξη των νοικοκυριών, των μικρών επιχειρήσεων και των ενεργοβόρων βιομηχανιών, που πλήττονται από τις αυξήσεις των τιμών ενέργειας.
Το τρίτο μέτρο στο οποίο ποντάρει πολύ η Κομισιόν είναι η μείωση της ζήτησης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική υποχώρηση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας. Τα κράτη-μέλη καλούνται, όπως έγινε και με την κατανάλωση φυσικού αερίου τον Ιούλιο, να προχωρήσουν τώρα σε ανάλογο μέτρο και για την ηλεκτρική ενέργεια. Ο υποχρεωτικός στόχος που θέτει είναι η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 5% στις ώρες αιχμής μέχρι τον Μάρτιο του 2023. Κάθε κράτος-μέλος θα καθορίζει τις ώρες αιχμής με βάση τη μεθοδολογία της Επιτροπής.
Σύμφωνα με την πρόταση τα κράτη- μέλη μπορούν να επιλέξουν τα κατάλληλα μέτρα για την επίτευξη αυτής της μείωσης της ζήτησης, τα οποία μπορεί να είναι κίνητρα ή αποζημίωση στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η επίτευξη του παραπάνω στόχου θα οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας ισοδύναμου 1,2 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης τη βελτίωση της ρευστότητας για τους παρόχους της αγοράς ενέργειας που πλήττονται από τις συνεχείς αυξήσεις των τιμών. Για το λόγο αυτό, θα υποβάλει πρόταση που θα επιτρέψει την παροχή χρηματοπιστωτικών εγγυήσεων από τα κράτη-μέλη στις εταιρίες αυτές, χωρίς να θίγονται οι κοινοτικοί κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων.
Αναφορικά με το φυσικό αέριο, η Κομισιόν κάνοντας δεύτερες σκέψεις αποφάσισε να μην προτείνει τώρα την επιβολή πλαφόν στην τιμή του επιλέγοντας να αναζητήσει τη μείωση της τιμής μέσω συνεννόησης με τις χώρες παραγωγής, εκτός της Ρωσίας. Η επιλογή του διαλόγου και της συνεννόησης έγινε μετά από τις αντιρρήσεις των παραγωγών, οι οποίοι θεωρούν ότι πρέπει να αναζητηθούν άλλοι τρόποι για τη σταθεροποίηση των τιμών και όχι το πλαφόν, που θα επιδεινώσει τη νευρικότητα στην αγορά. Η Κομισιόν βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις με τη Νορβηγία που είναι ένας από τους βασικούς προμηθευτές φυσικού αερίου της Ε.Ε.
Η πρόεδρος της Επιτροπής ανέφερε επίσης ότι η σημερινή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας δεν εξυπηρετεί πλέον τους καταναλωτές, που πρέπει να ωφεληθούν από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας χαμηλού κόστους. Για το λόγο αυτό θα σταματήσει, όπως είπε, η κυριαρχική επιρροή του φυσικού αερίου στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Προς το σκοπό αυτόν, η Επιτροπή θα προχωρήσει σε σφαιρική και σε βάθος αναμόρφωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, κατέληξε η Ευρωπαία αξιωματούχος.