Η Ε.Ε. αγνόησε τα τελευταία χρόνια με τραγικό τρόπο τους δύο από τους τρεις συντελεστές του «ενεργειακού τριλήμματος»: και πράσινη μετάβαση και ενεργειακή ασφάλεια και φθηνή ενέργεια. Θεώρησε ότι ως πλήρες ευρωπαϊκό ενεργειακό δόγμα, μπορεί να είναι μόνο η πράσινη μετάβαση (Green Deal), αγνοώντας τόσο την τεράστια ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία όσο και τις ανεξέλεγκτες αυξήσεις τιμών στον ηλεκτρισμό και το φυσικό αέριο (Φ.Α.), που οι απελευθερωμένες ενεργειακές αγορές αποδείχθηκαν απροετοίμαστες, αλλά και ανίκανες, να αντιμετωπίσουν.

Στις δεκάδες συναντήσεις κορυφής της Ε.Ε., υπάρχουν διαρκή ευχολόγια για εξεύρεση εναλλακτικών πηγών τροφοδοσίας με Φ.Α., αλλά, περιέργως, δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά στις δυνατότητες αύξησης της ενδογενούς ευρωπαϊκής παραγωγής, ιδιαίτερα σε χώρες που αποδεδειγμένα έχουν και κοιτάσματα αλλά και παραγωγή. Παραμένει ανεξήγητη η μεγάλη μείωση της ευρωπαϊκής παραγωγής Φ.Α. από 145 bcm το 2015, σε μόλις 95 bcm το 2021. Μια (εκούσια) μείωση κατά 50 bcm μέσα σε μόλις 6 χρόνια, που ισοδυναμεί με το 30% των συνολικών ρωσικών εισαγωγών Φ.Α. στην ΕΕ. Ομως, κατά μόνας, οι χώρες παίρνουν πρωτοβουλίες, όπως π.χ. η Ιταλία, που φιλοδοξεί να αυξήσει τη σημερινή της παραγωγή από το 3% της εθνικής κατανάλωσής της στο 20%, ή η κοινή προσπάθεια Γερμανίας και Ολλανδίας για από κοινού γεωτρήσεις στη Βόρεια Θάλασσα.

Κοιτάσματα υδρογονανθράκων

Οι εκτιμήσεις της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρίας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) ότι στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης μπορεί να έχουμε δυνητικά κοιτάσματα συνολικής αξίας €250 δισ. ή σε όρους ποσοτήτων περίπου 2.000 bcm (όταν η εθνική ετήσια κατανάλωση είναι μόλις 6 bcm), δυστυχώς, δεν κινητοποίησαν τα προηγούμενα 7 χρόνια τις αναγκαίες πρωτοβουλίες υψηλού επιπέδου που έπρεπε να παρθούν.

Οι προτάσεις του ευρωπαϊκού Νότου (Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία) για Ενιαίο Ταμείο Αλληλεγγύης, πλαφόν στη χονδρική, ενιαίες προμήθειες – cartel αγοραστών, παρεμβάσεις στο ολλανδικό χρηματιστήριο αερίου (TTF) κ.λπ. συνεχίζουν να αντιμετωπίζονται από τις χώρες της Κεντρικής και της Βόρειας Ευρώπης με εκκωφαντική σιωπή και αυτοκτονική εθελοτυφλία. Ομως, η τρομακτική μεταφορά ευρωπαϊκού πλούτου προς τις προμηθεύτριες χώρες, που μετράται πια σε επίπεδο τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε ετήσια βάση, συνεχίζει απτόητη την πορεία της. Ταυτόχρονα, οι ευρωπαϊκές υπόγειες αποθήκες φυσικού αερίου, που αυτήν την εποχή, το 2020, ήταν γεμάτες κατά 77%, σήμερα έχουν πληρότητα μόλις 52%, ενώ υποτίθεται ότι τον Νοέμβριο θα πρέπει να έχουν πληρότητα 90%! Καθόλου αισιόδοξα μηνύματα για τον επόμενο χειμώνα…

Η Ελλάδα έχει την τύχη από την περίοδο 2010-2014 να έχει διαμορφώσει μια ισχυρή βάση ανθεκτικότητας σε ενεργειακούς τυφώνες, σε επίπεδο τόσο διαμετακόμισης – αγωγών – καλωδίων όσο και σε επίπεδο Ανανεώσιμων Πηγών – Εξοικονόμησης Ενέργειας. Σε αυτό το διάστημα, ενσωματώσαμε στα χρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά Προγράμματα (PCIs) όλες τις υποδομές με τις οποίες σήμερα η χώρα αισθάνεται πιο ασφαλής και λιγότερο εξαρτημένη από τη Ρωσία, σε σχέση με πολλά άλλα κράτη-μέλη: Οι αγωγοί και οι υποδομές TAP, IGB, EastMed, FSRU Αλεξανδρούπολης, το καλώδιο Ισραήλ – Κύπρος – Ελλάδα EuroAsia Interconnector, η (εν υπνώσει) αποθήκη φυσικού αερίου στη Νότια Καβάλα επιτρέπουν στη χώρα να έχει πολλαπλές πηγές τροφοδοσίας και ταυτόχρονα να υποστηρίζει ενεργειακά τους βορειότερους γείτονές μας (Βουλγαρία, Β. Μακεδονία κ.ά.).

Ρεκόρ φωτοβολταϊκών

Το 2014, η χώρα είχε ήδη καταγράψει παγκόσμιο ρεκόρ εγκατάστασης φωτοβολταϊκών, που την έφεραν στην 6η καλύτερη παγκόσμια θέση, στην κατά κεφαλήν παραγωγή φωτοβολταϊκής ενέργειας. Μαζί με την επίσης ταχύτατη εγκατάσταση αιολικών, αναδειχθήκαμε την ίδια χρονιά (2014) στην 6η καλύτερη θέση της Ε.Ε., μαζί με τη Γερμανία, στη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών στην παραγωγή ηλεκτρισμού. Ταυτόχρονα, το ίδιο χρονικό διάστημα, το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον» και όλη η εθνική στρατηγική εξοικονόμησης ενέργειας αξιολογήθηκαν από το επιστημονικό όργανο της Ε.Ε. Joint Research Center, ως το 2ο καλύτερο της Ευρώπης, αμέσως μετά το ισπανικό.

Βασισμένοι στα παραπάνω, ελπίζουμε σήμερα ότι θα αντιμετωπίσουμε με αρκετή επάρκεια τον επερχόμενο πολύ δύσκολο ενεργειακά χειμώνα. Ηδη από το 2014, με αφορμή την προσάρτηση της Κριμαίας, είχαμε διαμορφώσει εθνικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την ενεργειακή τροφοδοσία της χώρας, το οποίο επικαιροποιείται και προσαρμόζεται στη σημερινή συγκυρία.

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία να αντιμετωπιστούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις της χώρας, όχι σαν ένα ακόμη ΕΣΠΑ, αλλά ως μια οραματική πρόταση για την Ελλάδα του 2030, στην οποία ο κάθε πολίτης θα μπορεί να βρει τον εαυτό του. Κορυφαίο κριτήριο του Ταμείου πρέπει να αποτελεί η μεγιστοποίηση της εθνικής προστιθέμενης αξίας των παρεμβάσεων, δηλαδή η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς και η υποστήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων σε κλίμα εθνικής συνεννόησης και ομοψυχίας.